دوره 17 (1404)
دوره 16 (1403)
دوره 15 (1402)
دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1392)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1390)
دوره 1 (1388)
موضوعات = برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
تعداد مقالات: 78
بررسی گورآوندهای دوره ساسانی شمال ایران (ظروف فلزی) حاصل از کاوش های علمی باستان شناسی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 آذر 1401
چکیده
فاصله زمانی بین قرن سوم تا ششم میلادی (دوره ساسانی) ازنظر باستانشناسی و بررسی تحولات و دگرگونیهای فرهنگی فلات ایران از اهمیت بسیار برخوردار است. در این دوره ساخت و استفاده از اشیای فلزی، خصوصاً فلزات ... بیشتر
بازآفرینی حماسه در تاریخ؛ الگوبرداری بهرام چوبینه از روایت اسطوره آرش کمانگیر
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 فروردین 1403
چکیده
داده ها و گزارش های تاریخی این قابلیت را دارند تا با مفاد اساطیری و حماسی تطبیق و اینهمان شوند. پدید آمدن شرایط خاص در تاریخ و مشابهت آن با شرایط حماسی یا اساطیری منجر به بازآفرینی شخصیت های تاریخی با الگوهای ... بیشتر
قلعههای پهنۀ جغرافیایی جوین و جغتای در دوران اسلامی؛ گونهشناسی، چشمانداز و نقش اجتماعی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 شهریور 1403
چکیده
قلعه یکی از گونههای معماری است که به دلیل محصور بودن ضامن امنیت جامعۀ انسانی مستقر در آن بوده است. اگرچه تامین امنیت عامل اصلی وجودی قلعهها بوده اما پویایی جوامع انسانی به تدریج بر ماهیت آنها تاثیر ... بیشتر
جابجایی دارالملک هرموز به جزیرۀ جرون و تاثیر آن بر شکل گیری شبکه راههای مناطق شمال خلیج فارس
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 بهمن 1403
چکیده
جابجایی مرکز سیاسی و اداری ملوک هرموز، از هرموز ساحلی به جزیرۀ جرون، یکی از حوادث تاثیرگذار در تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس طی اواخر قرن هفتم هجری بود. جابجایی، موقعیّت جدیدی را برای امور حمل و نقل ... بیشتر
Archaeological Studies on Sgraffito-Type Pottery Production Workshops in Iran (9th–14th Centuries AD): Insights from Archaeological Excavations at the Aghche Rish Site, Northwest Iran
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 شهریور 1404
چکیده
For several centuries (9th to 14th AD), Sgraffito-type pottery was widely distributed across a vast region, including Iran, the Caucasus, Anatolia, Eastern Europe, and Transoxiana. Based on the typological studies of Grube and Allen, this pottery tradition is classified into five main groups—Simple Sgraffito, Splashed Glazed Sgraffito, Champlevé/Garrus, Agh ... بیشتر
شناسایی و مطالعه راههای سنگفرش مازندران در دورۀ متأخر اسلامی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 شهریور 1404
چکیده
استان مازندران به دلیل موقعیت جغرافیایی، اهمیت تاریخی، همواره نقش مهمی در تحولات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران ایفا کرده است. وجود موانع طبیعی مانند رشتهکوه البرز و حکومتهای نیمهمستقل، سبب شد تا ... بیشتر
Site Size Hierarchy and the complex chiefdoms in the Bampur Valley during the Chalcolithic Period (4500-3900 B.C)
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 شهریور 1404
چکیده
Bampur Valley in southeastern Iran, located in the central part of Iranian Baluchestan, has been a key area for understanding various cultural processes since the Chalcolithic period. To better comprehend these processes in the prehistoric era, the present article focuses on site size hierarchy, based on data related to the Yahya VA/Aliabad Period, around 4500-3900 ... بیشتر
