نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

2 استادیار گروه پژوهشی اشیای فرهنگی تاریخی، پژوهشکده باستان شناسی

3 استادیار گروه باستان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی

4 دانش‌آموخته دکتری جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

محوطة باستانی مافین‌آباد، در بخش مرکزی اسلامشهر و ۳ کیلومتری جنوب روستای مافین‌آباد در استان تهران واقع است. این محوطه در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ به سرپرستی احمد چایچی ‌امیرخیز مورد بررسی و کاوش قرار گرفته است. همچنین، با حفر چند گود و گمانه پیرامون آن، رسوب‌شناسی محیطی شده است. سفال‌های مافین‌آباد عمدتاً هم‌افق با دوره‌های سیلک II تا III4-5هستند؛ اما، تعداد بسیار اندکی سفال سیلک III6-7b نیز در محوطة مزبور یافت شده‌ است. بر طبق بررسی‌‌های رسوب‌شناختی، لایه‌ای رسوبی روی یک لایة خاک خاکستری دارای سفال‌های سیلک III4-5را پوشانده است که احتمالاً گویای طغیان رودخانة باستانی نزدیک این محوطه است. پژوهش‌های دیرین‌اقلیم نشان می‌دهند که باوجود شرایط کلی بهینة اقلیمی طی هولوسن میانه در مناطق تحت تسلط بادهای غربی در غرب آسیا، اما رویدادهای خشکی طی هزارة چهارم ق.م رخ داده‌اند. این تغییرات اقلیمی ناگهانی، احتمالاً با رویدادهای آب‌وهوایی حدّی مانند خشکسالی‌های شدید و بارش‌های سیل‌آسا همراه بوده است، به طوری که طغیان رودخانه‌ها و جاری‌شدن سیلاب‌های عظیم در دشت‌ها و مخروط‌افکنه‌ها را در پی داشته است. گسستگی استقرار در محوطه‌های مس‌سنگی دشت تهران در اواخر دورة سیلک III4-5 و روند کاهشی استقرارگاه‌های هم‌افق با سیلک III6-7b و IV‌ و در تعقیب آن، افول عصر مفرغ در شمال ایران مرکزی، می‌تواند مؤید تغییرات اقلیمی اواخر عصر هولوسن میانه باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study on the Effects of the Mid-Holocene Climatic Changes on Sialk III Societies in North Central Iran Based on Environmental Sedimentology of Mafin Abad, Islamshahr

نویسندگان [English]

  • Babak Shaikh Baikloo Islam 1
  • Ahmad Chaychi Amirkhiz 2
  • Hamidreza Valipour 3
  • Reza Safaierad 4

1 Department of History and Archaeology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran. Iran.

2 Archaeological Research Center, Director of Historical Cultural Material, Tehran

3 Archaeology, Humanities, Shahid Beheshti University, Tehran

4 Department of Physical Geography, Faculty of Geography, University of Tehran.

چکیده [English]

The archaeological site of Mafin Abad, located in the central part of Islamshahr city and 3 Km to the south of Mafin Abad village, was excavated under the supervision of Ahmad Chaychi Amirkhiz in two seasons in 2005 and 2006 (Maps 1-2). Moreover, they have dug some trenches around the site for environmental sedimentology. Findings concerning prehistoric pottery in Mafin Abad are contemporary with cultural periods of Sialk II to Sialk III4-5. However, a few pieces of pottery belonging to Sialk III6-7b are found as well. Sedimentological data shows that a layer of dense sedimentary soil, on a grey and black layer, is covered by Sialk III4-5 pottery, which suggests flood events of an ancient river near the site. Mafin Abad had probably changed to a basin catchment for a relatively long time. Paleoclimate studies show that despite the overall optimum climatic conditions during the Mid-Holocene in the westerly-dominated regions in West Asia, this period is punctuated by episodic dry spells, particularly during the fourth millennium BC. Such abrupt climate variability has probably been accompanied by extreme weather events, such as severe droughts and torrential rains which have potentially led to river overflows and massive floodings in the plains and alluvial fans. Detachments in habitats of the Tehran Plain in the late Sialk III4-5 period and the reduction of settlements in Sialk III6-7b and Sialk IV periods, and then, the cultural decline of the Bronze Age in North Central Iran, may be associated with the climate changes during the latter half of the Mid-Holocene.
