دوره 15 (1402)
دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1392)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1390)
دوره 1 (1388)
تعداد مقالات: 409
The North and South Central Plateau of Iran During the Third and Second Millennium BCE (3200-1500 BCE) *
دوره 14، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 153-180
چکیده
The societies of the northern and southern zones of the “Iranian Central Plateau” flourished during the last quarter of fourth millennium BCE. This floruit was marked by the rise of complex social systems, long distance trade, and new systems for the management of economic activities, such as the “proto-Elamite writing system” (Vidale ... بیشتر
نگرشی تطبیقی به فلزکاری ایران از سده‌های دهم تا چهاردهم هجری
دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 167-192
چکیده
انقلاب صنعتیِ غرب، سبب شد صنایع دستی ایران به‌تدریج از میدان رقابت خارج شود. این تغییر وضعیت یکسان نبود. فلزکاری با ویژگیهای متنوع، در رویارویی با پدیدة انقلاب صنعتی به‌صورت یکسان تحت تأثیر قرار نگرفت. ... بیشتر
واکاوی هویتی شخص بدون ریش در نقش برجسته های اردشیر اول ساسانی
دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 167-188
چکیده
در چهار نقش برجستهی اردشیر بابکان در فیروزآباد، نقش رستم و نقش رجب و در پشت سر شاه، شخصی با صورت اصلاح‌کرده نمایش داده شده است. در مورد هویت این شخص نظرات مختلفی ارائه گردیده که با عناوین مختلفی ... بیشتر
شواهدی از تمدن خراسان بزرگ (بلخی - مروی) در شرق کویر مرکزی، با استناد به «محوطه بکندا – طبس
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 169-191
چکیده
کویر مرکزی ایران و بالاخص شهر طبس، کمتر مورد مطالعات باستان شناسی (میدانی و موردی) قرار گرفته است. به دلیل آب‌وهوای گرم و خشک، باستان شناسان کمتر به این منطقه رغبت نشان دادهاند. با بررسی ... بیشتر
پیوستگی و ارتباط بین معنا و مصداق در سنگ قبور دوران اسلامی ایران (مطالعه موردی قوچ و شیر سنگی)
دوره 14، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 169-194
چکیده
سنگ قبرهای موجود در گورستانها را شاید بتوان یکی از پیچیدهترین آثار هنری بشری از نظر معناشناختی در ورای آنها دانست؛ چرا که این دسته از آثار با مهمترین و دردناکترین واقعه زندگی انسان یعنی مرگ و آخرت ... بیشتر
برهم‌کنش‌های سیاسی- اقتصادی شهر نیشابور با زیستگاه‌های اقماری¬اش در دورة ساسانی
دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 175-202
چکیده
نیشابور، علیرغم دارابودن اهمیت استراتژیک و ژئوپلتیک در دورة ساسانی، کمتر مورد توجه باستان‌شناسان دوران تاریخی قرار گرفته است. تحلیل نویافته‌های باستان شناختی از کهندژ شهر ساسانی نیشابور و شناسایی ... بیشتر
نظام حسابداری اولیه در دورۀ پیشازتاریخ: یافته‌هایی از کاوش تل مشکریم، شهرستان سمیرم
دوره 9، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 123-136
چکیده
بررسی نظام حسابداری و فرایند رشد و تکامل آن در دورۀ پیشازتاریخ از موضوعات دارای اهمیت برای شناخت جوامع انسانی، ارتباطات آنها، شکل‌گیری نظامهای تجاری برون و درون‌منطقه‌ای و همچنین روند شکل‌گیری ... بیشتر
بررسی باستان‌شناختی سامانۀ حسابداری در جوامع انسانی پیش از تاریخ دشت قزوین: مورد مطالعاتی تپه زاغه
دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 127-146
چکیده
