نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشکاه آزاد اسلامی ورامین پیشوا، ورامین، تهران ایران

2 استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد ورامین پیشوا، ورامین، تهران

چکیده

ایدئولوژی جوامع در شکل­گیری آرایه‌های هنری تأثیر بسزایی دارند، در هنر اسلامی، نقوش گیاهی از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و بخش زیادی از تزئینات هنر اسلامی را به خود اختصاص داده‌اند. باور به تقدس و اساطیری بودن این نقوش از جمله باورهایی است که از دیرباز در اندیشۀ ایرانیان دیده می‌شود و پس از اسلام نیز در پیوند با حکمت اسلامی تداوم‌یافته است. با به قدرت رسیدن آل‌بویه، همراه با اندیشه‌های اسلامی - شیعی، شاهد رشد و شکوفایی اندیشه‌های ساسانی در هنر این دوره هستیم. آثار هنری شکل‌گرفته در این بستر، بازتاب عقاید و فرهنگ دوران قبل از خود هستند که در قالب نمادین درآمده‌اند. عناصر شناختی شکل‌دهنده به این بینش‌ها، با روش نگاره‌شناسی و مطالعه هم‌زمان اجتماعی قابل‌شناسایی است. پژوهش حاضر به دنبال بیان مفاهیم نهفته در نقوش گیاهی به‌ کار رفته در هنر دوران آل‌بویه و تأثیرپذیری آن از اندیشه و هنر قبل از اسلام به منظور شناسایی باورهای مذهبی حاکم بر این دوران است. پرسش اصلی پژوهش در مورد چیستی و چرایی شباهت‌ها و تمایزات فنی و بصری نگاره‌های گیاهی در هنر آل‌بویه با هنر قبل از خود است. بدین منظور هدف از این پژوهش بررسی و بازنمایی نمادهای ایرانی در پیدایش نقوش و زمینۀ کاربرد آن‌ها در هنر اسلامی است. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد نشانه‌شناسی به بررسی روند شکل‌گیری نقوش اسلیمی پرداخته است و بدین منظور نگاره‌های گیاهی مسجد جورجیر، مسجد جامع نائین و مسجد جامع زواره را مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان می‌دهد نقوش به کاررفته در تزئینات مساجد شاخص آل‌بویه بن‌مایه هنر ساسانی دارند و شاهد نگرش و عقاید ایرانی در شکل‌گیری نگاره‌های گیاهی- اسلیمی این مساجد هستیم. همراه با این تأثیرپذیری و شکل‌گیری فرهنگ اسلامی، هنرمندان مسلمان نقوش جدیدی خلق می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Influence of Ornamental Motifs of the Sassanid Period on the Ornamentation of the Vegetable-Islamic Painting of the Mosques of Al-e Buya: Case Studies of the Paintings of the Georgiere Mosque, Nain Mosque, and Zawarrah Mosque

نویسندگان [English]

  • hamidreza jansooz 1
  • Bita Sodaei 2

1 Ph. D Student, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Varamin Pishva Branch, Varamin, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, Department of Archaeology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University Varamon Pishva Branch, Varamin, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Ideology and worldview of societies have noticeable impact on artistic arrays formation.  In Islamic Art, Plant motifs have a special place and they have a large part of the ornamentation. Most of these motifs have symbolic meanings in religious places. Ancient Iranian considered these motifs to be mythological and sacred. These motifs have continued in the Islamic period. Āl-e Būya rise to power alongside Islamic-Shiite ideas witnesses the rise and fall of Sassanian thought in the art of this period. The artwork created in this context reflects the beliefs of the pre-culture era which have become symbolic. Cognitive elements that have formed these insights could be identified by using the iconology method and social study in researches at the same time. The research study seeks to express the concepts hidden in the plant motifs used in the art of the Āl-e Būya era, and the influence of the pre-Islamic thought and art to identify the religious beliefs of this period. The main question of the research is about the quiddity and essence of technical and visual similarities and differences of floral images in the art of early Islam and pre-Islamic art. The question are as follows: what are the most important motifs and subjects transferred from the paintings of the Sassanid period to the architectural works of Āl-e Būya mosque? What factors have led to the transfer of symbols from the Sassanid period to the Āl-e Būya era? The aim of this research is to study and represent Iranian symbols in the emergence of motifs and their application in Islamic art. This article has been done by Descriptive-analytical with a semiotic approach has examined the process of the formation of Islamic motifs. The results indicate that the motifs used in the ornamentation of the Islamic period in Āl-e Būya mosques are influenced by the role of the Sassanid themes so that we can see Iranian attitudes and beliefs in the formation of Plant-Islamic paintings of these mosques. Along with this influence, the formation of Islamic culture has created abstract motifs by a Muslim artist.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Floral motifs
  • Sassanid art
  • Āl-e Būya
  • Arabesque
  • Jorjir
  • Naein
  • Zavareh
آدامز، لوری (1388)، روش‌شناسی هنر، ترجمۀ علی معصومی، تهران، نظر.