Due to its special geographical location, the effect of the air circulation system, subtropical high pressure, and other factors, Iran generally has a semi-arid to the arid climate and a semi-desert to desert nature. The cultural region of North Central Iran overlaps with two large basins of the Salt Lake and the western part of the Central Desert. Most of the prehistoric sites belong to the Salt Lake basin. In this part, several sub-basins are resulting from the permanent rivers of Jajroud, Karaj, Qarachay, and Qomroud. The mentioned rivers and their branches have formed the main pattern of human settlements since the Neolithic period in the cultural region, because these human societies needed sufficient water resources for permanent settlement and agriculture and animal husbandry, as well as industrial activities and, finally, the formation of government and civilization. Climatic changes have had devastating environmental effects, disrupting the development and cultural transformation of ancient societies; Severe hurricanes, heavy rainfall, severe prolonged droughts, heat waves, and cold spells are some of the outcomes of climate change. Climate change in arid and vulnerable regions such as North Central Iran has had dire consequences for water-based human communities.
The archaeological site of Mafin Abad, located in the central part of Islamshahr city and 3 km to the south of Mafin Abad village, was excavated under the supervision of Ahmad Chaychi Amirkhiz in 2005 and 2006. Prehistoric pottery found from the layers of Tepe Mafin Abad was contemporary with cultural periods of Sialk II to Sialk III4-5. Also, a few pieces of pottery belonging to Sialk III6-7b were found on the surface. it is worth mentioning that the area of this site at the time of the excavations was 5.5 hectares, which was one of the largest settlements in North Central Iran in the Chalcolithic Age. During the excavations, six trenches were also excavated for environmental sedimentology around Tepe Mafin Abad called A to F. The A to C trenches were dug in the western part of the hill, side by side, along the northwest, at a distance of approximately 10 meters from each other. Also, Trench D was excavated in the southwest, Trench E in the south, and Trench F in the southeast of the site. The main question of this study was about how the environmental changes in this area in the chalcolithic period. We also sought to answer the questions of whether climatic events and natural hazards contributed to the decline of the prehistoric cultures of North Central Iran? What were the climatic conditions of the Chalcolithic Age (4200-3000 BC) like?
This research is based on environmental sedimentology studies of the prehistoric site of Mafin Abad, Islamshahr (Figurs. 1-2). The stratigraphic report of each of the excavated sedimentary trenches along with the features and contents of each layer are presented in full. Also, to analyze the findings, archaeological information of the Chalcolithic Age of North Central Iran and paleoclimate research of Greenland (GISP2), Iran, and neighboring regions have been examined. The Middle Holocene covers approximately 8200 to 4200 years ago. This period in the cultural region of North Central Iran includes the cultural periods of Sialk I, II, III, and IV. Although in the first half of the Middle Holocene, in general, warm climatic conditions (in different areas with a decrease or increase in humidity) prevailed, but from about the beginning of the fourth millennium to the second half of the third millennium BC, frequently, abrupt climate change has occurred, causing severe droughts or torrential rains in various regions. Flood-based sedimentary strata in the ancient cities of Ur, Shurupak, and Kish in Mesopotamia from the mid-fourth millennium BC to the early third millennium BC may indicate the occurrence of climatic hazards associated with climate change. This evidence has been obtained from the C and D sedimentological trenches of Mafin Abad site belonging to the mid-fourth millennium BC. Paleoclimate research in Lake Maharlou in Fars province shows a very dry period between 3700 to 3500 BC. Studies of Lake Neor in Ardebil province determine a significant increase in drought and dust flux during the fourth millennium BC. Proxies of Lake Kongor in the Gorgan plain show the dry conditions from about 3700 BC to the end of the fourth millennium BC. The results of research in Katalekhor Cave in Zanjan indicate the existence of dry conditions in the early and late centuries of the fourth millennium BC. Also, high-resolution paleoclimate research of Soreq Cave shows the very dry climatic conditions between 3700 and 3600 BC (Figur. 3).In the archaeological studies of North Central Iran, it is clear from the datings of most sites, except for a few, that habitation in them lasted until the late Sialk III4-5 and the early Sialk III6-7b, and other sites, since the Sialk III6-7b are set up. In sites that, according to the systematic survey, have pottery of all layers of Sialk III, it is impossible to assume with complete certainty the continuity without interruption of dwelling.
