نویسنده
عضو هیات علمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور
چکیده
چهارتاقی نویافتة میل‌میله‌گه یکی از آتشکده‌های دورة ساسانی است که همانند بسیاری از آتشکده‌های آن زمان با مصالح لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده است. این چهارتاقی که هستة اصلی باقیمانده از بنای بزرگتری است، متشکّل از چهار جرز سنگی در ابعاد مختلف می‌باشد که پیرامون آن را راهرو طوافی احاطه کرده است.در داخل این آتشکده، سکّویی جهت قرار گرفتن آتشدان (آدوشت) و تعدادی پایة گچی وسنگی قرار دارد که در نوع خود منحصر به فرد است. بررسی این عناصر، مطالعة معماری مذهبی دورة ساسانی به ویژه آتشکده‌های ایرانی را وارد دیدگاه جدیدی می‌کند. مطالعة این آتشکده و آتشکدة شیان به دلیل دارا بودن ارزش‌های معماری و عناصر به کار رفته در داخل آن می‌تواند به بسیاری از ابهامات و خلأ‌های موجود دربارة معماری مذهبی دورة ساسانی به ویژه مراسم نیایش آتش پاسخ دهد.
در متون پهلوی اشارات مکرّری به آتش مقدّس شده که این امر می‌تواند نقش مهمّ عبادتگاه‌های زرتشتی را در معماری ساسانی نشان دهد. امّا متأسّفانه آگاهی‌های ما ازآتشکده‌های ساسانی به ویژه چهار تاقی‌ها، بیشتر از نظر سبک معماری بوده و در مورد اهمّیّت و جایگاه این بناها، مرتبة آتش آنها، تولیت و انتساب روحانیون، نحوة درآمد و هزینه‌های این عبادتگاه‌ها کمتر بحث شده است.در این مقاله، نگارنده بر آن است ضمن معرّفی چهارتاقی نویافتة میل‌میله‌گه، نکاتی نیز دربارة موارد فوق ارائه نماید.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Chahār Tāqi of Mileh Milegeh, A Fire-temple from the Sassanian Era
نویسنده [English]
- Yusef Moradi
چکیده [English]
The newly found chah?r t?qi of Mileh Milehgeh is one of the fire-temples of the Sassanian era that was built, like other fire-temples of that time, with pieces of rock and plaster. This chah?r t?qi which is the remaining core of a larger building consists of four stone walls of different sizes surrounded by a round corridor. Inside this fire-temple there is a raised platform for setting up fire furnace (adusht) and a number of plaster and stone stands which are unique in their type.
The survey of these items, i.e. the study of religious architecture of the Sassanian era, particularly Iranian fireplaces, will give us a new approach. The study of this fireplace and the fireplace at Shi?n can resolve many existing obscurities and gaps about the religious architecture of the Sassanian era, particularly the rituals for commemorate the fire.
In the Pahlavi (i.e. Middle Persian) texts, frequent references were made to Holy Fire which may indicate the significant role of Zoroastrian worshipping places in the Sassanian architecture. However, unfortunately our knowledge of Sassanian fireplaces, especially of chah?r t?qis tends to be related to architectural styles rather than the significance and status, the rank of their fire, their custodianship and relations with the clergy, way of earning and costs of these worshipping places.
In this paper, the researcher intends to describe the newly found chah?r t?qi of Mileh Milehgeh, and raise a few points on the above topics.
کلیدواژه‌ها [English]
- chahār tāqi
- chronography application
- fire-temple
- Mile Milegeh
- null
- Sassanian
- The Fire
)