نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.

2 استادیار گروه باستان‌شناسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

3 دانشیار باستان‌شناسی، مرکز تحقیق و توسعه سمت، تهران، ایران.

چکیده

حوضه­ی هلیل‌رود از جمله مناطق باستانی شناخته‌شدۀ هزاره­ی سوم پ.م در جنوب‌شرق ایران است که از این حوضه در پی مطالعات باستان‌شناختی سال1380 تاکنون بیش از سیصد محوطه باستانی دوره‌های پیش از تاریخ تا دوران اسلامی شناسایی شده است. مهم­ترین آثار این منطقه کشفیاتی متعلق به هزاره­ی سوم پ.م است که قابل مقایسه با آثار باستانی تمدن­های بین‌النهرین، ایلام، آسیای میانه و دره سند است. مسئله اصلی این پژوهش شناخت تمدن هلیل­رود از طریق مطالعه نقش­مایه­های نمادین اشیایی با فرم سنجاق­های میله­ای است که از سراسر حوضه­ی هلیل­رود شناسایی شده است و در باغ موزۀ هرندی کرمان نگهداری می­شود، این اشیاء 155قطعه سنجاق میله­ای است که گروهی به صورت میله­هایی ساده و فاقد نقش و 24 قطعه آن دارای سر سنجاق مزیین به نقوش جانوری،گیاهی و هندسی است که هدف این پژوهش معرفی و شناخت سه قطعه از سنجاق­های مذکور است که به دلیل نقش رویارویی جانوران انتخاب و مورد بررسی واقع شده است. توصیف نقش جانوران در این سنجاق­ها به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است و نقش­مایه­های این سه شیء به عنوان یافته­های فرهنگی هنری حوضۀ هلیل‌رود در یک مطالعه تطبیقی با نقش­مایه­های محوطه­های شاخص هزارۀ سوم پ.م در جنوب شرق ایران، تمدن­های بین­النهرین و آسیای میانه مورد ارزیابی قرار گرفته است و از دیدگاه بررسی تاریخ هنر، با گردآوری اطلاعات به شیوۀ میدانی شامل مشاهده این آثار در موزه و عکاسی، طراحی، گونه شناسی نقش­مایه­ها و شناخت شیوه و سبک شکل­ها به مطالعة تطبیقی و مقایسه­ای این نقوش پرداخته شده است و در کنار روش میدانی با استفاده از اسناد و منابع مکتوب این تحلیل­ها تکمیل شده است و در نتیجه بررسی این سنجاق­ها مشخص شد که فرم سنجاق­ها با فرم بدن جانورانی مانند بزهای کوهی روی پاهای جلو ایستاده­ و به صورت نمادین در حال تغذیه درخت، عقاب­هایی با بال­های برافراشته، مارهایی با دهان باز و به حالت تهاجمی و شیرهایی نشسته در مقابل یکدیگر به حالت کاملاً قرینه اجرا شده است و همین حالت قرینه بودنشان در مقابل یکدیگر، رویاروی بودن آن­ها را القاء می­کند، بنابراین این نقش­ها از نظر رویاروی بودن جانوران و ویژگی­های محتوایی و احتمالاً اسطوره‌شناختی دسته‌بندی و مورد ارزیابی قرارگرفته‌اند، با توجه به مشاهده و مقایسه این نقوش می­توان اذعان داشت که این اشیاء نشان‌دهنده تأثیر بینش و آگاهی سازندگان این آثار و تعامل نظام­مند انسان با محیط‌زیست و فرهنگ رایج درگذشته است که از طریق اعتقادات، باورها و حس زیبایی‌شناسی هنرمند تولیدکننده خلق شده است و شباهت این نقوش به جانوران محوطه­های باستانی دیگر نشان از طبیعت مشترک این مناطق و تأثیر فرهنگی هنرمندان بر یکدیگر در خلق آثار هنری بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Animal Motifs on the Bronze Pins Belong to The 3rdMillennium B.C in the Halil Roud Basin (Case Study)

نویسندگان [English]

  • Fahimeh Mousavi 1
  • Behzad Balmaki 2
  • Mohammad reza Saeedi 3

1 Ph.D. candidate in Archaeology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Archaeology, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran.