 According to sedimentological studies, in Trench D, a thick, dense layer of sediment (3.5 m thick) covered a layer of gray soil with Sialk III4-5 pottery, which probably indicates the flooding of an ancient river near this site (Figurs. 1-2). Paleoclimate studies show that despite the overall optimum climatic conditions during the Mid-Holocene in the westerly-dominated regions in West Asia, this period is punctuated by episodic dry spells, particularly during the fourth millennium BC. Such abrupt climate variability has probably been accompanied by extreme weather events, such as severe droughts and torrential rains which have potentially led to rivers overflowing and sink the plains and alluvial fans. The settlement gap in the Chalcolithic villages of the Tehran Plain in the late Sialk III4-5 period and the decreasing trend of settlements in Sialk III6-7b and Sialk IV periods, and then, the cultural decline of the Bronze Age in North Central Iran may have been related with the climate changes during the second half of the Mid-Holocene. It is worth noting, according to archaeological studies in Alborz and Qazvin provinces, the number of bronze and iron age settlements in these areas is more than Tehran plain. So we can say that probably the abrupt climate change of the late Middle Holocene has changed the pattern and spatial distribution of settlements in the western part of the cultural region of North Central Iran, and shifted the settlement from arid to semi-arid areas and more favorable climates.
Environmental sedimentology in archaeological sites can acquaint us with natural events and climate change in antiquity. The results of these studies can also be effective in understanding the causes of cultural changes in prehistoric societies. This study identifies the climatic conditions of the fourth millennium BC and the dry climatic events of the Chalcolithic era and reveals the destructive effects of natural hazards associated with climate change. So far, no research has been conducted with the approach of studying climatic events in the decline of Sialk III culture in North Central Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mafin Abad
  • Environmental Sedimentology
  • Paleoclimate Research
  • Mid-Holocene
  • Sialk III
  • Fourth Millennium BC
ﺍﺣﻤﺪﻱ، ﺣﺴــﻦ، (۱۳۶۷)، ﮊﺋﻮﻣﻮﺭﻓﻮﻟﻮﮊﻱ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻱ، تهران، ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﺗﻬﺮﺍﻥ.
ادیب‌زاده، مرتضی، نعمتی، محمدرضا، مرتضایی، محمد، (۱۳۹۳)، «نتایج گمانه‌زنی در محدودة بیمارستان رباط‌کریم در نزدیکی محوطة باستانی سیاه‌آب (فرهنگیان)»، گزارش‌های سیزدهمین گردهمایی سالانة باستان‌شناسی ایران، ۳۹-۴۴.
چایچی‌امیرخیز، احمد، (۱۳۸۶)، «تپة مافین‌آباد»، ویژه‌نامة همایش پژوهش‌های باستان‌شناسی استان تهران، تهران، پژوهشکده باستان‌شناسی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا، ۳۷-۴۵.
چایچی‌امیرخیز، احمد، مصدق امینی، فرشید، (۱۳۸۵)، گمانه‌زنی برای تعیین حریم و تعیین نوع خاک و محیط رسوبی تپة مافین‌آباد اسلامشهر، تهران، سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان تهران. [منتشر نشده]
حسین‌زاده، مریم، (۱۳۹۰)، «بررسی روشمند محوطه باستانی چالتاسیان، پیشوای ورامین»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد باستان‌شناسی پیش از تاریخ، مرتضی حصاری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
حصاری، مرتضی، (۱۳۹۴)، «فصل سوم کاوش محوطة شغالی، پیشوا استان تهران»، گزارشهای چهاردهمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ۱۲۳-۱۲۷.
حصاری، مرتضی، اکبری، حسن، مرادسلطان، محمدشریف، معزی، مهدی، قاسمی، سبحان، (۱۳۹۳)، «بررسی پیمایشی جنوب پیشوا، بخش جوادآباد، استان تهران»، گزارش‌های سیزدهمین گردهمایی سالانة باستان‌شناسی ایران، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ۱۰۷-۱۰۹.
حصاری، مرتضی، (۱۳۹۳)، «کاوش لایه‌نگاری معین‌آباد، شهرستان پیشوا، استان تهران، استقراری از دورة روستانشینی ابتدایی در شرق دشت ری، مرکز فلات ایران»، گزارش‌های سیزدهمین گردهمایی سالانة باستان‌شناسی ایران، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ۱۱۰-۱۱۳.
