دوره 17 (1404)
دوره 16 (1403)
دوره 15 (1402)
دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1392)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1390)
دوره 1 (1388)
موضوعات = برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
تعداد مقالات: 67
بررسی گورآوندهای دوره ساسانی شمال ایران (ظروف فلزی) حاصل از کاوش های علمی باستان شناسی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 آذر 1401
چکیده
فاصله زمانی بین قرن سوم تا ششم میلادی (دوره ساسانی) ازنظر باستانشناسی و بررسی تحولات و دگرگونیهای فرهنگی فلات ایران از اهمیت بسیار برخوردار است. در این دوره ساخت و استفاده از اشیای فلزی، خصوصاً فلزات ... بیشتربازآفرینی حماسه در تاریخ؛ الگوبرداری بهرام چوبینه از روایت اسطوره آرش کمانگیر
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 فروردین 1403
چکیده
داده ها و گزارش های تاریخی این قابلیت را دارند تا با مفاد اساطیری و حماسی تطبیق و اینهمان شوند. پدید آمدن شرایط خاص در تاریخ و مشابهت آن با شرایط حماسی یا اساطیری منجر به بازآفرینی شخصیت های تاریخی با الگوهای ... بیشترقلعههای پهنۀ جغرافیایی جوین و جغتای در دوران اسلامی؛ گونهشناسی، چشمانداز و نقش اجتماعی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 شهریور 1403
چکیده
قلعه یکی از گونههای معماری است که به دلیل محصور بودن ضامن امنیت جامعۀ انسانی مستقر در آن بوده است. اگرچه تامین امنیت عامل اصلی وجودی قلعهها بوده اما پویایی جوامع انسانی به تدریج بر ماهیت آنها تاثیر ... بیشترجابجایی دارالملک هرموز به جزیرۀ جرون و تاثیر آن بر شکل گیری شبکه راههای مناطق شمال خلیج فارس
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 بهمن 1403
چکیده
جابجایی مرکز سیاسی و اداری ملوک هرموز، از هرموز ساحلی به جزیرۀ جرون، یکی از حوادث تاثیرگذار در تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس طی اواخر قرن هفتم هجری بود. جابجایی، موقعیّت جدیدی را برای امور حمل و نقل ... بیشترتحلیل کنامسازی و الگوی استقرار محوطههای باستانی در شمالغرب فلاتمرکزی (زیرحوضۀ آبخیز قزوین) طی دورههای نوسنگی، مسوسنگ انتقالی و مسوسنگ، در ارتباط با عوامل طبیعی
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 5-36
چکیده
طی دورههای باستانی، شرایط جغرافیایی و عوامل طبیعی، تأثیر بسزایی در شکلگیری محوطههای باستانی، رونق و افول آنها و همچنین الگوی استقرار محوطهها داشته است. آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار میگیرد، ... بیشترالگوهای استقراری فرهنگهای پیشازتاریخ غرب حوضۀ آبریز رود کرخه در دوران روستانشینی
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 37-78
چکیده
بخش غربی حوضۀ آبریز رود کرخه که در غرب شوشان بزرگ قرار دارد، با دشت مرکزی شوشان همجوار است و بر یک بوممرز دشتی-بیابانی انطباق دارد که از منابع زیستمحیطی مانند مراتع و زمینهای حاصلخیز حوضۀ آبریز رودخانۀ ... بیشترمطالعه و تحلیل دورۀ مسوسنگ دشت مغان براساس دادههای باستانشناختی یاتاقتپهسی*
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 79-104
چکیده
رودخانۀ ارس و سایر رودهای منطقۀ مغان ازلحاظ شکلگیری محوطههای پیشازتاریخی نقش مهمی را ایفا کرده، گرچه دشت مغان تاکنون از نظر فعالیتهای باستانشناختی چندان موردتوجه نبوده است، درحالیکه فعالیتهای ... بیشترارزیابی تحلیلی سنت تدفینی تهیگور در شرق ایران: مطالعۀ موردی محوطههای شهرسوخته، شهداد (خبیص) و خنامان