بررسی و درک چگونگی پیدایش و گسترش شیوههای ثبت و ضبط اطلاعات در جوامع انسانی پیش از تاریخ، همواره در مطالعات باستانشناسی حائز اهمیت بوده است. چنین مطالعاتی از آن رو ارزشمند است که مراحل نخستین استفاده ... بیشتر
سفال دورۀ شیماشکی در درۀ سیمره؛ بر اساس مطالعۀ موردی قلعۀ زینل و غارَت‌مالگه
دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 129-148
چکیده
هدف این مقاله مطالعه، بررسی و معرفی سفال دورۀ شیماشکی در درۀ سیمره است. بررسیهای باستانشناسی حاکی از اینست که در دوران مفرغ، سنّت سفال منقوش گودین III در درۀ سیمره رواج داشته و تنها یکبار، در روند ... بیشتر
منشأ نقش مار در مواد فرهنگی هزارۀ سوم پیش از میلاد جنوب شرق ایران؛ نشانه‌ای از ارتباط با عیلام و میانرودان
دوره 7، شماره 2 ، دی 1394، ، صفحه 131-145
چکیده
مقولۀ ارتباطات حوزۀ جنوب شرق ایران با دشت شوش و میانرودان در هزارۀ سوم پیش از میلاد که دورۀ شکوفایی محوطههای جنوب شرق ایران است، یکی از بحثبرانگیزترین جنبههای باستانشناسی این منطقه بهشمار ... بیشتر
بازنگری در گاه نگاری و سبک‌شناسی گوردخمه کیکاوس صحنه
دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، ، صفحه 139-158
چکیده
گوردخمه کیکاوس صحنه دارای ایوانی با دو ستون آزاد و دو دهلیز است که یکی در زیر دیگری واقع‌شده است. مطالعات و بررسیهای میدانی انجام‌شده در این پژوهش نشان میدهد که دهلیز فوقانی در شکل اولیه خود تنها ... بیشتر
بررسی باستان شناختی قلاع قهستان
دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 141-158
چکیده
قهستان منطقه‌ای است در جنوب شرقی خراسان، شامل شهرستانهای کاشمر، طبس، فردوس، بیرجند، قاین، تربت حیدریه، خواف، گناباد و تایباد که از جانب شمال به نیشابور و سبزوار، از غرب به بیابان مرکزی، از ... بیشتر
ایران، خاستگاه سفالینۀ گونۀ موسوم به کوباچه
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، ، صفحه 143-160
چکیده
کشف نمونه‌های متعدّدی از سفالینة نوع موسوم به کوباچه، شامل گونه‌های قلم سیاه، قلم سبز و رنگارنگ در کاوشهای باستان‌شناختی مناطق مختلف ایران مانند خراسان، رَبع رشیدی در تبریز، اردبیل، تپة امامزاده ... بیشتر
محوطة ساکی¬آباد در حوزة تالاب چغاخور: شواهدی از استقرار کوچ¬نشینی در دورة مس و سنگ در شمال زاگرس جنوبی
دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 145-164
چکیده
محوطة ساکیآباد یکی از محوطههای مهم در حوزة تالاب چغاخور است که آثار استقرار کوچنشینان را در دورة مس و سنگ نشان میدهد. کاوش نجاتبخشی محوطه به مدت دوماه در پائیز و زمستان سال 1389 به انجام رسید. ... بیشتر
تأثیر شبکة زهکشی بر مکانگزینی استقرارگاههای پیشازتاریخ
دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 145-161
چکیده
منابع آبی در طول تاریخ بشر همواره از عوامل مهم در جذب استقرارگاههای بشری بودهاند، ازاینرو در پژوهش حاضر سعی شده است تا به بررسی نقش رودخانة شادچای در مکانگزینی دو استقرارگاه پیشازتاریخ ... بیشتر
بازسازی تاریخ پادشاهی پارس در دوران اشکانی
دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 149-165
چکیده
ساختار غیر تمرکزگرایی در دوران اشکانی دارای ویژگیهای مثبت و منفی است. با وجود مشکلاتی که ممکن بود به واسطه این نظام پیش آید، شاهان اشکانی با پیروی از این سیاست، شرایط را برای رشد و شکوفایی بسیاری از ... بیشتر
تجزیه و تحلیل مکانی و الگوی مکان‌یابی محوطههای باستانی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی جی‌آی‌اس (GIS)؛ مطالعة موردی: دشت بسطام شاهرود
