نویسندگان

• کاظم ملازاده ¹
• صاحب محمدیان منصور ²

¹ استادیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینای همدان، دانشکده هنر و معماری

² عضو هیات علمی گروه معماری دانشگاه بوعلی سینای همدان، دانشکده هنر و معماری

چکیده

دوره ماد یکی از پرابهام‌ترین دوره‌های تاریخی ایران و به تبع آن معماری ماد نیز دارای جنبه‌های ناشناخته زیادی است. یکی از مهمترین محوطه‌های تاریخی ماد تپه‌نوشیجان ملایر است که استقرار اصلی آن، یک دوره زمانی از 750 تا 650 ق.م را شامل می‌شود. این محوطه در فاصله سالهای 1967 تا 1977 توسط هیات انگلیسی به سرپرستی دیوید استروناخ کاوش شد که در نتیجه آن بناهای ارزشمندی که کمک بزرگی به شناخت معماری ماد می‌کند، کشف گردید. بناهای مکشوفه به جهت ماندگاری ویژه و ویژگیهای منحصربفرد دیگر حائز اهمیت بسیار است. یکی از ویژگیهای معماری این محوطه شیوه‌ طاق‌زنی بدیعی است که قبل از این تاریخ در هیچ محوطه دیگری شناسایی نشده است.
طاق‌های مورد بحث با استفاده از ردیف‌های متوالی قوس یا تویزه‌های خشتی اجرا شده‌اند. هر کدام از این قوس‌ها از دو نیم‌قوس تشکیل شده که انتهای تحتانی آنها بر روی تکیه‌گاهی در دیوارهای طولی و انتهای فوقانی آنها در راس طاق بر هم قرار می‌گیرند. این تویزه‌ها با گل مرغوبی ساخته شده و گاه با نی مسلح شده‌اند. این شیوه طاق‌زنی بعد از دوره ماد در دوره هخامنشی و اشکانی نیز تداوم یافته و به شیوه‌های متفاوتی تا دوره‌های متاخر در معماری سنتی ایران ادامه پیدا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• پوشش‌های طاقی
• تویزه‌ خشتی
• ماد
• معماری ماد
• نوشیجان‌تپه

عنوان مقاله [English]

Study and Introduction of Novel Arch- Construction Method During Median

نویسندگان [English]

• Kazem Mollazadeh ¹
• Saheb Mohammadian Mansoor ²

چکیده [English]

One of the most ambiguous historical periods in Iran is Median Era so that the Median architecture has a lot of unknown aspects. Noshijan Hill in Malayer City is one of the foremost historical zones of Media where its main settlement includes a time period ranged from 750 to 650 BC. This zone has been explored by a British team headed by Dr. David Stronach; as a result, some of valuable constructions in this region were discovered so that to contribute extremely to identify Median Architecture. The discovery of buildings is greatly important because of their special sustainability and other unique characteristics. One of the architectural specifications of this region is its novel arch- construction that has not been already identified in any other area.
The mentioned archs had been constructed by application of sequenced rows of arch or mud waffle slabs. Each of these archs comprises of two semi- arches so their lower ends are placed on a support in longitudinal walls while their upper ends will place on the head of this arch. These waffle slabs were made from a fine mud and often reinforced by reed. After Median period and during Achaemenid and Arsacides Empires, this technique of arch- construction was also continued and followed by several methods up to later periods in Iranian traditionsal architecture

کلیدواژه‌ها [English]

• Arch Coverings
• Media
• Median Architecture
• Mud Waffle
• Nooshijan Hill