نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه باستان‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 استاد گروه باستان‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

با شروع عصر روشنگری از ابتدای قرن 18 م و شکل‌گیری موزه‌ها، گالری‌ها و مجموعه‌های خصوصی، موزه‌ها و گالری‌های بزرگ برای پر کردن سالن‌های نمایش خود نیاز به خرید آثار تاریخی فرهنگی داشته و در این میان جاعلان با همکاری متخصصین رشته‌های مختلف و با سوءنیت، نسبت به ساخت آثار تقلبی و ارائه آنها اقدام نمودند. مهم‌ترین پرسش در این زمینه، شناسایی شیوه‌ها و فن‌های مورد استفاده جاعلان در خلق آثار تقلبی، علل افزایش آن در سال‌های اخیر و صدمات ناشی از این‌گونه آثار در مطالعات باستان‌شناسی و فعالیت‌های موزه‌ای است. در این مقاله ضمن ارائه تعریفی جامع از آثار تقلبی، پیشینه آن در ایران، گونه‌شناسی اشیای تقلبی، شیوه‌های جعل و چگونگی ارائه آنها به گروه‌های هدف پرداخته می‌شود. مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی انجام‌گرفته در این پژوهش نشان می‌دهد که جاعلان آثار تاریخی فرهنگی با استفاده از علوم روز و با توجه به عدم شناخت دقیق گروه‌های هدف از این‌گونه آثار تقلبی، نسبت به ساخت و ارائه این‌گونه آثار در سه سطح 1- مردم عادی که در سودای دست‌یابی به ثروت هنگفت می‌باشند. 2- علاقه‌مندان به گردآوری آثار تاریخی، فرهنگی در داخل کشور 3- گالری‌ها و موزه‌های خارجی اقدام می‌نمایند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Forging Historical and Cultural Monuments in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohamad reza Zahedi 1
  • Hasan Karimian 2

1 Ph.D. Candidate Archaeology Department, Literature and Humanities Faculty, Tehran University.

2 Professor Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Since the onset of the Enlightenment in the early 18th century, and the subsequent establishment of museums, galleries, and private collections, the acquisition of cultural artifacts to populate these institutions became imperative. However, this period also witnessed the emergence of counterfeit works, crafted in collaboration with specialists across various disciplines. A crucial inquiry arises regarding the identification of the methods and techniques employed by forgers, the recent surge in counterfeit production, and the detrimental impact of such works on archaeological studies and museum activities. This paper aims to provide a comprehensive examination of counterfeit works, tracing their origins in Iran, elucidating the typology of counterfeit objects, detailing the methods of forgery, and analyzing their dissemination to target audiences. Through a combination of library research and field studies, this investigation reveals that counterfeit works exploit historical and cultural significance, often leveraging contemporary scientific knowledge. The lack of precise discernment by target groups regarding these counterfeit works has facilitated their creation and distribution across three primary levels: 1) individuals seeking to amass wealth, 2) domestic enthusiasts of historical and cultural artifacts, and 3) galleries and foreign museums

کلیدواژه‌ها [English]

  • forgery
  • fake
  • originality of works
  • antiquities trafficking
  • cultural monuments
ابن اخوه محمد بن احمد قرشی، (1347)، آئین شهرداری در قرن هفتم، ترجمۀ جعفر شعار، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
ابوالعلا، سودآور، (1389)، «بررسی فرمان ایغوری ابوسعید بهادرخان و ارتباط آن با کشف یکی از جعل‌های تاریخی صفویه» نامه بهارستان، سال یازدهم، ش 16، صص210-197.
احمدی کامران؛ بحرالعلومی فرانک، (1396) «چکیده» مجموعه مقالات اولین همایش تعیین اصالت اشیاء تاریخی، فرهنگی و هنری، تهران، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 9.
