نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا علی نژاد ¹
• مصطفی ده پهلوان ²
• آرتور هوتن ³
• محمد لامعی رشتی ⁴

¹ دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشگاه تهران

² استادیار گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران

³ استاد انجمن سکه شناسی، آمریکا

⁴ استاد پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران

چکیده

در بررسی­های جدیدی که بر روی سکه­های سلوکی موزه بوعلی همدان صورت گرفت، هشت سکه چهاردرهمی جدید شناسایی شد که می­توان آن‌ها را به ضرابخانه ناشناس 65 نسبت داد. از این تعداد سکه­های شناسایی‌شده در موزه بوعلی هفت سکه مربوط به آنتیوخوس سوم (187-223ق.م) و یک سکه مربوط به سلوکوس چهارم (175- 187ق.م) است. هدف اصلی پژوهش حاضر بازبینی تولیدات و درنهایت شناسایی مکان احتمالی ضرابخانه ناشناس 65 با توجه به حضور تعداد زیادی از سکه­های این ضرابخانه در شمال غرب ایران می­باشد. بر این اساس در  مقاله حاضر به‌تمامی ویژگی­های ضرابخانه مذکور پرداخته‌شده است؛ ارائه کاتالوگ توالی ضرب سکه، اندازه و مدت‌زمان فعالیت ضرابخانه، میزان تولید سرسکه و تحلیل تطبیقی آن با ضرابخانه­های اصلی مانند انتاکیه، بررسی گونه­های متنوع چهره­های روی سکه­ها، تعداد حکاک و همچنین شناسایی عناصر موجود با روش آنالیز عنصری  پیکسی "proton induced X-ray emission" و تطبیق آن با ضرابخانه­های شرقی دوره سلوکی. بررسی­های انجام‌شده در مقاله حاضر نشان داد، برخلاف کتاب سکه­های سلوکی که ضرابخانه ناشناس 65 را به‌طور احتمالی در منطقه کماژن یا شمال سوریه  قرار داده است، مکان اصلی این ضرابخانه را می­توان احتمالاً مناطق شرقی بین­النهرین و یا غرب ایران در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

• سکه
• سلوکیان
• آنتیوخوس سوم
• سلوکوس چهارم
• ضرابخانه ناشناس 65

عنوان مقاله [English]

New Light on the Unknown Minting Centre 65

نویسندگان [English]

• Zahra Alinezhad ¹
• Mostafa Dehpahlavan ²
• Arthur Houghton ³
• mohammad lamehi ⁴

¹ Ph. D Candidate, Department of Archaeology, University of Tehran

² Assistant Professor, Department of Archaeology, University of Tehran

³ Professor, American Coin Association

⁴ Professor, Nuclear Science and Technology Research Center, Iranian Atomic Energy Organization

چکیده [English]

In a new research on the Seleucid coins of Avicenna’s (Bu Ali Sina) Museum of Hamedan, eight new Tetradrachms from uncertain mint 65 have been identified. These coins issued under the authority of the Seleucid rulers, Antiochus III Megas (223-187 B.C.) and early reign of Seleucus IV Philopator (187-175 B.C.). In this article, the research main aim is review the issues and identify the likely location of the uncertain mint 65 and accordingly, coins of this mint that have been found in northwest of Iran. On following, all the characteristics of the mentioned mint are studied through following steps; catalogue of mint sequence, the value and duration of the mint and its comparative analysis with the main mints, such as Antioch on the Orontes, and survey of portrait types, the number of engravers and also identification of the elements by proton induced X-ray emission and its comparison to the Eastern Mints of the Seleucid Period. Contrary to the book of Selucid Coins (SC), the results of our study suggest that the relocation of this mint from Commagene or Northern Syria on the base of Seleucid coins to the eastern Mesopotamia or to the far northwest of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

• Coins
• Seleucid
• Antiochus III
• Seleucus IV
• Uncertain Mint 65