نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد گروه باستان‌شناسی دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
2 استادیار گروه باستان‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
هنرمندان روزگار کهن با خطوط ساده بر مقصود هنری (سنگ) نگارههایی را ایجاد و نشان و هویت خود را بر آن میزدند. این هنر غیر صوری ما را تشویق میکند تا با چشمی حساس‌تر به کاوش فرم‌های طبیعی سنگها اشکال بپردازیم. اگر این اصل را بپذیریم که هر اثر هنری واجد بعد فنی-کاربردی است، پس سنگ‌نگاره‌ها در حوزه تاریخ هنر و باستان‌شناسی می توانند تغییرات جغرافیایی، گستره وسیعی از زیست‌بوم‌ها و زندگی جانوری و گیاهی و ارتباط آن با زندگی انسان را نشان میدهند. در شهرستان تفرش در عرصه هنر و معماری آثار ارزشمندی برجای‌مانده است. هدف از انجام این پژوهش مطـالعه دقیق و روشمـند نگاره‌های روسـتاهای زاغر، دربر، هفتان و قله گندم کوه ازنظر سنگ نگاری، انعکاس باورهای فرهنگی، گاه‌نگاری نسبی و زمین ریخت شناسی است. در این تحقیق تلاش میشود بر اساس بررسی این نگاره‌ها به این دو پرسش پاسخ داده شود: نخست با توجه به مقایسه گونه شناختی، سنگنگاره های منطقه تفرش متعلق به چه محدوده زمانی است؟ دوم آیا سنگ‌نگاره‌ها متعلق به جوامع کوچ رو بوده اند یا جوامع یکجانشین در ایجاد آن نقشی داشته‌اند؟ داده ها ابتدا به روش پیمایشی، شناسایی، عکس‌برداری و به روش مولاژ برداری، نگاره برداری شدند. با توجه به نبود امکانات آزمایشگاهی، تنها با تکیه بر تفسیر معنایی و مفهومی زمان تقریبی آن‌ها قابل تخمین است. گمان می‌رود نگاره ها مربوط به دورۀ ساسانی هستند. با توجه به اینکه هر چهار موقعیت در کنار راه های مال رو قرار داشته و احتمالاً مسیر کوچ بوده و سنگ‌نگاره‌ها متعلق به جوامع کوچ رو هستند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Semantic Analysis of Rock Art in the Villages of Moin-Abad, Darbar, Haftan, and Qaleh Gandam-Koh of Tafarsh City
نویسندگان [English]
- Maryam Mohebali 1
- Ahmad Aliyari 2
1 M.A. Graduate, Department of Archaeology from Isfahan Art University, Isfahan, Iran.
2 Assistant Professor Department of Archeology Faculty of Literature and Human Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]
The artists of ancient times created pictures with simple lines and engraved their mark and identity on them. With its special features, this art encourages us to examine the carved shapes on the stones with a more sensitive eye. These works of art in the field of art history and archeology have displayed a wide range of ecosystems and animal and plant life and its relationship with human life. In Tafarsh City and the field of art and archeology, there are valuable works left. The purpose of this research is a detailed and methodical study of the paintings of Zaghar, Derbar, Haftan, and Qaleh Ghamt Kuh villages of Tafarsh city in terms of petroglyphs, reflection of cultural beliefs, relative chronology, and geology. In this research, we try to answer two questions based on the investigations: first, according to the typological comparison, to what time range do the petroglyphs of the Tafarsh region belong, and secondly, do the petroglyphs belong Were there nomadic societies or did settled societies play a role in its creation? The obtained data were first identified by survey method, photographed, and photographed by mollage vector method. Due to the lack of laboratory facilities, only by relying on semantic and conceptual interpretation, their time can be recognized approximately. It is believed that the paintings belong to the Sassanid period. According to the fact that all four locations were located next to the roads and it was probably the movement, so it seems that the petroglyphs belonged to the nomadic communities.
کلیدواژه‌ها [English]
- Rock art
- petroglyphs
- Tafarsh city
- Goat motif
حاجیان، جواد، (1352)، ((نقشه زمین‌شناسی 100000/1 تفرش))، تهران، سازمان زمین‌شناسی ایران.
عسکر پور، وحید، (1395)، ((پیش‌ازتاریخ نقشها درآمدی باستان‌شناختی به پیدایش و تکامل بیان‌های تجسمی))، گل‌ها، چاپ اول، صص 112-115.
فرهادی، مرتضی، (1374)، ((موزههایی در باد: معرفی مجموعه عظیم سنگنگارههای نویافته «تیمره»))، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه پاییز، شمارۀ 7 و 8.
فرهادی، مرتضی (1377)، )) موزههایی در باد: رسالهای در باب مردم‌شناسی هنر گزارش مجموعه سنگ‌نگاره‌ها و نمادهای نویافته صخرهای تیمره))، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی: 205-210.
قربانی، حمیدرضا، صادقی، سارا (1395)، ((بررسی تطبیقی نگاره بز کوهی در سنگنگارههای شرق و غرب ایران (مطالعه موردی؛ سربیشه و اورامان)))، مطالعات فرهنگی- اجتماعی خراسان، 1.
کریمی، فریبا (1386)، ((نگرشی نو به کنده نگاره‌های صخرهای ایران (برمبنای مطالعات میدانی)))، باستان‌پژوهی، 3، 20-31.
نوراللهی، علی (1395)، ((سنگنگارههای یازلی چای، گندم کوه و زاغر))، دیار: 1. 110.
Askarpour. V. 2016. Before the history of Naqshs, an archaeological introduction to the origin and evolution of visual expressions. Golha: 112-115. [in Persian].
Bahn. P. 1998. The Cambridge Illustrated History of Prehistoric Art. Cambridge University Press.
Bednarik. R. 1994. Age estimates of Bolivian petroglyphs. AURA Newsletter15 (1):4.
Chauvet. J. Deschamps. E. Hillaire. C. 1996. Dawn of Art (The Oldest Known Paintings in the World).
- Lightfoot. C. Milbrath. 2010. Art and Human Development. Psychology Press: 150.
Farhadi. M. 1998. Museums in the wind: a treatise on the anthropology of the art of reporting on the collection of petroglyphs and innovative rock symbols of Timre. Publications of Allameh Tabatabai University: 205-210. [in Persian].
Farhadi. M. 1995. Museums in the wind: introducing the huge collection of newly discovered petroglyphs of "Timre. Social Sciences Quarterly of Allameh University. [in Persian].
GHorbani. H. Sadeghi. S. 2016. A comparative study of the antelope image in the petroglyphs of the east and west of Iran (a case study; Sarbisheh and Oraman). Social cultural studies of Khorasan: 1. [in Persian].
Gibson. J. 1979. The Ecological Approach to Visual Perception. Boston: Houghton Mifflin.
Hajian. J. 1973. Geological map 1/100000 Tafaresh. Geological Organization of Iran. [in Persian].
Ingold. T. 1998. Culture, Nature, Environment: Step to an Ecology of Life. Mind, Brain, and the Environment. Oxford UO Oxford: 80.
Karimi. F. 2007. A new perspective on the rock carvings of Iran (based on field studies). Bastan Pazhohi Journal: 20-31. [in Persian].
Norollahi. A. 2016. The petroglyphs of Yazli Chai, Ghandom Kouh, and Zaghar.Diar Journal: 110. [in Persian].
Plucker. J. Makel. M. 2010. Assessment of creativity. The Cambridge handbook of creativity: 55.
Stocklin. J. 1968. Structural History and Tectonic of Iran. A Review. American Association of Petroleum Geologists Bulletin USA: 52.
)