آغداشلو آیدین، (1380)، «نکاتی چند در باب کارشناسی آثار هنری ایرانی در خارج»، مجموعه مقالات مطالعات ایرانی، شمارۀ 5، تهران، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت پژوهشی و آموزش مرکز مطالعات فرهنگی- بین‌المللی، صص 276-264.
افشار ایرج، (1386) «مأموریت کریستن‌سن دانمارکی برای خرید نسخه خطی»، نامه بهارستان، سال هشتم و نهم، صص 469.
ایازی سوری، (1382)، سر سنجاق‌های مفرغی لرستان در موزه ملی ایران، ویراستار بتول غنی زاده، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور، پژوهشگاه، معاونت معرفی و آموزش – انتشارات و تولیدات فرهنگی.
بحرالعلومی فرانک، (1381)، «تعیین اصالت اسناد و نسخه‌های خطی با استفاده از روش‌های علمی و آزمایشگاهی»، نامه بهارستان، سال سوم، شمارۀ دوم، دفتر ششم، صص 256-251.
پی یر لوکوک، (1382)، کتیبه‌های هخامنشی، ترجمۀ نازیلا خلخالی، زیر نظر دکتر ژاله آموزگار، تهران، فرزان.
حصوری علی، (1369) «کتیبه‌های جعلی»، سیمرغ، سال یکم، شمارۀ سوم، صص 29-24.
خسروی لیلا، (1390)، تجزیه و تحلیل گنجینه غار کلماکره لرستان با تأکید بر نگاره‌ها، شکل و فن‌آوری ساخت اشیاء، مقطع دکتری، دکتر سیدمهدی موسوی کوهپر، دانشکده علوم انسانی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس.
خسروی لیلا، (1392)، گنجینه غار کلماکره، تهران، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی.
رازانی مهدی؛ بخشنده فر حمیدرضا؛ توکلی اصغر؛ نصیر زاده بهناز، (1389)، «نگاهی به جعل میراث فرهنگی در ایران) با بررسی پایه چراغ جعلی به سبک سلجوقی در کاخ‌موزه‌ی چهل‌ستون اصفهان»، مرمت و پژوهش دو فصلنامه مرمت اشیای فرهنگی و بناهای تاریخی، سال چهارم شمارۀ هشتم، صص22-7.
رازانی مهدی؛ نصیر زاده، بهناز، (1393)، «جعل و تقلب در آثار باستانی و هنرهای تجسمی، مفاهیم، گونه‌شناسی، سرنوشت قانونی و روش‌های بررسی»، به کوشش مهدی رازانی، بهرام آجرلو، برگزیده مقالات اولین و دومین همایش کاربرد تحلیل‌های علمی در باستان‌سنجی و مرمت میراث فرهنگی‌ دانشگاه هنر اسلامی تبریز، صص 132-107.
راوندی محمد بن علی بن سلیمان، (1333)، راحه الصدور و آیه السرور در تاریخ آل سلجوق، تصحیح محمد اقبال، با حواشی مجتبی مینوی، تهران، امیرکبیر.
سید صدر ابوالقاسم، (1383)، دایره المعارف هنر، تهران، سیمای دانش.
شارپ رلف نارمن، (1346)، فرمان‌های شاهنشاهان هخامنشی، شیراز، دانشکده ادبیات دانشگاه پهلوی شیراز.
عبدی کامیار، (1381) «معرفی کتاب اشیای تقلبی»، باستان‌شناسی و تاریخ، سال شانزدهم شمارۀ پیاپی 31، صص 78-77.
عظیمی حبیب اله؛ هاشمی اصل هلیا، (1394)، «بررسی انواع جعل و تزویر در نسخه‌های خطی با استناد به نمونه‌هایی از آن»، آینه میراث، شمارۀ 56، صص 291-265.
غلام دوست مهتاب، (1391)، «جایگاه قانون عتیقات و حفریات تجاری در باستان‌شناسی ایران»، مجموعه مقالات هشتاد سال باستان‌شناسی ایران، جلد 1 و 2، به کوشش یوسف حسن‌زاده و سیما میری، نشر پازینه، صص 47-11.