3 Associate Professor Archaeology, Samt, Humanites Research Center, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The Halil roud Basin is one of the known ancient sites of the 3rd millennium BC in southeastern Iran. From this basin, following archaeological studies in 2001, more than 300 archaeological sites during prehistoric to Islamic periods have been identified. The most important relics of this civilization belong to the 3rd millennium BC, which is comparable to the historical relics of the Mesopotamian, Elamite, Central Asian and the Indus Valley civilizations. The main issue of this research is to identify the civilization of Halil roud by studying the symbolic motifs of objects in the form of bar pins that have been identified from all over the Halilroud basin and are kept in the Harandi Museum in Kerman. These objects are 155 pieces of pins, which are a group of simple rods without patterns and 24 of them have a pin head decorated with animal, plant and geometric patterns. The purpose of this study is to introduce and recognize 3 pieces of the above-mentioned pins, which have been selected and studied due to the role the confrontation animals. The role of animals in these pins has been described descriptively-analytically and the themes of these three objects as cultural and artistic findings of Halil roud basin in a comparative study with the themes of the showing areas of the 3rdmillennium BC in southeastern Iran, the Mesopotamian and Central Asian civilization have been evaluated. From the perspective of studying the history of art, by collecting information in a field method, including observing these works in the museum, photography, design, and typology of the motifs, Technique and style of shapes, a comparative study of these motifs has been done. In addition to the field method, these analyzes have been completed using written documents and sources, as a result of the pin and as a result of examining these pins, it was found that the shape of the pins with the body shape of animals such as mountain goats standing on their front legs and symbolically feeding the tree, eagles with raised wings, snakes with open mouths and It is performed in an aggressive manner and the lions sitting in front of each other in a completely symmetrical manner and this state of their symmetry with each other induces their confrontation. Thus, these motifs have been categorized and evaluated in terms of animal confrontation, content and possibly mythological features.Considering the observation and comparison of these motifs, it can be acknowledged that these objects show the influence of the insight and awareness of the creators of these works and the systematic human interaction with the environment and common culture in the past. Which is created through the beliefs, beliefs and aesthetic sense of the producing artist and the similarity of these designs to the animals of other ancient sites shows the common nature of these areas and the cultural influence of artists on each other in creating works of art.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Animal Motifs
  • Bronze Pins
  • The 3rdMillennium B.C
  • The Halil roud Basin
استنکلر، پیوتر، (1392)، «مرهشی و فراسوی آن: دورنمای تاریخی تمدن جیرفت»، مجموعۀ مقالات دومین همایش بین­المللی تمدن حوضۀ هلیل‌رود: جیرفت، فرهنگستان هنر، چاپ اول،34-9.
اسکالونه، انریکو، (1394)، باستان‌شناسی جوامع ایران باستان در هزارۀ سوم پیش از میلاد، سید منصور سید سجادی، چاپ اول، تهران، سمت.
آقا عباسی، زهرا، (1388)،«نسبت نقش­مایه­های نویافتۀ جیرفت با نمونه‌هایی از اسطوره­های ایرانی»، مطالعات ایرانی، سال هشتم، شمارۀ شانزدهم، 33-21.
الیاده، میرچا،(1372)، رساله در تاریخ ادیان، جلال ستاری فر،جلد1، تهران، سروش.
براندن، اس. جی. اف،(1391)، پژوهشی در ایده­ها، انسان­ها و رویدادها در ادیان عهد باستان، سودابه فضایلی، جلد1،تهران، دانشگاه ادیان و مذاهب.
بصیری، محمدصادق و همکاران،(1384)،«نگاهی به محتوای اسطوره­ای انگاره­های درخت در تمدن جیرفت»، مطالعات ایرانی، شمارۀ 8، 52-31.
پرو، ژان،(1386)،«نگاهی به نقوش بازمانده از جیرفت»، زهرا نوایی، آیینه خیال،77-70.
پرو، ژان،(1387)،«تصویر شناسی جیرفت»، مجموعه مقاله­های نخستین همایش بین‌المللی تمدن حوضۀ هلیل:جیرفت، سازمان میراث فرهنگی. صنایع‌دستی و گردشگری کرمان، چاپ اول، 293-288.
پیتمن، هالی،(1387)،«هنر مُهرسازی در کُنار صندل:خدایان، فرمانروایان و پیوند از طریق ازدواج»، مجموعۀ مقالات نخستین همایش بین‌المللی تمدن حوضۀ هلیل:جیرفت، سازمان میراث فرهنگی. صنایع‌دستی و گردشگری کرمان، 78-54.