اتینگاوزن، ریچارد و گرابر، الگ (1378)، هنر و معماری اسلامی، چاپ دوم، ترجمۀ یعقوب آزند، تهران، انتشارات سمت.
اتینگهاوزن، ریچارد، افشار نادری، شهلا (1374)، «سردر مسجد جورجیر اصفهان، اولین کنگره معماری و شهرسازی ایران»، ارگ بم، جلد 5، تهران سازمان میراث فرهنگی کشور.
احمدی، بابک (1386)، از نشانه‌های تصویری تا متن، تهران، مرکز.
احمدی، حسن، شکفته، عاطفه (1391)، «تزئینات گچ‌بری در معماری قرون اولیه اسلامی ایران (قرن اول تا پنجم ﻫ.ق)»، فصلنامه ادبیات و هنر دینی، (4): 125-150.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن (1367)، مراة البلدان، تصحیحات و حواشی عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، تهران، دانشگاه تهران.
انصاری، جمال (1366)، «گچ‌بری دوران ساسانی و تأثیر آن در هنرهای اسلامی»، فصلنامه هنر، (13): 318-33.
ایمان پور محمدتقی (1388)، «تخت رستم و مقبره کمبوجیه، آیا بنای ناتمام تخت رستم در پارس می‌تواند مقبرۀ کمبوجیه دوم باشد؟»، فصلنامۀ پژوهش‌های علوم تاریخی، دورۀ 6، شمارۀ 190، صص 1-16.
ایمان پور، محمدتقی، یحیایی، علی، جهان، زهرا (1395)، «بازیابی فرهنگ ایران باستان در دوره آل‌بویه: مشروعیت سیاسی حکومت»، مجلۀ پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، شمارۀ 19، صص 21-50.
برومند، سعید (1381)، تخت جمشید: پرستشگاه خورشید، کرمان: عماد کرمانی و میراث فرهنگی کشور.
بلر، شیلا، بلوم، جاناتان (1392)، هنر و معماری اسلامی، ترجمۀ اردشیر اشراقی، تهران، سروش.
بورکهات، تیتوس (1387)، مبانی هنر اسلامی، ترجمۀ امیر نصری، تهران، ناشر حقیقت.
بهار، مهرداد (1376)، از اسطوره تا تاریخ، ویراستار ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران، چشمه.
بهمنی، پردیس (1389)، «سیر تحول و تطور نقش و نماد در هنرهای سنتی ایران»، تهران، دانشکده هنر و رسانه دانشگاه پیام نور.
پاپلی یزدی، حسین (1382)، فرهنگ آبادی‌ها و مکان‌های مذهبی کشور، مشهد، آستان قدس.
پوپ، آرتور (1382)، معماری ایران، ترجمۀ غلامحسین صدری افشار، تهران، نشر اختران.
پوپ، آرتور، اکرمن، فیلیپس (1387)، سیری در هنر ایران (از دوران پیش از تاریخ تا امروز)، ترجمۀ نجف دریابندری، تهران، علمی و فرهنگی.
پور خالقی چترودی، مهدخت (1380)، «درخت زندگی و ارزش فرهنگی و نمادین آن در باورها»، مجلۀ مطالعات ایرانی، شمارۀ 1، صص 89-126.
پیرنیا، محمدکریم (1385)، معماری ایرانی، تهران، نشر سروش دانش.
چهری، محمد اقبال (1386)، «پژوهشی در گچ‌بری‌های ساسانی»، رساله کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
خالدیان، ستار (1387)، «تأثیر هنر ساسانی بر سفال دورۀ اسلامی»، باستان‌پژوهی، (16)، صص 19-30.
