نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین توفیقیان ¹
• فریبا شریفیان ²
• کتایون فکری پور ³

¹ عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

² عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و مدیر گروه پژوهشی زبان های باستانی

³ عضو هیات علمی پژوهشگده زبان شناسی، کنیبه ها و متون کهن.

چکیده

در دوره ساسانی به واسطه رونق دین زرتشت، بناهای مذهبی بصورت آتشکده‌های چهارتاقی ساخته می-شد. این آتشکده‌ها در برگیرنده فضاهای چهارتاقی گنبددار و گاها دارای رواق پیرامون بود که در بخش میانی بنا یک پایه آتشدان تعبیه شده بود. آتش این آتشکده‌ها بر اساس رتبه و اهمیت شامل آتش بهرام، آتش آدران، آتش دادگاه و سپس آتش‌های خانگی و شخصی بود. علی‌رغم مطالعات گسترده در سایر نقاط ایران، مطالعات اندکی در خصوص مظاهر آئین دین زرتشت شامل ساختار آتشکده‌ها و آتشدان‌های سواحل خلیج فارس و تعیین نوع و اهمیت آتش فروزان در آنها صورت پذیرفته است. در سواحل شمالی خلیج فارس که بخش جنوبی حوزه مطالعاتی فارس محسوب می شود تنها دو آتشکده محمد آباد برازجان و آتشکده کناری شناسایی و معرفی شده‌اند، همچنین تعدادی پایه‌های آتشدان در تل شهید، قلعه برازجان، آمامزاده شاه نور الدین، کشتو و تعداد بیشتری در بردستان معرفی شده است. علی‌رغم شناسایی این آثار اطلاع چندانی درخصوص جایگاه و رتبه آتش فروزان در این مراکز دینی وجود ندارد. در این مقاله ضمن اشاره مختصر به آتشکده‌ها و پایه آتشدان‌های مکشوفه در سواحل شمالی خلیج فارس (محدوده استان بوشهر)، مهر کتیبه‌دار دوره ساسانی مشکوفه از بردستان که نشان دهنده آتش فروزان در آتشکده‌ای ایالتی در سطح آتشکده آذر فرنبغ در این منطقه است مورد مطالعه قرار می‌گیرد. فراوانی پایه‌های آتشدان، بقایای چندین آتشکده و شناسایی این مهر با کتیبه دور تا دور و علامت حکومتی ساسانی در بخش میانی مهر نشان دهنده مرکزیت بردستان در زرتشتی‌گری سواحل شمالی خلیج فارس در دوره ساسانی است.

کلیدواژه‌ها

• آتشکده
• پایه‌آتشدان
• کتیبه پهلوی
• دوره ساسانی
• خلیج فارس

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

A research on Zoroastrian religion of the Sassanid period on the shores of the Persian Gulf Case study: Mehr Nuyafete from Bardestan, Bandar Deir, Bushehr province

نویسندگان [English]

• Hossein Tofighian ¹
• Fariba Sharifian ²
• Katayon Fekripour ³

² member of f aculty

³ research fellow

چکیده [English]

During the Sassanid period, due to the prosperity of Zoroastrian religion, religious buildings were built in the form of four-story fire temples. These fire temples included four-room domed spaces and sometimes had a surrounding portico, which had a fireplace base built into the middle part of the building. The fires of these fire temples were based on their rank and importance including Bahram fire, Adran fire, court fire and then household and personal fires. Despite extensive studies in other parts of Iran, few studies have been conducted regarding the manifestations of Zoroastrian religion, including the structure of fire temples and fire pits on the shores of the Persian Gulf and the determination of the type and importance of the fires burning in them. On the northern shores of the Persian Gulf, which is considered the southern part of Fars study area, only two fire temples of Mohammad Abad, Brazjan and Kanari fire temple have been identified and introduced, Also, a number of fire pit foundations have been introduced in Tell Shahid, Barazjan Castle, Amamzadeh Shah Nooruddin, Keshto and more in Bardestan. Despite the identification of these works, there is not much information about the position and rank of the burning fire in these religious centers. In this article, while briefly referring to fire temples and the base of exposed fire pits on the northern shores of the Persian Gulf (Bushehr province), the Sassanid period seal from Bardestan that shows the burning fire in state fire temples .

کلیدواژه‌ها [English]

• fireplace
• The base of the fireplace
• Pahlavi inscription
• Sassanid period
• Persian Gulf