پیتمن،هالی،(1392)،«هنر عصر مفرغ در ایران: فصل جدیدی از کنار صندل، باستان‌شناسی حوضۀ هلیل‌رود»، مجموعه مقالات دومین همایش بین­المللی تمدن حوضۀ هلیل‌رود: جیرفت، فرهنگستان هنر، چاپ اول ،64-35.
پیران، صدیقه،اکبرزاده، داریوش، (1392)،آثار گنجینه جیرفت:اشیاء سنگ صابونی و سنگ مرمر، با گزارش یوسف مجیدزاده، جلد1، تهران، پازینه.
جانبازی، فاطمه،(1391)،«نقش‌مایه عقرب در آثار تمدن­های پیش از تاریخ ایران»، جلوه هنر، شمارۀ 7، 29-15.
جانبازی، فاطمه،(1394)،« بررسی نقوش حیوانی در آثار تمدن جیرفت»، جلوۀ هنر، شمارۀ13، 62-49.
حاکمی، علی،( 1385)،گزارش هشت فصل بررسی وکاوش در شهداد (دشت لوت) سال­های 1347- 1354، به کوشش محمود موسوی، چاپ اول تهران، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری پژوهشکده باستان‌شناسی.
حسین­آبادی، زهرا، (1395)،«بررسی نقوش جانوری و جانوران ترکیبی در آثار سنگی تمدن جیرفت»، هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دورۀ 21، شمارۀ1، 21-9.
 حصاری، مرتضی،( 1396)،«بررسی تعدادی از اثر مهرهای حیوانی دورۀ آغاز ایلامی محوطه‌های سفالین پیشوا»، مطالعات باستان‌شناسی، سال9، شماره2، 28-13. 
 دوبوکور، مونیک،( 1376)، رمزهای زنده جان، جلال ستاری، تهران، وزارت امور خارجه.
رایت، ریتا پ،(1392)،«جیرفت در متن: فلات ایران، بلوچستان و سند»، مجموعه مقالات دومین همایش بین‌المللی تمدن حوضۀ هلیل‌رود: جیرفت، فرهنگستان هنر، چاپ اول، 80-64.
رفیع فر، جلال­الدین، ملک، مهران،(1392)،«آیکونوگرافی نماد پلنگ و مار در آثار جیرفت (هزارۀ سوم قبل از میلاد»، پژوهش­های باستان‌شناسی ایران، شماره4، 39-7.
 ساریانیدی، ویکتور،(1396)، اسطوره­های بلخی و مروی باستان بر روی مهرها و تعویذهایشان، سید رسول سیدین بروجنی و ثریا الیکای دهنو، جلد اول، چاپ1، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری.
شعیری، حمیدرضا، (1392)، «بررسی نظام گفتمانی جسمانه­ای و تراجسمانه­ای در هنر جیرفت»، مجموعه مقالات دومین همایش بین‌المللی تمدن حوضۀ هلیل‌رود: جیرفت، فرهنگستان هنر، چاپ اول، 106-99.
 شوالیه، ژان،گرابر، آلن، (1382)، فرهنگ نمادها، سودابه فضایلی، تهران، جیحون.
صحت­منش، رضا، (1398)، «خوانش توتمی نقوش جانوری تمدن حوضۀ هلیل‌رود جیرفت(هزارۀ سوم پیش از میلاد)»، پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، شمارۀ20، دورۀ نهم، 74-55.
صفاران، الیاس و همکاران،(1397)،« تقابل نقش بز کوهی و درخت بر روی تپه شاه فیروز سیرجان با ظروف سنگ صابونی تمدن جیرفت»، پژوهش در هنر و علوم انسانی، سال سوم، شمارۀ چهار، 24-13.
عباسی، علی، (1392)،«نشانه‌شناسی تصاویر ظروف هنری جیرفت و طبقه­بندی آن­ها»، باستان‌شناسی حوضۀ هلیل‌رود، جنوب شرق ایران: جیرفت»،مجموعه مقالات دومین همایش بین­المللی تمدن حوضۀ هلیل‌رود: جیرفت،فرهنگستان هنر، چاپ اول 128-107.
 عبدی،کامیار،(1380)،«زیست‌بوم شناسی انسانی و اهمیت آن در پژوهش­های باستان‌شناختی»، باستان‌شناسی و تاریخ، سال شانزدهم، شمارۀ اول، 25-14.