غنمی امید، (1388)، مجموعه قوانین و مقررات میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، تهران، قلمرو فرهنگ.
فرای ریچارد نلسون، (1381)، «کتاب‌های اسلامی ساختگی از ایران»، نامه بهارستان، ترجمۀ سید محمدعلی احمدی ابهری، شمارۀ پنجم، صص 196-193.
فرهمند بروجنی حمید، (1383)، «مواد مورد استفاده به‌وسیله نگارگران ایرانی در سده‌های میانه»، مجموعه مقالات مطالعات ایرانی، شمارۀ 17، صص 84-35.
گانتر آن سی؛ پل جت، (1383)، فلزکاری ایران در دوران هخامنشی، اشکانی، ساسانی، ترجمۀ شهرام حیدرآبادیان، تهران، گنجینه هنر.
لوکونین، ولادیمیر گریگورویچ، (1372) تمدن ایران ساسانی، ترجمۀ عنایت اله رضا، تهران، علمی فرهنگی.
ماسکارلا اوسکار وایت، (1386)، «اشیای هنری کاویده و ناکاویده هخامنشی»، ترجمۀ کامیار عبدی، باستان‌پژوهی، دوره جدید، سال دوم، شمارۀ پیاپی 4، صص 92-73.
ماسکارلا اوسکار وایت، (1390)، «(زیویه) و زیویه جعل یک خاستگاه»، ترجمۀ اکرم غلامی خیبری و سیما میری، باستان‌پژوهی، دوره جدید، شمارۀ هفتم، صص 114-97.
معصومی غلامرضا. (1383)، تاریخچه علم باستان‌شناسی، انتشارات سمت.
ملکیان حمید؛ نیک بر مازیار (1384)، «روش‌های شناسایی آثار بدلی»، مجموعه مقالات هفتمین همایش حفاظت و مرمت اشیاء تاریخی فرهنگی و تزئینات وابسته به معماری، به کوشش دکتر رسول وطن‌دوست، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صص 208-204.
مینوی مجتبی، (1381)، «کاپوس نامه»، نامه بهارستان، دفتر پنجم، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، صص 172-165.
نگهبان عزت اله، (1372) حفاری هفت‌تپه دشت خوزستان، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور.
نگهبان عزت اله، (1385)، مروری بر پنجاه سال باستان‌شناسی ایران، سازمان میراث فرهنگی، تهران، سبحان نور.
هرمان جورجینا، (1373)، تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان، ترجمۀ مهرداد وحدتی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
وحدتی علی‌اکبر، (1380)، «خنجر کتیبه‌دار موزه ایران باستان- اصل یا جعل؟»، باستان‌پژوهی، شمارۀ 8، صص 26-23.
وطن‌دوست رسول، (1382؛ 1383؛ 1384؛1393)، مجموعه مقالات پنجمین، ششمین، هفتمین و یازدهمین همایش حفاظت و مرمت آثار تاریخی و تزئینات وابسته به معماری، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی کشور.
Abdi Kamiar.2002. “moarefie ketabe ashiaye taghalobi”, bastanshenasi va tarikh, no 31, pp 77-78.[in Persian].
Abolala, sodavar.2010. “baresi farmane eighori abosaeid bahadorkhan va ertebate an ba kashfe ieki az jaalhaie tarikhi safaveie” nameie baharestan, no 16, safahate ,pp197 -210.[in Persian].
Afshar Eiraj.2007. “mamoriate keristian sene danmarki baraie kharide noskheie khati”, nameie baharestan, pp 469.[in Persian].
Aghdashlo Aidin.2001. “nokati chand dar babe karshenasi asare honari irani dar kharej”, majmoeie maghalate motaleate irani, no 5, sazemane farhang va ertebatate eslami, moavenate pagoheshi va amozeshe markaze motaleate farhangi va beinolmalali, pp 264-276.[in Persian].