حصاری، مرتضی، (۱۳۹۲)، شکل‌گیری و توسعة آغاز نگارش در ایران از پیش از تاریخ تا آغاز ایلامی، تهران، سمت.
حصاری، مرتضی، علی‌یاری، احمد، اکبری، حسن، (۱۳۸۶)، «گزارش لایه‌نگاری و تعیین حریم در محوطه باستانی سفالین پیشوا»، گزارش‌های باستانشناسی (۷)، مجموعه مقالات نهمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران، تهران، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پژوهشکده باستان‌شناسی، ۲۰۰- ۱۶۵.
حصاری، مرتضی، اکبری، حسن، (۱۳۸۶)، «گزارش لایه‌نگاری و تعیین حریم در محوطة باستانی شغالی پیشوا»، گزارش‌های باستان‌شناسی (۷)، مجموعه مقالات نهمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران، تهران، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، پژوهشکده باستان‌شناسی، ۱۶۴-۱۳۱.
سیاهپوش، محمدتقی، (۱۳۵۲)، پیرامون آب‌وهوای باستانی فلات ایران، تهران، ابن سینا.
شیخ ‌بیکلو اسلام، بابک، (۱۳۹۲)، محوطة پیش از تاریخی احمدآبادکوزه‌گران در مرکز فلات ایران (ورامین)، تهران، سمیرا.
صدوق، سیدحسن، حسین­زاده، محمدمهدی، رضایی، خلیل­، چزغه، سمیرا، (۱۳۹۶)، «بررسی الگوی تجمع رسوبات کواترنر مسیر رودخانه‌های دیرین کرج و شور در دشت تهران و کرج با استفاده از مطالعات ژئوالکتریکی»، فصلنامة کواترنری ایران، دوره ۳، شماره۱، ۱-۱۴.
فاضلی نشلی، حسن، کانیتگهام، رابین، ولی­پور، حمیدرضا، گوین گیلمور، روث یانگ، مقصودی، مهران، (۱۳۸۶)، «گزارش مقدماتی فصل دوم کاوش محوطه باستانی تپه پردیس ۸۵-۱۳۸۴»، گزارشهای باستانشناسی (۷)، مجموعه مقاله‌های نهمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران، تهران، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ۴۳۷-۴۰۷.
فاضلی‌نشلی، حسن، (۱۳۸۵)، باستان‌شناسی دشت قزوین از هزارة ششم تا هزارة اول قبل از میلاد، تهران، دانشگاه تهران.
فاضلی‌نشلی، حسن، (۱۳۸۴)، «ارزیابی مجدد گاهنگاری تپه سیلک بر اساس یافته‌های جدید باستان‌شناختی در دشت تهران»، مجموعه مقاله‌های موزه ملی ایران، تهران، موزه ملی ایران، تانیان، ۱۶۹-۱۸۶.
فاضلی نشلی، حسن، (۱۳۸۰)، «بررسی‌های باستان‌شناسی در دشت تهران»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، زمستان، ۱۹۷- ۲۱۵.
فاضلی نشلی، حسن، (۱۳۷۷)، بررسی استقرارهای نوسنگی و کلکولیتیک دشت ری، تهران، پژوهشکده میراث فرهنگی. [منتشر نشده]
قاسمی، سبحان، (۱۳۹۲)، بررسیروشمندتپهزوارهور،جوادآباد،شرقدشتری، پایان‌نامة کارشناسی ارشد باستان‌شناسی پیش از تاریخ، مرتضی حصاری، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
قائمی، هوشنگ، زرین، آذر، خوش­اخلاق، فرامز، (۱۳۹۱)، اقلیم‌شناسی مناطق خشک، تهران، سمت.
کابلی، میرعابدین، (۱۳۷۸)، بررسی‌های باستان‌شناسی قمرود، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه).
کردوانی، پرویز، (۱۳۶۷)، ویژگیهای اقلیمی: علل خشکی، جلد ۱، تهران، دانشگاه تهران.
کوثری اصفهان، رزا، (۱۳۹۲)، «بررسی روشمند محوطه باستانی احمدآباد کوزه‌گران شهرستان ورامین مطالعه موردی مواد فرهنگی عصر مس‌‌سنگی دوره سیلک III6-7»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد باستان‌شناسی پیش از تاریخ، مرتضی حصاری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
محمدی، حسین، ربانی، فاطمه، امیری، ابراهیم، (۱۳۹۵)، تغییر اقلیم و مدل‌های اقلیمی، تهران، دانشگاه تهران.
