نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه تهران.
چکیده
این مقاله جستاری معرفتشناختی پیرامون جایگاه ماده و معنا در باستانشناسی است. باستانشناسان با مادههایی درگیرند که یا فی حد ذاته اثر (Archaion) هستند یا مرتبط و منتسب به مدارک، شواهد، قرائن مادی و آثار مورد مطالعهی آنها. هر اثر، مدرک، ماده فرهنگی و فرهنگ مادی هماره ارجاع، اشاره و دلالت به چیزی به معنایی به نیت و غایتی دارد که بیرون از آن است، نه در درون و متّصل به آن، مدارک، شواهد و آثار مورد مطالعهی باستانشناسان بهدلیل اثریّت و ماهیت مدرک بودنشان پیشاپیش فی حد ذاته خصیصه مرجوعیت دارند. مرجوعیت به معناها یا «لوگوس» هایی که مفقود هستند. ارجاع، اشاره و دلالت به نیتهـا، غرضهـا، هدفهـا، مقصدهـا و غایتهـا یا «آرخه» هایی دارنـد که در باسـتانشـناسی مفقود و غـایب هسـتند. باستانشناسی از این منظر هم دانش و دانـایی مـاده و هم معنا هم مـیدان گردآوری دادههای مشهود و هم مقام داوری بودههای مفقود و هم مهارت، مهندسی و مدیریت کشف جامهای شکسته است و هم هنر، خرد، بصیرت، مهارت برکشیدن و برگرفتن و بهکف آوردن جرعهای از باده معناهای ریخته. اما چگونه؟ درجه، دامنه مرجوعیت، ارجاعپذیری مادهها و مدارک باستانشناسی آنقدر هست که بتوان از نردبانهای فرسوده و شکسته مادههای الکن، خاموش، مخدوش، معیوب، متفرق، مثله و بینام باستانشناختی به بام معناهای مفقود و غایب بر شد؟ میتوان از انکشاف مادههای ملموس به اختفای معناهای مفقود و غایب نقب باستانشناسانه زد و ره باستانشنانه برد و به معرفت و منظری معتمد درباره روندها، رخدادها، واقعیتهای متوقف، منجمد و مفقود گذشته دستیافت؟ پاسخ به پرسشی از این دست و گشودن گرههای کور و فراز آمدن بر معضلاتی از این جنس هرچند سهلالوصول نیست لیکن طرح و بحث، نقد و تحلیشان آنقدر هم بیهوده و بیثمر نخواهد بود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
An Epistemological Approach to Concept of Material and Meaning in Archaeology
چکیده [English]
This paper demonatrates an Epistemological approach to the concept of material and meaning in archaeology. The starting point and the basic objective of this article is briefly concentrated on the epistemological analysis of very key concepts of material and meaning in archaeological studies. The interpretations and inferences of archaeological studies in this way have been based on material cultures as “archaeon” and production of meaning as “lost logoi” and “Lost or absent archai”. Archaeology in this respect as the inferential discipline in a very inevitable way is engaged with both material and meaning in their particular sense: Material as Cultural material or any material those could help archaeological interpretations as well as archaeological inferences to production of meaning introduced here as lost and absent meaning.
کلیدواژه‌ها [English]
- Anthropology
- Material
- Meaning
- Cultural Material
- material culture
)