Ahmadi Kamran, Bahrololomi Franak.2017.“majmoe maghalate avalin hamaiesh taeein esalat ashiaie tarikhi farhangi va honari”, pagoheshgahe mirase farhangi, sanaie dasti va gardeshgari, pp 9.[in Persian].
Aiazi Sori.2003. sarsanjaghhaie mefraghie lorestan dar mozeie melie iran, Tehran, sazemane mirase farhangie keshvar.[in Persian].
Azimi Habibolah, Hashemi asl Helia.2015. “baresi anvae jaal va tazvir dar noskhehaie khati ba estenad be nemonehaii az an” aeyneie miras, no 56, pp 265-291.[in Persian].
Bahrololomi Faranak.2002. “taeeine escalate asnad va nosakhe khati ba estefade az raveshhaie elmi va azmaieshgahi”, nameie baharestan, no 2, pp 251-256.[in Persian].
Connan,Jacques, et Deshesne.Odile. 1996. LE Bitume A Suse, R eunion des Musees Nationux.
Ebne ekhvah Mohamad ebne ahmad gharashi.1968.Aeine shahrdari dar gharne haftom, teranclator jafare shoar, entesharate boniade farhang iran.[in Persian].
Farahmand Borojeni Hamid.2004. “mavad morede estefade be vasileie negargarane irani dar sadehaie miani”, majmoe maghalate motaleate irani, no 17, pp 35-84.[in Persian].
Ferai Richard Nelson.2002. “ketabhaie eslami sakhtegi az iran”, nameie baharestan, terranclator seied Mohamad ali ahmadi abhari, no 5, pp 193-196.[in Persian].
Ganter an Si, Pol jet.2004.felezkari iran dar dorane hakhamaneshi, ashkani, sasani, teranclator shahram heidarabadian, entesharate ganjine honar.[in Persian].
GHanami Omid.2002. majmoeie ghavanin va moghararate mirase farhangi, sanaie dasti va gardashgari, Tehran, ghalamrove farhang.[in Persian].
Gholam dost Mahtab.2012. “jayeghahe ghanone atighat va hafriate tejari dar bastanshenasi iran”, majmoeie maghalate hashtadomin sale bastanshenasi iran, vol 1 and 2, pp 11-47.[in Persian].
Hasory Ali.1990.”katibehaie jaali”, simorgh,no 3,pp 24-29.[in Persian].
Herman Jorjina.1994. tajdide hayate honar va tamadon dar iran bastan, teranclator mehrdad vahtati, markaze nashre daneshgahi.[in Persian].
KHosravi Leila.2011. tajzie va tahlil ganjine ghare kalmakare lorestan ba takide bar negareha, shekl va fanavari sakhte ashia, daneshkade olome ensani gorohe bastanshenasi daneshgahe tarbiate modares.[in Persian].
KHosravi Leila.2013. ganjineie ghare kalmakare, entesharate pajoheshgahe sazeman mirase farhangi.[in Persian].
Lokonein Veladimir Grygorovich.1993. tamadone iran sasani, teranclator enaiat o alah reza, entesharate elmi va farhangi.[in Persian].
Malekkian Hamid, Nikbar Maziar.2005. “raveshhaye shenasaeie asare badali”, majmoe maghalate haftomin hamaieshe hefazat va maremate ashya tarikhi farhangi va tazeinate vabaste be memari, pajoheshgahe sazemane miras farhangi, pp 204-208.[in Persian].
Maskarela Oskar Wait.2007. “ashiaye honari kavide va nakavide hakhamaneshi”, terancloter kamiare abdi, dore jaded, no 4, pp 73-92.[in Persian].
Maskarela Oskar Wait.2011. “Zivieh va Zivieh jaale yek khastgah”, teranclator akrame gholami kheibari va sima miri, bastanpajohi, dore jaded, no 7, pp 97- 114.[in Persian].
Masomi GHolamreza.2044. tarikhche elme bastanshenasi, entesharate samt.[in Persian].