علیدادی سلیمانی، نادر،(1387)،«مقدمه­ای بر جغرافیای طبیعی و محیط‌زیست حوضۀ هلیل»،مجموعۀ مقالات نخستین همایش بین­المللی تمدن حوضۀ هلیل: جیرفت، سازمان میراث فرهنگی. صنایع‌دستی و گردشگری کرمان، 27-21.
مالووان، م. ا. ل،(1368)، بین‌النهرین و ایران باستان، رضا مستوفی، تهران، چاپ اول، دانشگاه تهران.
مجیدزاده، یوسف الف،(1382)، حفریات باستان‌شناختی در تپه‌های کنار صندل جیرفت، طرح مطالعات حوضۀ هلیل‌رود، کرمان، اداره کل میراث فرهنگی.
مجیدزاده، یوسف ب،(1382)، جیرفت کهن‌ترین تمدن شرق، چاپ اول، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مجیدزاده، یوسف،(1387)، «پروژه باستان‌شناختی حوضۀ هلیل‌رود: کشفی افسانه­ای»، مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی تمدن حوضۀ هلیل: جیرفت، سازمان میراث فرهنگی. صنایع‌دستی و گردشگری کرمان، 41-31.
مرادی، حسین، (1394)، منشأ نقش مار در مواد فرهنگی هزارۀ سوم پیش از میلاد جنوب شرق ایران: نشانه‌ای از ارتباط با ایلام و میان‌رودان، مطالعات باستان‌شناسی، دورۀ7، شمارۀ2، 148-131.
مک کان، هنریتا،(1375)، اسطوره­های بین‌النهرینی، عباس مخبر،چاپ دوم، تهران، نشر مرکز.
ملک­شهمیرزادی، صادق،(1382)، ایران در پیش از تاریخ، باستان‌شناسی ایران از آغاز تا سپیده‌دم شهرنشینی، تهران، معاونت پژوهشی پژوهشکده باستان‌شناسی.
ملک، مهران، مختاریان، بهار،(1392)،«آیکونوگرافی نماد عقاب و مار در آثار جیرفت (هزارۀ سوم قبل از میلاد)»، دورۀ10، شمارۀ 17، پژوهشنامه انسان‌شناسی، 195-163.
مورتگات، آنتوان، (1377)، هنر بین‌النهرین باستان، زهرا باستی و محمدرحیم صراف، چاپ اول، تهران، سمت.
ناصری طهرانی، محبوبه،(1390)،«گونه شناسی و طبقه‌بندی اشیاء مفرغی حوزۀ جنوب شرق ایران در عصر مفرغ»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مرتضی حصاری، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی گروه باستان‌شناسی، (منتشرنشده).
نگهبان، عزت‌الله،(1372)، حفاری هفت‌تپه دشت خوزستان، چاپ اول، تهران، سازمان میراث فرهنگی.
هاشمی، سمیه،(1392)، «بررسی نقوش انسانی و انسان­نما در بازیافته­های سنگی جیرفت به لحاظ شکل و محتوا» پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رقیه بهزادی و امیرعباس مجدی راد، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده هنرهای تجسمی و کاربردی،( منتشرنشده).
هژبری نوبری، علیرضا، سبزی دوآبی، موسی،(1390)،«سنجاق­های میله‌ای لرستان»،نشریه جامعه­شناسی تاریخی، دورۀ3، شمارۀ2، 188-165.
یاوری، فاطمه،(1393)، «فلزگری حوضۀ هلیل‌رود در عصر مفرغ: مطالعه موردی سنجاق­ها و میله­های مفرغی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رحمت عباس نژاد سرشتی، دانشگاه مازندران، دانشکده علوم انسانی گروه باستان­شناسی(منتشرنشده).
یاوری، فاطمه و همکاران،(1395)، بررسی متالوگرافی،SEM-EDSوICP-OES سه شیء آلیاژی عصر مفرغ مکشوف از بخش جنوبی حوضۀ هلیل‌رود، جیرفت، پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، شمارۀ10، دورۀ ششم، 67-82.
یونگ،کارل، (1377)، انسان و سمبول­هایش، با همکاری م. ل فون فرانتس، جوزف ل. هندرسون یولانده یا کوبی، آفیه لا یافه، محمود سلطانیه، جلد اول، تهران، امیرکبیر.