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 129-144
چکیده
شناخت شیوههای تدفین و تفسیر گورنهادهها، تبلور فرهنگ و بازتابی از عقاید بشری نسبت به جهان دیگر، آدابورسوم، باورهای مذهبی و همچنین ساختارها و پیچیدگیهای اجتماعی است. با ظهور مراکز شهری و گسترش آنها ... بیشترمقایسۀ تطبیقی ابزار نساجی و پارچههای باستانشناسی عصر مفرغ (شهرسوخته) با نمونههای مشابه امروزی
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 145-172
چکیده
شهرسوخته با حجم انبوهی از دادههای فرهنگی، از اهمیت و جایگاه ویژهای نسبت به دیگر محوطههای هزارۀ سوم پیشازمیلاد در فلات ایران برخوردار است؛ چراکه فراوانی آثار بهدست آمده از آن، منابع مطالعاتی ... بیشترپژوهشی در آئین زرتشتی دورۀ ساسانی در سواحل خلیجفارس مطالعۀ موردی: مُهر نویافته از بردستان، بندر دیر، استان بوشهر
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 261-277
چکیده
در دورۀ ساسانی بهواسطۀ رونق دین زرتشت، بناهای مذهبی بهصورت آتشکدههای چهارتاقی ساخته میشد. این آتشکدهها در برگیرندۀ فضاهای چهارتاقی گنبددار و گاهی دارای رواق پیرامون بود که در بخش میانی بنا یک ... بیشتربررسی کوچکترین واحد پولی ساسانیان به همراه تحلیل نقوش و ضرابخانههای آن
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 279-300
چکیده
در نظام مالی عصر ساسانی (651-224م.)، علاوهبر دو واحد پولی اصلی، یعنی دینار (طلا) و درهم (نقره)، واحدهای کمارزشتر دیگری نیز در گردش بودند که بهویژه در بخشهایی از ایران در مبادلات اقتصادی مردم از اهمیت ... بیشتربررسی اصالت بشقاب سیمین با نقش قوچ در گنجینۀ ساری
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 301-326
چکیده
همکاری و همسویی نقاشان، فلزگران و قلمزنان ماهر دورۀ ساسانی موجب گردید تا شاهکار آنان در زمرۀ اشیاء شاخص و منحصربهفرد گنجینهها و مجموعههای شخصی در سراسر دنیا قرار گیرد؛ بهخصوص آندسته از ظروف ... بیشترتجارت دریایی ایران و چین در سدههای یک تا دهم هجری با تکیهبر سفالهای مکشوفه از منطقۀ خلیجفارس
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 327-354
چکیده
سابقۀ ارتباط ساکنان سرزمینهای ایران و چین به شکلگیری امپراتوریهای قدرتمند دو سرزمین و بهمدتها پیش از ظهور اسلام برمیگردد. به گواهی منابع مکتوب و مستندات باستانشناسانه، تجربۀ موفق ارتباطی ... بیشترمحوطۀ 089 چمشیر، استقرارگاهی از قرون میانی و متأخر اسلامی در حوزۀ زاگرس جنوبی
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 355-382
چکیده
همزمان با آغاز پروژۀ سدسازی در منطقۀ چمشیر، فعالیتهای باستانشناختی آنهم رنگوبوی ویژهای به خود گرفت. کشف محوطههای اسلامی از سدههای میانی تا قرون متأخر بههمراه سایر کشفیات، زمینۀ کاوشهای ... بیشترشناسایی فناوری و ساختار سلادنهای بهدست آمده از شهر گور؛ مطالعات باستانسنجی برپایۀ پرتو کاتودولومینسانس و باریکۀ سینکروترون
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1404، ، صفحه 383-406
چکیده
کاربرد روشهای علمی و آزمایشگاهی بر پایۀ سنجش دادههای رقومی و تحلیل تصاویر در مقیاس متفاوت جایگاه مناسبی را در مطالعات باستانشناسی ایجاد نموده است. استفاده از پرتوهای پرانرژی سینکروترون در راستای ... بیشترسفال پوک نوسنگی کاسپی در مقابل سفال جیتونی: تاریخگذاری مطلق جدید از دوران نوسنگی باسفال شرق مازندران
دوره 16، شماره 2 ، آذر 1403، ، صفحه 69-93
چکیده