Minovi Mojtaba.2002. “kapos name”, nameie baharestan, vol 5, ketabkhane mozeie markaze asnade majleseshoraie eslami, pp 165-172.[in Persian].
Muscarella Oscar White.2000. The Lie Became Great The Forgery Of Ancient Near Eastern Cultures. Styx publications groningen.
Muscarella Oscar Whith.2012. "An Unholy Quartet: Museum Trustees, Antiquity Dealers, Scientific Experts, and Government Agents", Namvarnameh Papers in Honour Of Mussoud Azarnoush, By Hamid Fahimi and Karim Alizadeh, Tehran, Iran, Nagar, pp475-480.
Muscarella Oscar Whith.1988. Bronze and Iron, Ancient Near Eastern Artifacts in the Metropolitan Museum of Art,The Metropolitan Museum Of Art/Newyork.
Negahban Ezatola.2006. morori bar panjah sal bastanshenasi iran, sazeman mirase farhangi, entesharate sobhane nor.[in Persian].
Negahban Ezatola.1993. hafari haftape dashte khozestan, entesharate sazeman miras farhangi keshvar.[in Persian].
Negahban,Ezato.1984. "Huft tepe Roundels, An Example Of Elamite Art", American Journal Of Archaeology.Vol,88.p,3-10.
Peier Lokok.2003. katibehaie hakhamaneshi, teranclaor nazila khalkhali, farzan.[in Persian].
Ravandi Mohamad Ebne Ali Ebne Soleiman.1954. rahate sodor va aiate sodor dar tarikhe ale Saljogh, tasheie Mohamad eghbal, ba havashie mjtaba minovi, entesharate amir kabir.[in Persian].
Razani Mahdi, Bakhshandefar Hamidreza, Tavakoli Asghar, Nasirzadeh Behnaz.2010.”negahi be jaale mirase farhangi dar iran ba baresi paye cheraghe jaali be sabke salgoghi dar kakh mozeie chehelsotone Esfahan”maremat va pajohesh do faslname maremat ashiaie farhangi, banahaie tarikhi, no 8, pp 7-22..[in Persian].
Razani Mahdi, Nasirzadeh Behnaz.2014. “jaal va taghalob dar asare bastaniva honarhaie tajasomi, mafahim,goneshenasi,sarnevesht ghanoni va raveshhaie baresi “,bargozideh maghalate avalin va dovomin hamaiesh karborde tahlilhaie elmi dar bastansanji va maremat mirase farhangi, daneshgahe honare eslami Tabriz, pp 107-132.[in Persian].
Seied Sadr Abolghasem.2004. daiereatolmaaref honar, Tehran simaie danesh.[in Persian].
Sharp Rolf Narman.1967. farmanhaie shahanshahane hakhamaneshi,daneshkade adabiate daneshgahe Pahlavi shiraz.[in Persian].
Stone Peter,2002, "The rape of Mesopotamia: behind the looting of the Iraq Museum". Pubilic Archaelogy. Vol 8, No 4, p318-381.
Vahtati Ali Akbar.2001. “KHanjar katibedar mozeie iran bastan- asl ya jaal?”, bastan pajohi, no 8, pp 23-26.[in Persian].
Vatandost Rasol.2003-2004-2005-2014. majmoe maghalate 5,6,7,11 hamaiesh hefazat va maremat asar tarikhi va tazeinate vabaste be memari, pajoheshgah sazeman miras farhangi keshvar.[in Persian].
Watson oliver.2004. “fakes and forgeries in Islamic pottery”,Oriente Moderno, pp 517-539.
Yoko Taniguchi, Yoshimitsu Hirao, Yoshiko Shimadzu and Akira Tsuneki, 2002.”The Firest Fake? Imitaion Turquoise Beads Recovered From A Syrian Neolithic Site, Tell el- Kerkh”, Studies in Conservation, vol 47, No 3, Pp 175- 182.