نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محبوبه ناصری طهرانی ¹
• فریبا موسی پور نگاری ²
• مهدی مرتضوی ²

¹ دانشجوی دکتری باستان شناسی پیش از تاریخ، گروه باستان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

² گروه باستان شناسی و پژوهشکده علوم باستان شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

دشت ارزوئیه یکی از مهم‌ترین بسترهای جغرافیایی استقرارهای پیش از تاریخ در جنوب غرب استان کرمان است. کاوش‌های باستان‌شناسی محدودی در محوطه‌هایی مانند گز طویله، مراد آباد XII و وکیل آباد انجام شده است. لایه نگاری در تپه مراد آباد VIII که از مرتفع‌ترین تپه‌های دوران مس و سنگ در این منطقه است، با هدف گاهنگاری نسبی و تکمیل اطلاعات در خصوص استقرارهای دوران مس و سنگ و تداوم فرهنگ سفال این دوره در دشت ارزوئیه ضروری به نظر می‌رسید که در این راستا پرسش‌هایی از جمله این‌که با توجه به ارتفاع نهشته‌ها، تپه مراد آباد VIII چند دوره فرهنگی از یحیی را در خود جای داده و معرف چه دوره‌هایی از فرهنگ یحیی است؟در صورت چند دوره‌ای بودن نهشته‌ها ، آیا تغییرات سنت سفالی در آن همگام با فرهنگ سفالی یحیی پیش رفته است یا خیر؟آیا طبق لایه‌نگاری صورت گرفته نهشته‌های فرهنگی با گپ زمانی همراه بوده و یا به طور متوالی شکل گرفته‌اند؟ مطرح شد. در این تحقیق که به روش مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای و رویکرد توصیفی - تحلیلی، انجام شده است، توالی فرهنگ سفال مس و سنگ در استقراری طولانی مدت آشکار شد و 60 لایه فرهنگی شناسایی و 2413 قطعه سفال به دست آمد که 918 قطعه قابل مطالعه، طبقه‌بندی و گونه‌شناسی شدند.‌ نتایج نشان داد که تپه مراد آباد VIII در دوره‌های VI ، VC، VB و VA یحیی (از مس و سنگ قدیم تا پایان مس و سنگ میانی) مسکونی بوده و تاریخ نسبی 6000 تا 4000 ق.م برای آن پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• دشت ارزوئیه
• مرادآباد VIII
• تپه یحیی
• رودخانه مراد آباد
• مس‌ و سنگ

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

Investigating the cultural sequence of the Chalcolithic period in Orzuiyeh plain based on the stratification of Tepe Morad Abad VIII

نویسندگان [English]

• Mahbubeh Naseri Tehrani ¹
• Fariba Mosapour Negari ²
• Mehdi Mortazavi ²

¹ PhD Candidate, Department of Archaeology, University of Sistan and Baluchestan

² Department of Archaeology &; Archaeological Sciences Research Center, University of Sistan and Baluchestan

چکیده [English]

The Orzuiyeh Plain, situated in southwestern Kerman province, Iran, stands as a prominent geographical site for prehistoric settlements in southeastern Iran. Limited archaeological excavations have been conducted in areas such as Gaz Tavileh, Morad Abad XII, and Vakil Abad. Stratigraphic investigations at Tepe Morad Abad VIII, one of the highest Chalcolithic mounds in the region, were deemed necessary to establish a relative chronology and complete information regarding Chalcolithic settlements and pottery culture continuity in the Orzuiyeh Plain. This research aimed to address specific questions:

• Based on the deposit height, how many Yahya cultural periods does Tepe Morad Abad VIII encompass and which specific Yahya culture periods are represented?

• In the case of multiple-period deposits, did changes in pottery tradition align with those of the Yahya pottery culture?

• Does the stratigraphic record indicate temporal gaps between cultural deposits or were they formed sequentially?

Employing a descriptive-analytical approach through field and library studies, this research revealed the sequence of Chalcolithic pottery culture in a long-term settlement. We identified 60 cultural layers and recovered 2413 pottery sherds, with 918 classifiable and analyzed. The results suggest that Tepe Morad Abad VIII was inhabited during the VI, VC, VB, and VA periods of the Yahya culture (early to end of the Middle Chalcolithic), corresponding to a relative date of approximately 6000 to 4000 BC.

کلیدواژه‌ها [English]

• Orzuiyeh plain
• Moradabad VIII
• Tepe Yahya
• Moradabad river
• Chalcolithic