نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• میثم لباف¬خانیکی

دانشجوی دکتری باستان¬شناسی دانشگاه تهران

چکیده

نیشابور، علیرغم دارابودن اهمیت استراتژیک و ژئوپلتیک در دورة ساسانی، کمتر مورد توجه باستان‌شناسان دوران تاریخی قرار گرفته است. تحلیل نویافته‌های باستان شناختی از کهندژ شهر ساسانی نیشابور و شناسایی استقرارهای ساسانی در پهنة دشت نیشابور، می‌تواند تا حدود زیادی بازسازی سازمان اقتصادی-سیاسی جوامع مستقر در این منطقه از ایران را میسر سازد. در این مقاله سعی شده با تحلیل داده‌های سفالی در قالب مدل‌های کمی همچون تحلیل رگرسیون و مطالعة الگوی استقرارهای پراکنده در دشت نیشابور با بهره گیری از ابزارهای نظری همچون تحلیل رتبه-اندازه به گمانه زنی دربارة کیفیت تعامل نیشابور با زیستگاه‌های اقماری‌اش پرداخته شود. میزان نفوذ مرکز نیشابور بر اقمارش با تکیه بر متون تاریخی و تحلیل داده‌های باستان شناختی، در نهایت، این فرضیه را به ذهن متبادر می‌سازد که الگوی حاکم بر تعاملات سیاسی-اقتصادی سکونتگاه‌های نیشابور در دورة ساسانی قرابت زیادی با الگوی هسته-پیرامون داشته است.
 
 

کلیدواژه‌ها

• نیشابور
• دوره ساسانی
• الگوی استقراری
• تحلیل رگرسیون
• تحلیل رتبه-اندازه
• نظام بازار
• الگوی هسته-پیرامون

عنوان مقاله [English]

Eco-political interactions between Nishapour and its hinterlands during Sassanian period

نویسنده [English]

• Meysam Labbaf-Khaniki

Ph D Condidate in Historical Archaeology University of Tehran

چکیده [English]

In the face of strategic and geopolitical importance of Nishapur, this city was not much taken into consideration by the archeologists of the historic period. The analysis of the new findings of the ancient castle of Sasanian Nishapur as well as the identification of some Sasanian settlements in the plain of Nishapur can make it possible to re-configure the eco-political structures of the communities that populated this area of Iran to a large extent. 
This paper assesses how the the interaction occurred between Nishapur and its hinterland by ceramic analysis in the framework of the quantitative models such as regression analysis and rank-size model.
According to the historical records and archeological analysis, the magnitude of Nishapur's influence on its hinterland brings it to mind that the pattern of eco-political interaction in Nishapur's hinterland at the time of Sasaninas have resembled the core-periphery model.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Nishapour
• Sasanian period
• Settlement Pattern
• Rank-Size Analysis
• Market System
• Core-Periphery System