ساخت و کاربری ابزارهای استخوانی در جوامع نوسنگی: مطالعهای بر ابزارهای استخوانی محوطۀ تپۀ پشتفرودگاه ملایر
دوره 17، شماره 2 ، مرداد 1404، ، صفحه 33-65
چکیده
محوطۀ تپۀ پشتفرودگاه در دشت ملایر، در زمرۀ محوطههای شاخص جوامع نیمهکوچرو با اقتصاد معیشتی دامداری، از اواخر نوسنگی جدید در زاگرسمرکزی بهشمار میرود. در این دوران با تثبیت شیوههای کشاورزی ... بیشتر
نبوکدنصر دوم و یهودیان: بازنگری انتقادی روایتهای باستانشناختی، تاریخی و دینی
دوره 17، شماره 2 ، مرداد 1404، ، صفحه 145-165
چکیده
شخصیت نبوکدنصر دوم همچنان پژوهشگران را مجذوب خود میکند، درست به دلیل تضاد چشمگیری که در چگونگی یادکرد او در منابع مختلف وجود دارد. در حالی که اسناد بابلی او را پادشاهی دیندار و سازندهای برجسته معرفی ... بیشتر
تاریخگذاری رادیوکربن بقایای انسانی گورستان مرسینچال
دوره 17، شماره 2 ، مرداد 1404، ، صفحه 167-187
چکیده
استفاده از گاهنگاری مطلق با روش سالیابی رادیوکربن یا کربن 14در مطالعات باستانشناسی امروزی در جهان بهطور چشمگیری متداول شده است. گورستان مرسینچال در روستای تلاجیم، شهرستان مهدیشهر، استان سمنان ... بیشتر
نامشناسی تختجمشید در اسناد و متون تاریخی: از آغاز تا دورۀ قاجار
دوره 17، شماره 2 ، مرداد 1404، ، صفحه 189-215
چکیده
این پژوهش به بررسی سیر تاریخی نامهایی میپردازد که در طول زمان به تختجمشید، یکی از برجستهترین محوطههای باستانی ایران، اطلاق شده است. مسئلۀ اصلی پژوهش، این پرسش است که، چگونه تغییرات در نامگذاری ... بیشتر
بنای شیخ مکان در استان ایلام، غرب ایران: آتشکده یا آسیاب آبی؟
دوره 17، شماره 2 ، مرداد 1404، ، صفحه 217-235
چکیده
بنای شیخ مکان در استان ایلام، بهعنوان یکی از آثار بحثبرانگیز معماری دورۀ ساسانی، همواره محل اختلافنظر پژوهشگران بوده است. این پژوهش به روشی نظاممند به بررسی ویژگیهای معماری، شیوۀ ساخت و یافتههای ... بیشتر
تحقیقات جدید دربارۀ کشف قبرهای سغدی در چین
دوره 17، شماره 2 ، مرداد 1404، ، صفحه 237-265
چکیده
سُغدیانا یکی از قدیمیترین دولتشهرهای شرقی در ایران باستان است که در جادۀ ابریشم باستانی واقع شده بود. براساس مدارک تاریخی و مواد باستانشناسی، مقبرههای سُغدی زیادی در نقاط مختلفی از چین غربی کشف ... بیشتر
مستندسازی و مدلسازی سه بُعدی قلاع کوهستانی با استفاده از فتوگرامتری با پهپاد مطالعۀ موردی: قلعۀ تاریخی فورگ
دوره 17، شماره 2 ، مرداد 1404، ، صفحه 267-281
چکیده
قلعه فورگ، ازجمله قلاع کوهستانی است که مربوط به دورۀ متأخر اسلامی (افشاریه تا قاجار) میباشد این قلعه بهدلیل موقعیت استراتژیک و معماری منحصربهفرد همواره موردتوجه بوده و نیاز به مستندنگاری دقیق با ... بیشتر
تقارن بین تکنیکهای آمادهسازی سنگ مادر لووالوا در چین و تکنیکهای موجود در مناطق آلتایی و مغولستان
دوره 17، شماره 2 ، مرداد 1404، ، صفحه 283-315
چکیده
در این پژوهش از چارچوب مطالعاتی مبتنیبر دادهها برای بررسی تنوع منطقهای فناوری سنگ مادرهای لوالوا با هدف فهم میزان ثبات روشهای تراشهبرداری و تنوع تبادلات فناورانه در روسیه، مغولستان، و شمال ... بیشتر
تحلیل کنامسازی و الگوی استقرار محوطههای باستانی در شمالغرب فلاتمرکزی (زیرحوضۀ آبخیز قزوین) طی دورههای نوسنگی، مسوسنگ انتقالی و مسوسنگ، در ارتباط با عوامل طبیعی
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 5-36
چکیده