مستوفی، احمد، (۱۳۵۰)، «گزارش‌های جغرافیایی حوضة مسیله»، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره ۱۱۸۱، ۱-۱۹۳.
مقصودی، مهران، جعفربیگلو ، منصور، رحیمی، امید، (۱۳۹۳)، «شواهد رسوبی تغییرات اقلیمی در دریاچة زریبار طی دورة هولوسن»، پژوهش‌های جغرافیایی طبیعی، دوره ۴۶، شماره ۱، ۴۳-۵۸.
مقصودی، مهران، زمان‌زاده، سید محمد ، فاضلی نشلی، حسن، یوسفی زشک، روح‌الله، چزغه، سمیرا، احمدپور، حجت‌الله، (۱۳۹۲)، «تأثیر شبکة زهکشی بر مکان‌گزینی استقرارگاه‌های پیش از تاریخ، مطالعة موردی: تپه‌های میمون‌آباد»، مطالعات باستان‌شناسی، دوره ۵، شماره ۲، ۱۴۵-۱۶۱.
مقصودی، مهران، محمدنژاد آروق، وحید، (۱۳۹۰)، ژئومورفولوژی مخروط‌افکنه‌ها، تهران، دانشگاه تهران.
مقصودی، مهران، (۱۳۸۷)، «بررسی عوامل مؤثر در تحول ژئومورفولوژی مخروط‌افکنه‌ها مطالعة موردی: مخروط‌افکنة جاجرود»، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره ۶۵، ۷۳-۹۲.
مقیمی، ابراهیم، (۱۳۹۱)، فلسفة تغییرات محیطی (برمبنای معرفت‌شناسی معنوی)، تهران، دانشگاه تهران.
موسوی حرمی، رضا، (1383)، رسوب شناسی، مشهد، آستان قدس رضوی شرکت به نشر.
ولی‌پور، حمیدرضا، فاضلی نشلی، حسن، عزیزی خرانقی، حسین، (۱۳۸۸)، «گونه‌شناسی سفالهای دوره نوسنگی جدید و مس‌سنگی دشت تهران (مطالعه موردی تپه پردیس ورامین)»، پیام باستان‌شناس، دوره ۶، شماره ۱۲، ۱۳-۳۶.
یوسفی‌زشک، روح‌الله، ضیغمی، مجید، بیک‌محمدی، خلیل‌الله، باقی‌زاده، سعید، بیک‌محمدی، نسرین، گلچه، مهدی، (۱۳۹۵)، «گونه‌شناسی و طبقه‌بندی فرهنگ سفالی سیلک III6-7در پرتو یافته‌های کارگاه جنوبی محوطه‌ی میمنت‌آباد»، پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، دوره ۶، شماره ۱۱، ۵۷-۷۴.
یوسفی‌زشک، روح‌الله، (۱۳۹۱)، خلاصة گزارش‌های لایه‌نگاری محوطة میمنت‌آباد (میمون‌آباد) رباط‌کریم، تهران، پژوهشکده باستان‌شناسی. [منتشر نشده]
 
Adibzadeh, M. Nemati, M.R. Mortezaei, M. 2014. The results of sounding in the area of Robat Karim Hospital near the Siahab (Farhangian) archaeological site. Reports of the 13th Annual Archaeological Conference of Iran. 39-44. [in Persian].
Ahmadi, H. 1988. Practical Geomorphology. Tehran. Tehran University press. [in Persian].
Alley, R.B. 2004a. GISP2 Ice Core Temperature and Accumulation Data. NOAA.
Alley, R.B. 2004b. Abrupt climate change. Scientific American 5 (291): 62-69.
Anderson, D.G. Maasch, K.A. Sandweiss, D.H. Mayewski, P.A. 2007. Climate and culture change: exploring Holocene transitions. Climate change and cultural dynamics: a global perspective on mid-Holocene transitions. 1-23.
Bar-Matthews, M. Ayalon, A.  2011. Mid-Holocene climate variations revealed by high-resolution speleothem records from Soreq Cave, Israel and their correlation with cultural changes. The Holocene 1 (21): 163-171.