خزائی، محمد (1382)، «نمادگرایی در هنر اسلامی، هنر اسلامی»، مجموعۀ مقالات اولین همایش هنر اسلامی، موسسه مطالعات هنر اسلامی، تهران.
رایس، تالبوت (1386)، میراث ایرانیان، ترجمۀ احمد بیرشک، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
رضوی، ابوالفضل (1380)، «رنسانس فرهنگی و انسان‌گرایی اسلامی در عهد آل‌بویه»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شمارۀ 50، صص 48-54
 رهبر، مهدی (1378)، «معرفی آدریان (نیایشگاه) مکشوفه دورۀ ساسانی در بندیان درگز و بررسی مشکلات معماری این بنا»، ج 2، دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ارگ بم، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور.
زابلی نژاد، هدی (1387)، «بررسی نقوش اصیل قاجاری»، تهران، نشریه فصلنامه هنر، شمارۀ 78، صص 140-169
زمانی، عباس (1355)، تأثیر هنر ساسانی در هنر اسلامی، تهران: اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر.
سرفراز، علی‌اکبر، جوادی، شهره، علیان، علمدار (1391)، «نقوش سردر جورجیر و تأثیرپذیری آن از هنر ساسانی»، مجلۀ علمی پژوهشی باغ نظر، سال 9، شمارۀ 22.
شریفی، جهانگیر (1368)، زواره، شهرهای ایران، ج 3، تهران، جهاد دانشگاهی.
شمس، امیر (1379)، «نگاهی به نشان‌ها و نمادها در ایران باستان»، مجلۀ هنرهای تجسمی، شمارۀ 8، صص 194-209.
صالحی کاخکی، احمد، عزیزپور، شادابه (1391)، «تأملی در کتیبه‌ها و نقوش مسجد جامع زواره»، نامۀ باستان‌شناسی، شمارۀ 2، دورۀ دوم.
ضمیران، محمد (1384)، گذر از جهان اسطوره به فلسفه، تهران، هرمس.
طبائیان، سیده مرضیه، حبیب، فرخ (1388)، «معماری و نظم گیاه»، فصلنامۀ علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، (10)، صص 317-326.
عظیمی، محمد (1371)، جغرافیای تاریخی مدینة السادات زواره، مؤسسه فجر نور.
علیان، علمدار، دینلی، عادله (1390)، «بررسی نقوش گچ‌بری مسجد جامع نائین» مجموعۀ مقالات همایش ملی هنر اسلامی، دانشکده هنر دانشکده بیرجند.
فرشید نیک، فرزانه، طاووسی، محمود، افهمی، رضا (1392)، «بازتاب اندیشه‌های ایرانی- اسلامی در هنر ایران سیر تطور جلوه‌های باروری در صورت‌های گوناگون هنری تا عصر صفوی»، نشریه زن در فرهنگ و هنر، دورۀ 5 شمارۀ 2، صص 199-213.
فلاری، اس (1378)، «مسجد جامع نائین»، ترجمۀ کلود کرباسی، مجلۀ اثر، شمارۀ 22-23، صص 151-166.
کرمز، جوئل (1375)، احیای فرهنگی در عهد آل‌بویه، ترجمۀ محمدسعید حنایی کاشانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
کوه نور، اسفندیار (1383)، جلوه گری نقوش هندسی در آثار هنرهای سنتی ایران، مشهد، نور حکمت.
کیانی، محمد یوسف (1376)، تزئینات اسلامی وابسته به معماری ایران در دورۀ اسلامی، سازمان میراث فرهنگی، تهران، سمت.
کیپنبرگ، اچ جی. (1372)، «شمایل‌نگاری و دین»، ترجمه مجید محمدی، مجله نامه فرهنگ، شماره 16، 142.
گدار، آندره (1377)، هنر ایران، ترجمه بهروز حبیبی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
گروسه، رنه (1368)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمۀ ملیحه کرباسیان، تهران، انتشارات فرشاد.
گیرشمن، رومن (1378)، بیشاپور، ترجمۀ اصغر کریمی، تهران، میراث فرهنگی کشور.