Abbasi, A.2013."Semiotics of images of artistic vessels of Jiroft and their classification" Archeology of Halil roud Basin«. Southeastern Iran: Jiroft “, Proceedings of the Second International Conference on Civilization of Halil roud Basin: Jiroft, Academy of Arts. first edition   128-107  [in Persian].        
Abdi, K. 2001. "Human ecology and its importance in archaeological research" .Archaeology and   History. Year 16, Number 1, 25-25 [in Persian].
Agha Abbasi, Z. 2009."Relationship between newly discovered motifs of Jiroft and examples of Iranian myths", Iranian Studies.Year 8. Number 16.33-21  [in  Persian].
Alidadi Soleimani, N.2008. "Introduction to the natural geography and environment of the Halil Basin", Proceedings of the First International Conference on the Civilization of the Halil Basin: Jiroft.Cultural Heritage Organization. Kerman Handicrafts and Tourism, 27-21. [in Persian]
Branden, S. j.F. 2012." A Study of Ideas, Humans and Events in Ancient Religions." Soodabeh Fazaili.Volume 1.Tehran. University of Religions and Religions  [in Persian]
Basiri, M. et al. 2005."A look at the mythical content of tree ideas in the civilization of Jiroft", Iranian Studies.No.8,52-31 [in Persian].
Derek, B. Counts and Bettina, A. 2010 .The Master of Animals in Old World Iconography. With the generous support of the Center for Etruscan Studies. University of Massachusetts, Amherst.
Desset, F. 2014. "A New Writing System Discover In3RD Millennium BCE Iran:The Konar Sandal ,Geometric,Tablets". Iranica Antiqua.VolXLIX.83-109.
Desset, F.Vidale, M. Alidadi Soleymani. N. 2017."A Grave of the Halil roud valley (Jiroft, Iran, CA2400-2200BC): stratigraphy" .taphonomy. funerary  practices. Iranica Antiqua. 25-60.
Dubocor, M.1997.The Secrets of the Living, Jalal Sattari.Tehran. Ministry of Foreign Affairs [in Persian].
Eliadeh, M. 1993. Treatise on the History of Religions, Jalal Sattarifar, Volume 1.Tehran, Soroush [in Persian].
Ghrishman, R.1939."Iran in Ancient East", Reprint Edition.Oxford University Press.
Hakemi, A.1997."Shahdad: Archaeoligical Excavations of a Bronze Age Center in Iran”, Rome: Ismeo.Translated by S.M.S. Sajjadi. New Del-hi: Instituto Italiano per I Midio  et Estremo Oriente.
Hakemi, A. 2006. Report of eight chapters on the study and excavation in Shahdad (Lut plain)   in 1347-1354, by Mahmoud Mousavi, first edition of Tehran. Research Institute of Cultural Heritage. Handicrafts and Tourism of the Archaeological Research Institute  [in Persian].
Hashemi, S. 2013. "A Study of Human and Humanoid Patterns in Jiroft Stone Sculptures in     Form and Content", Master Thesis, Roghayeh Behzadi and Amir Abbas Majdi Rad. Isfahan University of Arts. Faculty of Visual and Applied Arts. (Published Not)  [in Persian].
Hojbari Nobari, A. Sabzi Doabi, M. 2011. "Lorestan Bar Pins ."Journal of Historical Sociology. Volume 3. Number 2, 188-165 [in Persian].
Hojabri Nobari, A. et al. 2012."A Comparative Study of Chlorite Vessels Iconography" .Discovered from Halilroud basin . Archives Des Sciences. January.Vol. 65.1-11.
Hesari, M .2017. "Study of a number of animal seals in the beginning of the Elamite period of Pishva pottery sites ."Archaeological Studies. Volume 9. Number 2. 13-18. [in Persian].
Hosseinabadi, Z. 2016. "Study of animal motifs and mixed animals in the stone works of Jiroft civilization" .Fine Arts - Visual Arts. Volume 21. Number 1. 9-21  [in Persian].
Janbazi, F. 2012. "Scorpion motif in the works of prehistoric civilizations of Iran." Jelveh Honar. Number 7.15-29  [in  Persian].
Janbazi, F. 2015".Study of animal motifs in the works of Jiroft civilization". Jelveh Honar. Number 13. 62-49  [in Persian].