Blatt, H. 1982. Sedimentary petrology. United States.
Brookfield, M.E. 2008. Principles of stratigraphy. John Wiley & Sons.
Burton-Brown, T. 1962. Excavations in Shahriyar, Iran. Archaeology 1 (15): 27-31.
Chaychi Amirkhiz, A. 2007. Tepe Mafin Abad. A Special Issue on the Archaeological Researches at the Province of Tehran, 2006. Tehran. The National Museum of Iran, Archaeological Research Center, Tehran Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization, and Varamin-Pishva Islamic Azad University. 37-45. [in Persian].
Chaychi Amirkhiz, A. Mosaddeghi Amini, F. 2006. Explore to determine the boundaries and the type of soil and sedimentary environment of Tepe Mafin Abad of Islamshahr. Tehran. Cultural Heritage and Handicrafts and Tourism Organization. Unpublished. [in Persian].
Djamali, M. De Beaulieu, J.L. Miller, N.F. Andrieu-Ponel, V. Ponel, P. Lak, R. Sadeddin, N. Akhani, H. Fazeli, H. 2009. Vegetation history of the SE section of the Zagros Mountains during the last five millennia; a pollen record from the Maharlou Lake, Fars Province, Iran. Vegetation History and Archaeobotany 2 (18): 123-136.
Elmoslimany, A.P. 1986. Ecology and late-quaternary history of the kurdozagrosian oak forest near lake zeribar, western Iran. Vegetatio 1986 (68): 55–63.
Elmoslimany, A.P. 1990. Ecological significance of common nonarboreal pollen—Examples from drylands of the middle-east. Review of Palaeobotany and Palynology 1990 (64): 343–350.
Fazeli, H. Coningham, R.A.E. Young, R.L. Gillmore, G.K. Maghsoudi, M. Raza, M.H. 2007. Socio-economic transformations in the Tehran Plain: final season of settlement survey and excavations at Tepe Pardis. Iran 45 (1): 267-285.
Fazeli Nashli, H. Cunningham, R. Valipour, H. Young, R. Gillmore, G. Maghsoudi, M. 2007. Preliminary Report of the Second Season of the Excavation of the Archaeological Site of Tepe Pardis 2005-2006. Archaeological Reports (7), Proceedings of the 9th annual symposium on the Iranian Archaeology. Tehran: Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Research Institute. 407-437. [in Persian].
Fazeli Nashli, H. 2006. The Archaeology of the Qazvin from the sixth to the first millennium BC. Tehran. Tehran University Press. [In Persian].
Fazeli Nashli, H. 2005. Re-evaluation of the chronology of Tepe Sialk based on new archaeological findings in the Tehran plain. Proceedings of the National Museum of Iran. Tehran. Tanian. 169-186. [in Persian].
Fazeli, H. Coningham, R.A.E. Batt, C.M. 2004. Cheshmeh-Ali revisited: towards an absolute dating of the Late Neolithic and Chalcolithic of Iran's Tehran Plain. Iran 42 (1): 13-23.
Fazeli Nashli, H. 2001. Archaeological Surveys in the Tehran Plain. Journal of the Faculty of Literature and Humanities. Winter. 197-215. [in Persian].
Fazeli Nashli, H. 1998. Study on Neolithic and Chalcolithic Settlements in Dasht-e Rey. Tehran. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Research Institute. Unpublished. [in Persian].
Fleitmann, D. Burns, S.J. Mangini, A. Mudelsee, M. Kramers, J. Villa, I. Neff, U. Al-Subbary, A.A. Buettner, A. Hippler, D. Matter, A. 2007. Holocene ITCZ and Indian monsoon dynamics recorded in stalagmites from Oman and Yemen (Socotra). Quaternary Science Reviews 1-2 (26): 170-188.
Folk, R.L. 1974. Petrography of sedimentary rocks. Hemphill, Austin. University of Texas.
Folk, R.L. 1954. The distinction between grain size and mineral composition in sedimentary-rock nomenclature. The Journal of Geology 62 (4): 344-359.
Ghaemi, H. Zarrin, A. Khoshakhlaq, F. 2012. Climatology of arid regions. Tehran. SAMT. [in Persian].
Ghasemi, S. 2013. Systematic survey of Tepe Zavarevar, Javad Abad, east of Rey plain. MA thesis in prehistoric archeology. Tehran. Islamic Azad University, Central Tehran Branch. [in Persian].
