نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رحمت عباس نژاد سرستی ¹
• سیدکمال اسدی اجایی ²
• هنگامه خیری ملکشاه ²

¹ عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران

² دانشگاه مازندران

چکیده

پس از گذشت 70 سال هنوز اطلاعات بسیار کمی در مورد دوره‌های فراپارینه‌سنگی و نوسنگی بدون سفال (PPN) و نوسنگی باسفال (PN) در دشت‌های شرق مازندران داریم. روش‌های کاوش غیرقابل اعتماد، اعمال سلیقه شخصی در جمع‌آوری داده‌ها و تحلیل‌های نامشخص از جمله مواردی است که در کاوش‌های کون در غارهای هوتو و کمربند با آن مواجه هستیم. در 20 سال گذشته علیرغم کاوش‌ها و بررسی‌های میدانی انجام شده، هیچ تلاشی برای معرفی سفال پوک نوسنگی کاسپی (CNS) صورت نگرفته است. توق تپه واقع در دشت نکا یکی از محوطه‌های دوره CNS است که بیش از 1500 قطعه سفال از دوره نوسنگی یافت شد. تحلیل سفال‌ها، نیاز به تجدیدنظر در دانش ما از سفال CNS را نشان می‌دهد. تنوع در تولید و تزئین منعکس کننده تولیدات خانگی است، اگرچه آنها الگوی خاصی را در سطوح منطقه‌ای و گاهی فرامنطقه‌ای نشان می‌دهند. به نظر می‌رسد که در حالی که برخی از محققین این سفال را نوع جیتون/چخماقی یاد کرده‌اند، تنها چند قطعه قابل‌مقایسه یافتیم. سفال‌های توق تپه را می‌توان به سه گروه محلی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای طبقه‌بندی کرد، در حالی که اکثریت آن متعلق به نوع CNS است. قدمت توق تپه حاکی از آن است که لایه‌های نوسنگی مربوط به 5800 -6250 ق.م است. تاریخ گذاری جدید از هوتو نشان می‌دهد که نوسنگی باسفال در حدود 6400 ق.م و در تپه ولیکی در حدود 6600 ق.م آغاز شده است. در نتیجه فرهنگ CNS در منطقه شرق مازندران در حال حاضر قدیمی‌ترین فرهنگ نوسنگی در منطقه شمال‌شرق ایران محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• نوسنگی باسفال
• سفال پوک
• شرق مازندران
• جیتون
• سنگ چخماق

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

Caspian Neolithic Software of Touq Tappeh,, Eastern Mazandaran,, Iran

نویسندگان [English]

• Rahmat Abbasnejad Seresti ¹
• Seyyed Kamal Asadi Ojaei ²
• Hengameh Kheiri Malakshah ²

¹ Department of Archaeology, University of Mazandaran

² University of Mazandaran_ Pasdaran St._ Babolsar_ Iran

چکیده [English]

After 70 years we still have very little knowledge about the Epi-Paleolithic and Pre-pottery Neolithic (PPN) and Pottery Neolithic (PN) periods in the eastern Mazandaran plains. Unreliable excavation methods, application of personal taste in collecting data, and uncertain analyses are among the issues that we face in Coon`s excavations at the Hotu and Kamarband caves. In the last 20 years, despite the excavations and field surveys that have been carried out, there have been no attempts to introduce the Caspian Neolithic Software (CNS). Touq Tappeh, located in Neka Plain, is one of the CNS sites that yielded Over 1500 sherds belonging to the PN. The analysis of pottery assemblage suggests a need to revise our assumptions on the CNS type. The diversity in production and decoration reflects household production, although they show a specific pattern at the regional and sometimes inter-regional levels. It has come to our attention that while some researchers have referred to this pottery as the DJeitun/Chakhmaq type, we have only found a few comparable pieces. Touq Tappeh`s sherds can be categorized into three groups: local, regional, and inter-regional, while the majority belong to the CNS type. The dating of Touq Tappeh suggests that the PN layers belong to 6250-5800 BC. Meanwhile, new dating from Hotu indicates that the PN began around 6400 BC, and at Tappeh Valiki, it started around 6600 BC. Consequently, the CNS culture in the eastern region of Mazandaran is now considered the oldest Neolithic culture in the northeastern region of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

• Pottery Neolithic
• Absolute Dating
• Caspian Software
• Eastern Mazandaran
• Djeitun
• Sang-e Chakhmaq