نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته دکتری باستان شناسی - مدرس مدعو در گروه باستان شناسی دانشگاه لرستان
2 دانشگاه تهران -گروه باستان شناسی
3 دانشگاه تهران گروه آموزشی تاریخ
چکیده
جابجایی مرکز سیاسی و اداری ملوک هرموز، از هرموز ساحلی به جزیرۀ جرون، یکی از حوادث تاثیرگذار در تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس طی اواخر قرن هفتم هجری بود. جابجایی، موقعیّت جدیدی را برای امور حمل و نقل کالاها و در نتیجه مسیرهای بازرگانی به وجود آورد. هرموز ساحلی از طریق یک شاهراه اصلی به جیرفت و سپس به کرمان متصل می‌شد و این جاده تا قرن هشتم هجری مهمترین مسیر دسترسی کاروان‌های زمینی به بندر هرموز محسوب می‌شد. شواهد متعدد باستان-شناسی و تاریخی نشان می‌دهد که رفت و آمد در این مسیر طی قرن هشتم هجری به بعد به تدریج رو به افول گذاشت و به مسیری مکمل تبدیل شد. در عین حال، رونق راههای جدید نیز شرایط را برای رشد و رونق شهرها و سکونتگاهها فراهم نمود و باعث به وجود آمدن فضای جغرافیایی جمعیتی و اجتماعی جدیدی گردید. از آنجایی که مسالۀ تاثیر جابجایی کانون تجارت خلیج فارس و شکل‌گیری شبکه راههای شمال خلیج فارس در قرن هشتم هجری و تاثیرات آن بر رونق و آبادی سکونتگاهها و آبادیها مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است، مقاله حاضر برآن است با تحقیق میدانی و بهره‌گیری از منابع تاریخی، موضوع جابجایی کانون تجارت از هرموز ساحلی به جزیره جرون و چگونگی شکل‌گیری شبکه راههای شمال خلیج فارس در قرن هشتم هجری را مورد تحقیق قرار دهد که در این راستا فرضیۀ «منحنی رونق و افول شهرها و آبادیهای شمال خلیج فارس، تابعی از متغیّر شبکه راهها و جابجایی مراکز تجاری» نیز به کار گرفته شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Relocation of Hormuz Dar al-Molk to Jarun Island and its impact on the development of The road network in The Northern Hinterland of The Persian Gulf
نویسندگان [English]
- kazem Omidi 1
- tayebe rahimi 2
- mehran rezai 3
1 University of Tehran - invited lecturer in the Department of Archeology of Lorestan University
2 University of Tehran - Department of Archaeology
3 University of Tehran, Department of History
چکیده [English]
The relocation of the administrative and political center of the Hormuz Kingdom from coastal Hormuz to Jarun Island was one of the significant events influencing the political and economic transformations in the Persian Gulf during the late 7th century. This relocation created a new position for the transportation of goods and, as a result, created new trade routes. Hormuz was connected to Jiruft and then to Kerman through a main road, which was considered the most important route for land caravans to access the port of Hormuz until the 8th century AH. Numerous archaeological and historical evidence indicate that the use of this route gradually diminished during the 8th century AH and was replaced by an alternative route. At the same time, the emergence of new roads also provided suitable conditions for the growth and development of settlements and villages and led to the emergence of a new geographical, demographic, and social space. Since the issue of the relocation of trade centers from coastal Hormuz to Jarun Island and the formation of the road network in the northern regions of the Persian Gulf in the 8th century AH has not been studied and investigated using historical resources, the present article aims to examine this topic and uses the hypothesis of "the decline and prosperity of northern cities and settlements in the Persian Gulf is a consequence of change in the road network and relocation of trade centers" as its framework
کلیدواژه‌ها [English]
- Hormuz
- Jarun island
- backshore road network
- kings of Hormuz
- trade center of the Persian Gulf
)