Ghirshman, R. 1938. Fouilles de Sialk près de Kashan 1933, 1934, 1937. Vol. II. Paris. Paul Geuthner.
Gillmore, G.K. Coningham, R.A.E. Fazeli, H. Young, R.L. Maghsoudi, M. Batt, C.M. Rushworth, G. 2009. Irrigation on the Tehran Plain, Iran: Tepe Pardis—the site of a possible Neolithic irrigation feature?. Catena 78 (3): 285–300.
Hessari, M. 2015. Third season of excavations at Shoghali site, Pishva, Tehran Province. Reports of the 14th annual symposium on the Iranian Archaeology. Tehran. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Research Institute. 123-127. [in Persian].
Hessari, M. Akbari, H. Morad Soltan, M.S. Moezi, M. Ghasemi, S. 2014. Survey of South Pishva, Javad Abad district, Tehran Province. Reports of the 13th annual symposium on the Iranian Archaeology. Tehran. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Research Institute. 107-109. [in Persian].
Hessari, M. 2013. The formation and development of Proto-Writing in Iran. Tehran. SAMT.
Hessari, M. Aliyari, A. Akbari, H. 2007. Report of stratigraphy and limit determination in archaeological site of Sofalin, Pishva. Archaeological Reports (7), Proceedings of the 9th annual symposium on the Iranian Archaeology. Tehran. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Research Institute. 165-200. [in Persian].
Hessari, M. Akbari, H. 2007. Report of stratigraphy and limit determination in archaeological site of Shoghali, Pishva. Archaeological Reports (7), Proceedings of the 9th annual symposium on the Iranian Archaeology. Tehran. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Research Institute. 164-131. [in Persian].
Hosseinzadeh, M. 2011. Systematic survey of the ancient site of Chaltasian, Pishva Varamin. M.A. Thesis in Prehistoric Archaeology. Morteza Hessari. Tehran. Islamic Azad University, Central Tehran Branch. [in Persian].
Jassim, R.Z. Al-Rawi, Y.T. Habib, H.R. 2007. Holocene Aridification in Central Iraq. Iraqi Bulletin of Geology and Mining 3 (1): 1-9.
Kaboli, M.A. 1999. Archaeological Surveys of Qomroud. Tehran. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Research Institute. [in Persian].
Kardavani, P. 1988. Climatic characteristics: Causes of drought. Tehran. University of Tehran. [in Persian].
Kowsari Isfahan, R. 2013. Barrasiye raveshmande mohavateye bastaniye Ahmad Abad Kouzehgaran shahrestane Varamin, Motaleeye morediye mavade farhangiye asre messangi doreye Sialk III6-7. MA thesis in prehistoric archeology. Tehran. Islamic Azad University, Central Tehran Branch. [In Persian].
Krinsley, D.B. 1970. A geomorphological and paleoclimatological study of the playas of Iran. Ph.D. Thesis, United States Geological Survey.
Maghsoudi, M. Zamanzadeh, S.M. Fazeli Nashli, H. Yousefi Zoshk, R. Chazgheh, S. Ahmadpour, R. 2013. The Impact of Drainage Network on the Location of Prehistoric Settlements, Case Study: Maimoun Abad tepes. Archaeological Studies 2 (5): 145-161. [in Persian].
Maghsoudi, M. 2008. Assessment of Effective Factors on Evolution of Alluvial Fans Case Study: Jajroud Alluvial Fan. Natural Geography Research 2008 (65): 73-92. [in Persian].
Mayewski, P.A. Rohling, E. Stager, C. Karle´n, K. Maasch, K.A. Meeker, L.D. Meyerson, E. Gasse, F. van Kreveld, S. Holmgren, K. Lee-Thorp, J. Rosqvist, G. Rack, F. Staubwasser, M. Schneider, R.R. Steig, E.J. 2004. Holocene climate variability. Quaternary research 3 (62): 243-255.
Moghimi, I. 2012. Environment changes Philosophy (based on the spiritual epistemology). Tehran. University of Tehran. [in Persian].
Mohammadi, H. Rabbani, F. Amiri, E. 2016. Climate change and climatic models. Tehran. University of Tehran. [in Persian].
Mostowfi, A. 1971. Geographical Reports of the Masileh Basin. Geographical Research 1971 (1181): 1-13. [in Persian].