پس از گذشت 70 سال هنوز اطلاعات بسیار اندکی درمورد دورههای فراپارینهسنگی، نوسنگی بدونسفال و نوسنگی باسفال در دشتهای شرق مازندران داریم. روشهای کاوش غیرقابل اعتماد، اعمال سلیقۀ شخصی در جمعآوری ... بیشترگاهنگاری نسبی براساس طبقهبندی و گونهشناسی سفال دورۀ مسوسنگ تپه مرادآباد VIII دشت ارزوئیه (استان کرمان)
دوره 16، شماره 2 ، آذر 1403، ، صفحه 95-119
چکیده
دشت ارزوئیه یکی از مهمترین بسترهای جغرافیایی بوده که استقرارهای پیشازتاریخ (خصوصاً مسوسنگ) در جنوبغرب استان کرمان را دربر گرفته است. در این دشت کاوشهای باستانشناسی محدودی در محوطههایی مانند: ... بیشترکاوش در سرچم، محوطه باستانی چند دوره ای در منطقه هورامان، استان کردستان، ایران
دوره 16، شماره 2 ، آذر 1403، ، صفحه 151-181
چکیده
محوطۀ باستانی سرچم در جنوبغربی استان کردستان (منطقۀ هورامان) در غرب ایران واقعشده است. این محوطه بهعنوان بخشی از پروژۀ نجاتبخشی باستانشناسی سد داریان (DDASP) در سال 1394ه.ش. کاوش شد و یک محوطۀ ... بیشترکوزههای نوک اژدریشکل ایران: بسترهای کشف باستان شناسی و منشأ پوشش قیری آن
دوره 16، شماره 2 ، آذر 1403، ، صفحه 269-307
چکیده
یکی از مهمترین سفالهای مورداستفاده در تجارت دریایی خلیجفارس (خاورمیانه) با بخش بزرگی از جهانِ باستان، ازجمله خلیجفارس، دریای عمان، اقیانوس هند، سریلانکا و درنهایت کشور تایلند (محمولۀ کشتی سورینام)، ... بیشتربررسی تحول شهر هرات در طول دورۀ ایلخانی برمبنای مطالعۀ تحولات در محور خیابان-مزار
دوره 16، شماره 2 ، آذر 1403، ، صفحه 309-325
چکیده
خیابان-مزار بهگونهای از مجموعهسازی گفته میشود که در آن مقابر در دو سوی یک معبر استقرار مییافتهاند. خیابان هرات نیز بهعنوان گورستانی که مقابر در امتداد محور اصلی آن استقرار داشتهاند، از نمونههای ... بیشترسکهشناسی ضرابخانۀ تبریز در دورۀ ایلخانی (با تأکید بر دورۀ هولاکو تا اولجایتو)
دوره 16، شماره 2 ، آذر 1403، ، صفحه 327-357
چکیده
ضرابخانۀ تبریز یکی از ضرابخانههای بزرگ عصر ایلخانی است. تبریز از دورۀ هولاکو بهطوری رسمی بهعنوان مرکز حاکمیت سیاسی ایلخانان درنظر گرفته شده بود، این انتخاب درست یا نادرست موجب شد تا تعداد زیادی ... بیشتردره شام و مسئله تساهل مذهبی ایلخانان مغول در شمال غرب ایران (جلفا)
دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1403، ، صفحه 1-23
چکیده
کمیت و کیفیت پژوهش های باستان شناسی دوران اسلامی نشان می دهد که مطالعات هدفمند و دامنه دار جهت شناسایی آثار این دوره از منظر باستان شناسی دارای محدودیت مشهودی است و به همین دلیل دانش ... بیشتربررسی باستان شناسی بخش شاهیوندِ شهرستان چگنی، استان لرستان
دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1403، ، صفحه 25-51
چکیده
شهرستان چگنی در نیمه غربی استان لرستان و حد فاصل شهرستان های خرمآباد در شرق و کوهدشت در غرب قرار دارد. این شهرستان پیش از پژوهش حاضر دو فصل مورد بررسی و شناسایی قرار گرفته بود. در راستای تکمیل مطالعات ... بیشترگونهشناسی و فناوری صنایع سنگی غار هوتو از دوران میانسنگی تا مسوسنگ: تأملی بر اقتصاد بومی در تولید دستافزارهای سنگی در ناحیه کنار بوم دریای کاسپی
دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1403، ، صفحه 53-86
چکیده
صنایع سنگی غارهای هوتو، کمربند، التپه و کمیشان، فراوانترین یافتههای حاصل از کاوش در این محوطهها از دوران میانسنگی و نوسنگی هستند که با عنوان «میانسنگی کاسپی» شناخته میشوند. یکی از مهمترین ... بیشترمعرفی و طبقهبندی ادوات سنگیِ دورۀ شوشان میانه محوطه تل چگاسفلا
دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1403، ، صفحه 131-154