نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابوالفضل عالی ¹
• توماس اشتولنر ²
• بهمن فیروزمندی شیره جین ³

¹ دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشگاه تهران

² استاد گروه باستان شناسی، دانشگاه روهر بوخوم، آلمان

³ استاد گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

معدن نمک چهرآباد یکی از  معدود معادن نمک باستانی دنیا و تنها معدن نمک شناسایی شده در ایران است که شواهد و مدارکی از استخراج نمک در یک محدوده زمانی طولانی از حدود 500 پیش  از میلاد تا عصر معاصر را داراست. طبق پژوهش­ های میدانی انجام یافته تاکنون در محدوده کاوش شده کوه معدن، فعالیت ­های معدن­ کاوی در ادوار هخامنشی، ساسانی، میانی و متاخر اسلام به اثبات رسیده است. پس از کشفیات تصادفی سال 1372 و 1383، تا کنون چندین فصل کاوش و بررسی باستان ­شناسی در معدن و پیرامون آن انجام یافته است. پژوهش­ های باستان­ شناسی نتایج جالب توجهی از تکنیک­ ها، مراحل و ابزارهای استخراج نمک و ارتباط محوطه­ های پیرامون با معدن نمک را روشن ساخته است. حفر تونل­ های عمیق در داخل نهشته­ های صخره ­ای نمک در ابعاد و اندازه­ های مختلف با استفاده از ابزارهای متنوع استخراج در همه ادوار یاد شده با تفاوت در جزئیات بهره­ برداری، در ناحیه کاوش شده دیده می ­شود. فعالیت طولانی مدت استخراج نمک و ریزش چند دوره­ ای معدن، موجب شکل­ گیری لایه­ های مختلف آواری، استقرای، معدنی و فرسایشی در بخش ­های مختلف معدن نمک و پرشدگی بسیاری از تونل­ های آن شده است. بر اساس مستندات موجود، بیشتر بقایای انسانی مکشوفه، معدن­ کارانی غیر بومی از دوران هخامنشی و ساسانی بودند که در جریان ریزش چند دوره ­ای تونل­ های معدن کشته شده و بصورت طبیعی مومیایی شده ­اند.

کلیدواژه‌ها

• معدن نمک
• معدن­ کاوی
• لایه­ های معدن­ کاری
• هخامنشی
• ساسانی

عنوان مقاله [English]

Analyzing Archaeological Finds from the Chehrabad Salt Mine

نویسندگان [English]

• Abolfazl Aali ¹
• Thomas Stollner ²
• Bahman Firuzmandi ³

¹ Ph. D Candidate, Department of Archaeology, University of Tehran

² Professor, Department of Archaeology, University of Ruhr Bochum, Germany

³ Professor, Department of Archaeology, University of Tehran

چکیده [English]

The Chehrabad salt mine is one of the rare ancient salt mine in the world and the only identified salt mine in Iran which has evidences of salt extracting over a long time span from 500 BC to modern times. According to the field researches conducted so far, in the excavated area, mining activities are proven to be in use in the Achaemenid, Sasanian, Middle and Late Islamic periods. After the accidental discoveries in 1993 and 2004, several season of excavation and archaeological surveys, have been carried out in the mine and around it. Archaeological researches brought to light interesting results concerning the techniques, periods and extracting tools, also relation between salt mine and the archaeological sites around it. Digging deep tunnels inside the salt rock deposits in different dimensions and sizes and using the various extraction tools can be seen in the excavated area with the difference in details in all the aforementioned periods. The long- term salt extraction activities and multi- periodic collapse of the tunnels, have resulted the formation of various layers such as fall, occupation, mining and erosion layers in different parts of the mine and the filling many of its old tunnels. According to documents, Most of the discovered human remains were probably non- native miners who died during catastrophic mining accidents and mummified naturally.

کلیدواژه‌ها [English]

• Chehrabad Salt Mine
• Mining activity
• mining layers
• Achaemenian
• Sasanian