Mousavi Harami, R. 2004. Sedimentology. Mashhad. Astan Quds Razavi, Beh-Nashr Company. [in Persian].
Siahpoush, M. 1973. On the ancient climate of the Iranian plateau. Tehran. Ibn Sina. [in Persian].
Sadough, S.H. Hosseinzadeh, M.M. Rezaei, K. Chezgheh, S. 2017. Study of Quaternary Sediment Accumulation Patterns of Old Karaj and Shour Rivers in Tehran and Karaj Plains Using Geoelectrical Studies. Quarterly of Iran 1 (3): 1-14. [in Persian].
Shaikh Baikloo Islam, B. 2013. Prehistoric site of Ahmad Abad Kouzehgaran in the center of the Iranian plateau (Varamin). Tehran. Samira. [in Persian].
Sharifi, A. Pourmand, A. Canuel, E.A. Ferer-Tyler, E. Peterson, L.C. Aichner, B. Feakins, S.J. Daryaee, T. Djamali, M. Beni, A.N. Lahijani, H.A. 2015. Abrupt climate variability since the last deglaciation based on a high-resolution, multi-proxy peat record from NW Iran: The hand that rocked the Cradle of Civilization?. Quaternary Science Reviews 2015 (123): 215-230.
Staubwasser, M. Weiss, H. 2006. Holocene climate and cultural evolution in late prehistoric–early historic West Asia. Quaternary Research 3 (66): 372-387.
Staubwasser, M. Schneider, R. Steig, S. 2004. Holocene climate variability. Quaternary Research 2004 (62): 243–255.
Schmidt, E.F. 1935. The Persian Expedition at Rayy. Bulletin of the University Museum of Pennsylvania 5 (5): 41-50.
Schmidt, E.F. 1931. Excavations at Fara, 1931. Pennsylvania Museum.
Selley, R.C. 1996. Ancient sedimentary environments and Their Sub-surface Diagnosis. London. chapman & Hall.
Shumilovskikh, L.S. Hopper, K. Djamali, M. Ponel, P. Demory, F. Rostek, F. Tachikawa, K. Bittmann, F. Golyeva, A. Guibal, F. Talon, B. 2016. Landscape evolution and agro-sylvo-pastoral activities on the Gorgan Plain (NE Iran) in the last 6000 years. The Holocene 10 (26): 1676-1691.
Stevens, L.R. Ito, E. Schwalb, A. Wright, H.E. 2006. Timing of atmospheric precipitation in the Zagros Mountains inferred from a multi-proxy record from Lake Mirabad, Iran. Quaternary research 3 (66): 494-500.
Valipour, H. Fazeli Nashli, H. Azizi Kharanghi, H. 2009. Typology of the late Neolithic and Chalcolithic pottery in Tehran Plain (case study of Tepe Pardis, Varamin). Archaeological Message 12 (6): 13-36. [in Persian].
Van Zeist, W. Bottema, S. 1977. Palynological investigations in western Iran. Palaeohistoria 1977(19): 19-85.
Watelin, L.C. 1934. Excavations at Kish. Vol. IV 1925-1930. Paris. Paul Geuthner.
Wick, L. Lemcke, G. Sturm, M. 2003. Evidence of Lateglacial and Holocene climatic change and human impact in eastern Anatolia: high-resolution pollen, charcoal, isotopic and geochemical records from the laminated sediments of Lake Van, Turkey. The Holocene 5 (13): 665-675.
Woolley, C.L. 1955. Ur Excavations. Vol. IV: The Early Periods. Publication of the Joint Expedition of the British Museum and of the Museum of the University of Pennsylvania to Mesopotamia. Philadelphia. University Museum.
Yousefi Zoshk, R. Zeighami, M. Beikmohammadi, K. Baghizadeh, S. Beikmohammadi, N. Golcheh, M. 2016. The Classification and Typology of the Pottery of Sialk III6-7 Culture in Light of Findings from Southern Mound of Tepe Meymanat-Abad. Pazhoheshha-ye Bastan shenasi Iran 6 (11): 57-74. [in Persian].
Yousefi Zoshk, R. 2012. Summary of stratigraphy of Maimanat Abad site (Maimoon Abad) Robat Karim. Tehran. Archaeological Research Center. Unpublished. [in Persian].