نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی کریمی کیا ¹
• رضا رضالو ²
• اکبر عابدی ³
• اردشیر جوانمردزاده ⁴

¹ دانشگاه محقق اردبیلی

² هیات علمی گروه باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

³ دانشگاه هنر اسلامی تبریز

⁴ -دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

رودخانه ارس و سایر رودهای منطقه مغان از لحاظ شکل‌گیری محوطه‌های پیش‌از تاریخی نقش مهمی‌ را ایفا کرده است. گرچه دشت مغان تاکنون از نظر فعالیت‌های باستان‌شناختی چندان مورد توجه نبوده است، درحالی که فعالیت‌های گسترده علمی در حوضه دریاچه ارومیه انجام یافته و منطقه دشت مغان از این نظر مغفول مانده است. محوطه یاتاق‌تپه‌سی، یکی دیگر از محوطه پیش‌از‌تاریخی گِرمی مغان می‌باشد که مورد پژوهش علمی قرار گرفته است. هدف اصلی مقاله، معرفی سنت‌های سفالی و مشخص ساختن توالی گاهنگاری منطقه مورد مطالعه است. برای دستیابی به مطالعات دقیق‌تر ارتباطات فرهنگی با سایر مناطق و مشخص شدن جدول گاهنگاری در منطقه مورد مطالعه در دوره مس‌وسنگ، پرسش‌های ذیل مطرح می‌گردد؛ برحسب مطالعه داده‌های فرهنگی از جمله داده‌های سفالی، محوطه یاتاق‌تپه‌سی مربوط به کدام دوره / دوره‌های فرهنگی است ؟ فرضیه اصلی که در این ارتباط می‌توان گفت محوطه مذکور مربوط به دوره‌های مس‌و سنگ میانی و مس‌و سنگ جدید می‌باشد. باتوجه به داده‌های باستان‌شناختی بدست آمده، محوطه یاتاق‌تپه‌سی بیشتر با کدام مناطق جغرافیای ارتباطات فرهنگی دارد؟ مطالعات انجام یافته، ارتباطات و اشتراکات فرهنگی با سایر مناطق شمال‌غرب‌ایران علی‌الخصوص با منطقه قره‌داغ و حوضه دریاچه ارومیه و همچنین قفقاز جنوبی را نشان می‌دهد. نگارش پیش‌رو، با روش میدانی و با رویکرد توصیفی – تحلیلی صورت می‌گیرد. به عنوان نتیجه نهایی و با توجه به ویژه‌گی سفالی و سایر داده‌های فرهنگی می‌توان به پیوستگی‌های فرهنگی با سایر مناطق شمال‌غرب‌ و جایگاه آن در جدول گاهنگاری شمال‌غرب‌ایران اشاره کرد و از لحاظ گاهنگاری تاریخی برابر با 3700/3600-4500 ق.م را شامل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• یاتاق تپه‌سی
• دشت مغان
• گِرمی
• مس و سنگ
• شمال غرب ایران

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

Study and analysis of the chalcolithic period of Moghan plain based on archaeological data of yatag tepesi

نویسندگان [English]

• Ali Karimikiya ¹
• Reza Rezaloo ²
• Akbar Abedi ³
• Ardeshir Javanmardzade ⁴

¹ university of mohaghegh ardabili

² Department of Archeology - Faculty of Literature and Human Sciences - University of Mohaghegh Ardabili -Ardabil - Iran

³ گروه باستان سنجی و مرمت

⁴ mohaggegh ardebili university

چکیده [English]

The Aras river and other rivers in the Moghan region have played an important role in the formation of prehistoric sites. Although the Moghan plain has not received much attention in terms of archeological activities so far, While extensive scientific activities have been carried out in the Urmia Lake basin and the Moghan Plain region has been neglected in this regard. Yatag tepesi site is another prehistoric site of Germi Moghan that has been scientifically researched. The main purpose of this article is to introduce the pottery traditions and to determine the chronological sequence of the study area. In order to achieve more detailed studies of cultural relations with other regions and to determine the chronological table in the study area in the chalcolithic period, the following questions are raised; According to the study of cultural data, including the pottery data of the study area, which cultural period (s) does it belong to? The main hypothesis in this regard can be said that the area is related to the Middle chalcolithic and late chalcolithic periods. According to the archeological data obtained, with which geographical areas does the study area have more cultural connections Leading writing is done with field method and descriptive-analytical approach. As a final result and considering the specificity of pottery and other cultural data, we can mention the cultural connections with other northwestern regions and its place in the chronological table of northwestern Iran and in terms of historical chronology is equal to 3700/3600-4500 BC

کلیدواژه‌ها [English]

• Yatag tepesi
• Moghan plain
• Germi
• Chalcolithic period
• Northwest of Iran