Lamberg-Karlovsky, C. C.1970. Excavations at Tepe Yahya, Iran. 1967-1969.Progress Report 1. American School of Prehistoric Research, Bulletin 27. Cambridge, Mass.: Peabody Museum. Harvard University.
Lamberg-Karlovsky. C. C. 1988. The ‘Intercultural Style’ Carved Vessels”.
Iranica Antiqua XXIII.45-95.
Majidzadeh, Y. A. 2003 .Archaeological excavations in the hills to Konar Sandal in Jiroft, Halil roud Basin Studies Project. Kerman, General Directorate of Cultural Heritage [in Persian]
Majidzadeh, Y. B. 2003. Jiroft, the oldest civilization of the East. first edition. Tehran. Ministry of Culture and Islamic Guidance  [in  Persian].
Majidzade, Y. 2003.Jiroft The Earliest Oriental Civilization.Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance, Printing and Publishing.
Majidzadeh, Y. 2008."Archaeological Project of Halil roud Basin: A Legendary Discovery." Proceedings of the First International Conference on Halil Basin Civilization: Jiroft. Cultural Heritage Organization. Kerman Handicrafts and Tourism. 41-31 [in Persian].
Majidzade, Y. Pittman, H. 2008. Excavation at Konar sandal in the region of Jiroft in the Halil basin: first preliminary report (2002-2008). Iran.vol.46, (2008) published by: British institute of Persian studies, 69-103.
Mackan, H.1996. Mesopotamian Myths. Abbas Mokhber, Second Edition, Tehran, Markaz Publishing  [in Persian].
Malek, M. Mokhtarian, B.2013."Iconography of the Eagle and Snake Symbol in the Works of Jiroft (Third Millennium BC)."Volume 10. Number 17. Anthropological Research Journal. 195-163  [in Persian].
Malek Shahmirzadi, S. 2003. Prehistoric Iran, Archeology of Iran from the Beginning to the Dawn of Urbanism, Tehran. Research Deputy of the Archaeological Research Institute.
Malowan, M, I. L, 1989, Mesopotamia and Ancient Iran. Reza Mostofi.Tehran.First Edition.University of Tehran .[in Persian].
Mashkour, M.et al.2013, Bio- archaeological Studies at Konar Sandal, Halil Rud basin, Southeastern Iran.«Journal of Enviromental Archaeology, VoL.18.No3. 222-246.
Meier, D. Massimo, V. 2013. "the Man with Serpents revisited on apin from the Bronze Age Site of Shahdad (Kerman, Iran)". Department of Culthral Heritage. Archaeology. History of Art. of Music and Cinema.University of padua. Italy. 1-9.
Moradi, H. 2015. "The origin of the role of snakes in the cultural materials of the third millennium BC in southeastern Iran: a sign of a relationship with Elam and Mesopotamia". Archaeological Studies. Volume 7. Number 2. 148-131 [in Persian]
Mortgat, A.1998. Ancient Mesopotamian Art, Zahra Basti and Mohammad Rahim Sarraf, First Edition. Tehran. Samat [in Persian]
Naseri Tehrani, M. 2011. "Typology and Classification of Bronze Objects in Southeastern Iran in the Bronze Age." Masters. Thesis. Morteza Hesari. Islamic Azad University of Central Tehran. Faculty of Literature and Humanities. Department of Archeology. (Unpublished) [in Persian].
Nazari, A. Afhami. R.Yazdani Panah. M. 2017."The Myth of Human-Animal in Jiroft Artifacts" . Journal of Engineering and Applied Sciences12 (Special Issue1): 5791-5798.
Neghaban, E.1372. Drilling of Haft Tappeh in Khuzestan Plain. First Edition. Tehran. Cultural Heritage Organization.
 Peru, J.2007."A look at the surviving motifs of Jiroft". Zahra Navai, Mirror of Imagination. 77-70 [in Persian].
 Peru, J. 2008."Jiroft Iconography". Proceedings of the First International Conference on Civilization of the Halil Basin: Jiroft, Cultural Heritage Organization. Kerman Handicrafts and Tourism. first  edition. 293-288 [in Persian].
Piran, S. Akbarzadeh. Dariush. 2013. The Treasures of Jirf: Soap and Marble Objects. by Yousef Majidzadeh.Volume 1.Tehran. Pazineh [in Persian].
