نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه باستانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران.ایران.
3 گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
محوطۀ وِستِمین در هشتاد کیلومتری جنوب شهر ساری نه کیلومتری جنوب‌شرقی شهر کیاسر، مرکز بخش چهاردانگه از توابع شهرستان ساری و مرکز استان مازندران واقع شده است. وِستمین نام روستایی که محوطه تاریخی کاوش شده در سه کیلومتری شمال آن قرار دارد. نام اصلی این محوطه «لِتسر» است. محوطه تاریخی وستمین شامل گورستان شرقی، گورستان غربی، محوطه استقراری، قلعه و گورستان اسلامی است. محوطۀ وِستِمین نخستین محوطه اشکانی در مازندران است که مورد کاوش باستان شناختی قرار گرفته است. آنچه گورستان این محوطه را از دیگر گورستانهای مکشوفه در حوزۀ فرهنگی اشکانیان متمایز می نماید، گورستان غربی آن شامل گور دخمه‌های خانوادگی است که از نظر معماری منحصر به فرد است. تدفین‌ها در داخل دخمه‌ها دسته‌جمعی می‌باشند. تعداد افرادی که درون دخمه‌ها دفن شده‌اند، از یک تا پنج مورد متفاوت و شیوه تدفین آنها عمدتاً چمباتمه ای است. در مقاله پیش رو نگارندگان بر آن است که ضمن توصیف مُهرها، به گونه‌شناسی و کاربری آنها بپردازد و آین شاخص را تبیین و تفسیر نمایید. از بررسی های های به عمل آمده می توان استنتاج کرد که به دلیل نبود منابع کافی بعضی از پژوهشگران در تشخیص مُهرهای اشکانی دچار اشتباه می‌شوند. برخی از پژوهشگران مُهرهای اشکانی را به دورۀ سلوکی و برخی دیگر آن را به دورۀ ساسانی نسبت می‌دهند. ولی در مقاله حاضر نشان داده خواهد شد که مهرهای اشکانی مانند دیگر پدیده‌های هنری متأثر از دورهای قبل و تأثیرگذار بر روی مهرهای شمارۀ بعد از خود یعنی مهرهای ساسانی است. جنس مهرها و مهرهای انگشتری وستمین متنوع و از جنس سنگ عقیق، نقره، آهن و مفرغ است. نقوش انسانی، حیوانی، گیاهی، هندسی، پرنده، نقش سوار و نقش آتشدان از جمله نقوش یافت شده در روی مهرهای وستمین است. در استفاده از مهرها به عنوان هدیه، جنسیت متوفی مطرح نبوده و این آثار علاوه بر مردان، به همراه زنان نیز به دست آمده‌اند. به نظر می‌رسد که مهرهای وستمین در گروه مهرهای شخصی قرار می‌گیرد. با توجه به مقایسه مُهرهای وستمین با مُهرهای محوطه اشکانی ولم، مرسین چال، حسنی محله، خرم رود و نوروز محله باید گفت مُهرهای وستمین مربوط به دورۀ اشکانی است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Preliminary Study and Introduction of Discovered Seals from the Parthian Cemetery of Westmin, Kiasar, Sari, Based on Three Seasons of Excavations in 2015-2018
نویسندگان [English]
- abdolmotaleb sharifi 1
- Bahman Firouzmandi Shirah Jini 2
- kamal aldin niknami 3
1 Department of Archaeology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]
In 2014, the contractor company operating the Damghan-Neka gas transmission line demolished and exposed two Parthian burial mounds in the village of Vestemin. Vestemin is located 80 km south of Sari. The historic site of Vestemin includes the east cemetery, the west cemetery, the settlement site, the castle and the Islamic cemetery. Vestemin is the first Parthian site in Mazandaran that has been excavated. What distinguishes this cemetery from other Parthian cemeteries discovered in the Parthian cultural sphere is that its western cemetery contains family burial mounds, which are unique in terms of architecture. The burial mounds of Vestemin Cemetery have three sections: 1) rectangular spaces or corridors, 2) entrances or gates between the corridor and the crypt, and 3) the crypt room. All of the burials are mass graves. The number of people buried in the tombs varies from one to five, and the method of burial is mostly squat. Seals and ring seals with human, animal, bird, plant, geometric, rider and fireplace motifs are among the motifs found in the western burial mound cemetery. In using the seals as a gift, the gender of the deceased was does not seem to have been a determining factor. This collection of Parthian seals is unique in terms of the number and variety of seal designs.
کلیدواژه‌ها [English]
- Parthian
- Seal
- Ring Seal
- Pattern
- Westmin
)