طی دورههای باستانی، شرایط جغرافیایی و عوامل طبیعی، تأثیر بسزایی در شکلگیری محوطههای باستانی، رونق و افول آنها و همچنین الگوی استقرار محوطهها داشته است. آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار میگیرد، ... بیشتر
الگوهای استقراری فرهنگهای پیشازتاریخ غرب حوضۀ آبریز رود کرخه در دوران روستانشینی
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 37-78
چکیده
بخش غربی حوضۀ آبریز رود کرخه که در غرب شوشان بزرگ قرار دارد، با دشت مرکزی شوشان همجوار است و بر یک بوممرز دشتی-بیابانی انطباق دارد که از منابع زیستمحیطی مانند مراتع و زمینهای حاصلخیز حوضۀ آبریز رودخانۀ ... بیشتر
مطالعه و تحلیل دورۀ مسوسنگ دشت مغان براساس دادههای باستانشناختی یاتاقتپهسی*
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 79-104
چکیده
رودخانۀ ارس و سایر رودهای منطقۀ مغان ازلحاظ شکلگیری محوطههای پیشازتاریخی نقش مهمی را ایفا کرده، گرچه دشت مغان تاکنون از نظر فعالیتهای باستانشناختی چندان موردتوجه نبوده است، درحالیکه فعالیتهای ... بیشتر
ارزیابی تحلیلی سنت تدفینی تهیگور در شرق ایران: مطالعۀ موردی محوطههای شهرسوخته، شهداد (خبیص) و خنامان
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 129-144
چکیده
شناخت شیوههای تدفین و تفسیر گورنهادهها، تبلور فرهنگ و بازتابی از عقاید بشری نسبت به جهان دیگر، آدابورسوم، باورهای مذهبی و همچنین ساختارها و پیچیدگیهای اجتماعی است. با ظهور مراکز شهری و گسترش آنها ... بیشتر
مقایسۀ تطبیقی ابزار نساجی و پارچههای باستانشناسی عصر مفرغ (شهرسوخته) با نمونههای مشابه امروزی
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 145-172
چکیده
شهرسوخته با حجم انبوهی از دادههای فرهنگی، از اهمیت و جایگاه ویژهای نسبت به دیگر محوطههای هزارۀ سوم پیشازمیلاد در فلات ایران برخوردار است؛ چراکه فراوانی آثار بهدست آمده از آن، منابع مطالعاتی ... بیشتر
پژوهشی در آئین زرتشتی دورۀ ساسانی در سواحل خلیجفارس مطالعۀ موردی: مُهر نویافته از بردستان، بندر دیر، استان بوشهر
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 261-277
چکیده
در دورۀ ساسانی بهواسطۀ رونق دین زرتشت، بناهای مذهبی بهصورت آتشکدههای چهارتاقی ساخته میشد. این آتشکدهها در برگیرندۀ فضاهای چهارتاقی گنبددار و گاهی دارای رواق پیرامون بود که در بخش میانی بنا یک ... بیشتر
بررسی کوچکترین واحد پولی ساسانیان به همراه تحلیل نقوش و ضرابخانههای آن
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 279-300
چکیده
در نظام مالی عصر ساسانی (651-224م.)، علاوهبر دو واحد پولی اصلی، یعنی دینار (طلا) و درهم (نقره)، واحدهای کمارزشتر دیگری نیز در گردش بودند که بهویژه در بخشهایی از ایران در مبادلات اقتصادی مردم از اهمیت ... بیشتر
بررسی اصالت بشقاب سیمین با نقش قوچ در گنجینۀ ساری
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 301-326
چکیده
همکاری و همسویی نقاشان، فلزگران و قلمزنان ماهر دورۀ ساسانی موجب گردید تا شاهکار آنان در زمرۀ اشیاء شاخص و منحصربهفرد گنجینهها و مجموعههای شخصی در سراسر دنیا قرار گیرد؛ بهخصوص آندسته از ظروف ... بیشتر
تجارت دریایی ایران و چین در سدههای یک تا دهم هجری با تکیهبر سفالهای مکشوفه از منطقۀ خلیجفارس
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 327-354
چکیده
سابقۀ ارتباط ساکنان سرزمینهای ایران و چین به شکلگیری امپراتوریهای قدرتمند دو سرزمین و بهمدتها پیش از ظهور اسلام برمیگردد. به گواهی منابع مکتوب و مستندات باستانشناسانه، تجربۀ موفق ارتباطی ... بیشتر
محوطۀ 089 چمشیر، استقرارگاهی از قرون میانی و متأخر اسلامی در حوزۀ زاگرس جنوبی
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 355-382