Pitman, H. 2008."The Art of Sealing in the Konar Sandal: Gods, Rulers, and Marriage". Proceedings of the First International Conference on Halil Basin Civilization: Jiroft.Cultural Heritage Organization. Kerman Handicrafts and Tourism. 78-54 [in Persian].
Pittman, H. 2013."Bronze Age Art in Iran: A New Chapter by the Konar Sandal. Archeology of Halilrud Basin". Proceedings of the Second International Conference on Halilrud Basin Civilization: Jiroft. Academy of Arts. First Edition. 64 -35 [in Persian].
Pittman, H. 2013. "New Evidence for Interaction between the Iranian aplateau and the Indus Valley: Seal and Sealings from Konar Sandal South."Connections and Complexity:New Approaches to the Archaeology of South Asia, edited by S. A. Abraham, P. Gullapalli.T. P>Raczek and U.Z.Rizvi. 63-89.
Rafifar, J. Malek. Mehran. 2013."Iconography of the Leopard and Snake Symbol in the Works of Jiroft (Third Millennium BC" .Archaeological Research of Iran. No 4. 7-9 [in Persian].
Saffaran, E. et al.2018. "The opposition of the role of mountain goat and tree on the hill of Shah Firooz Sirjan with the soapstone dishes of Jiroft civilization" .Research in Art and Humanities. Third Year, No. 4, 13-24 [in  Persian].
 Sarianidi, V. 2017. Ancient Balkhi and Marvi myths on their seals and amulets. Seyed Rasoul Seyed Borujeni and Soraya Elikai Dehno. Jeldavol.1st edition. Tehran. Cultural Heritage and Tourism Research Institute [in  Persian].
Schmidt, E. F. N. M. van Loon. H. H. Curvers.1989, the Holmes Expedition to loristan. the oriental Institute of the University of Chicago Publication. Vol. 108. by the University of Chicago.
Sehatmanesh, R. 2019. "Totemic reading of animal motifs of the civilization of Halil roud Jiroft Basin (third millennium BC)"  .Archaeological Research of Iran, No. 20. Ninth Volume.74-55 [in  Persian].
Shoeyri, H. 2013."Study of the system of physical and transcendental discourse in the art of Jiroft". Proceedings of the Second International Conference on Civilization of Halil roud Basin: Jiroft. Academy of Arts. first edition. 106-99 [in Persian].
Shovali, J. G. A. 2003. Culture of Symbols. Soodabeh Fazaili.Tehran. Jeyhun.
Stankler Piotr, 2013."Marashi and Beyond: The Historical Perspective of Jiroft Civilization". Proceedings of the Second International Conference on Civilization of Halil roud Basin: Jiroft. Academy of Arts. First Edition. 34-9 [in Persian].
Scalone, E. 2015. Archeology of Ancient Iranian Societies in the Third Millennium BC. Seyed Mansour Seyed Sajjadi. First Edition. Tehran. Samat [in  Persian].
Ung, C. 1998. Man and His Symbols. in collaboration with M. L.von Franz. Joseph L. Henderson Yolandeh or Kobe. Afieh La Yafeh, Mahmoud Soltanieh. Volume One.Tehran. Amirkabir [in  Persian].
Vidale, M. Micheli, R. 2012. "The Function of a Chlorite Hand-Bag of the Halil Roud Civilization as Inferred from its Wear Traces". Iranian Journal of Archaeological Studies 2:2. 1-11.
Vidale, M .2015. "Searching for mythological themes on the “Jiroft” chlorite artefacts". Iranica Antiqua L: 15-58.
Wright, R. P.2013."Jiroft in the text: Plateau of Iran, Baluchistan and Sindh", Proceedings of the Second International Conference on Civilization of Halil roud Basin: Jiroft«. Academy of Arts. first edition, 80-64 [in Persian].
Yavari, F.2014. "Metallurgy of Halil roud Basin in the Bronze Age: A Case Study of Bronze Pins and Bars". M.Sc. Thesis. Rahmat Abbasnejad Sershti, University of Mazandaran. Faculty of Humanities. Department of Archeology (Unpublished). [in Persian].
Yavari, F.et al. 2016. "Metallographic study, SEM-EDS and ICP-OES of three bronze alloy objects discovered in the southern part of Halil roud basin". Jiroft. Archaeological Research of Iran. No.10.Volume 6. Volume 67-82. [in Persian].