دوره 8، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 151-170
چکیده
در این پژوهش موقعیت محوطههای شناسایی‌شده در دشت بسطام با توجه به عوامل محیطی و چشم‌انداز طبیعی آنها بررسی شد. به‌منظور تجزیه و تحلیل فضایی، اطلاعات به‌دست‌آمده از متغیرهای محیطی و عوامل تأثیرگذار ... بیشتر
شواهد باستانشناسی در سن‌سنجی زمینلغزش سیمره
دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 151-165
چکیده
زمینلغزش سیمره از بلایای طبیعی مهمی است که در جنوب شرق درۀ سیمره در حوزۀ شهرستان درهشهر رخ داده است. این زمینلغزش بهدلیل وسعت ابعاد و ویژگیهای خاص خود، تاکنون موردتوجه دانشمندان متعددی ... بیشتر
هنر - صنعت پارچه‌بافی در دوره‌ی شاه عباس صفوی (978-1038 هـ.ق)
دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 151-165
چکیده
دوره‌ی شاه عباس صفوی را به جرئت میتوان عصر طلایی صنعت ـ هنر پارچه‌بافی در ایران دانست. وی در زمان حکومت خود با حمایت از هنرمندان و دعوت از آنها برای توسعه‌ی کارگاه‌های بافندگی در شهرهای مختلف نظیر ... بیشتر
روند تغییرات در محوطههای دارای توالیِ استقرارِ پس از آغازایلامی بر اساس یافته‌های سفالی و هنر مهرسازی
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 153-166
چکیده
گستره وسیع محوطههای آغاز ایلامی از غرب به شرق فلات ایران نشان‌دهنده اهمیت این دوره بوده و نگاهی ویژه را به محوطههای استقراری آغاز ایلامی خواستار است. اگرچه پژوهشگرانی بر مبنای برخی اطلاعات و داده‌ها ... بیشتر
شهر قدیم سیرجان در قرون 7-8 ه.ق با استناد به قراین تاریخی و یافته های سفالی
دوره 11، شماره 2 ، مهر 1398، ، صفحه 153-169
چکیده
یکی از شهرهای مهم و معتبر ناحیۀ کرمان در قرون 7-8ه.ق شهر سیرجان بوده است که زیر نظر حکومت محلی قراختائیان و آل مظفر اداره می شد. از این شهر نه تنها در بسیاری از منابع تاریخی سخن به میان آمده، بلکه ... بیشتر
چهار تاقی میل‌میله‌گه؛ آتشکده‌ای از دورة ساسانی
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1388، ، صفحه 155-183
چکیده
چهارتاقی نویافتة میل‌میله‌گه یکی از آتشکده‌های دورة ساسانی است که همانند بسیاری از آتشکده‌های آن زمان با مصالح لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده است. این چهارتاقی که هستة اصلی باقیمانده از بنای بزرگتری ... بیشتر
بررسی پتروگرافی سفال های اسلامی شهر بلقیس اسفراین، خراسان شمالی
دوره 10، شماره 1 ، تیر 1397، ، صفحه 155-167
چکیده
در پژوهش حاضر سعی شده است تا با بررسی و مطالعهی پتروگرافی ده قطعه از سفالینههای لعابدار مربوط به دوران اسلامی مکشوفه از شهر تاریخی بلقیس اسفراین، به بررسی تفاوتها و شباهتهای ساختاری ... بیشتر
From Apavortene to Abivard: Feasibility and Identification of the Early Parthian City of Dara in Northeastern Iran
دوره 15، شماره 2 ، آذر 1402، ، صفحه 155-166
چکیده
According to classical texts, Dara stands out as a significant city from the early Parthian era, situated on the eastern fringes of the Parthian Empire. Classical sources have documented this region under various names such as Apavortene, Zapaortenon, Partauticena, and Apauarcticena. Since the latter half of the nineteenth century, Iranologists have engaged in ... بیشتر
مکان‌یابی آتشکده‌های چهارگانۀ مِهر نِرسی: بررسی آتشکده‌های مسیر بیشابور ـ اردشیرخُره
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 159-176