لک پور، سیمین (1389)، کاوش و پژوهش‌های باستان‌شناسی دره شهر، تهران، پازینه.
لیمن، الیور (1395)، درآمدی بر زیبایی‌شناس اسلامی، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی، انتشارات ماهی، چاپ دوم.
ماهرالنقش، محمود (1376)، معماری مسجد حکیم، تهران، سروش، چاپ دوم.
مایل هروی، نجیب (1372)، کتاب‌آرایی در تمدن اسلامی، مشهد، آستان قدس رضوی و بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
مبینی، مهتاب، شافعی، آزاده (1394)، «نقش گیاهان اساطیری و مقدس در هنر ساسانی»، جلوه هنر، (14)، صص 45-65.
مرزبان، پرویز (1365)، فرهنگ مصور هنرهای تجسمی، تهران، سروش.
مفتخری، حسین (1389)، «و باز هم آل‌بویه»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شمارۀ 151.
ندیم، فرناز (1386)، «نگاهی به نقوش تزئینی در هنر ایران»، رشد آموزش هنر، (10)، صص 14-19
وارنر، رکس (1386)، دانشنامه اساطیر جهان، ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل‌پور، چاپ اول، تهران، اسطوره
واشقانی فراهانی، ابراهیم (1389)، «سرآغاز گیاهان در اساطیر ایرانی»، مجلۀ مطالعات ایرانی، شمارۀ 17 (علمی –ترویجی)، صص 237-262.
هاوکس، ترنس (1377)، استعاره، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران، مرکز.
هرتسفلد، ارنست امیل (1381) ایران در شرق باستان، ترجمۀ همایون صنعتی زاده، تهران، دانشگاه باهنر و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
هرمان، جورجینا (1373)، تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان، ترجمۀ مهرداد وحدتی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
هنرفر، لطف‌الله (1350)، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، اصفهان، انتشارات امامی.
هیلن براند، رابرت (1374)، معماری اسلامی، ترجمۀ باقر آیت‌الله زاده شیرازی، تهران، نشر روزنه.
هینیک، ناتالی (1387)، جامعه‌شناسی هنر، ترجمۀ عبدالحسین نیک‌گهر، تهران، آگه.
Adams, Laurie.2009. The methodologies of art. Translation Ali Masoumi. Tehran: Nazar. [In Persian].
Ahmadi, Babak, 2007.From pictorial signs to the text: toward the semiotics of visual communication. Tehran: Markaz. [In Persian].
Ahmadi, Hassan, Shokfteh, Atefeh. 2012. "Bed decorations in the architecture of the early Islamic centuries of Iran (first to fifth century AH)." Quarterly Journal of Religious Literature and Art, (4): 125-150. [In Persian].
Alian, Alamdar, Dinli, Adeleh.2011.”A Study of the Plaster Patterns of the Nain Grand Mosque”. Proceedings of the National Conference on Islamic Art: Faculty of Art, Faculty of Birjand. [In Persian].
Ansari, Jamal.1987. "The bedrock of the Sassanid era and its impact on Islamic arts." Art Quarterly, (13): 318-33. [In Persian].
Azimi, Mohammad. 1992. Historical geography of Sadat Zavareh city. Fajr Noor Institute. [In Persian].
Bahar, Mehrdad. 1997. From myth to history. Edited by Abolghasem Ismailpour. Tehran: Cheshmeh. [In Persian].
Bahmani, Pardis. 2010. "The evolution of the role and symbol in traditional Iranian arts". Faculty of Art and Media, Payame Noor University of Tehran. [In Persian].
Baker, G.h.1992. Design strategies in architechre. New York: Van nostrad reinhod pub.co.
Blair, Sheila, Bloom, Jonathan. 2013. Islamic Art and Architecture. Translated by Ardeshir Ishraqi. Tehran: Soroush. [In Persian].
Boroumand, Saeed. 2002. Persepolis: Temple of the Sun. Kerman: Emad Kermani and the country's cultural heritage. [In Persian].
Brummer, Vincent.1993. The Model of Love: A study in philosophical theology, Cambridge, Cambridge University Press.
Burkhart, Titus. 2007. Fundamentals of Islamic Art. Translated by Amir Nasri. Tehran: Haghighat Publisher. [In Persian].
Chehri, Mohammad Iqbal. 2007. "Research in Sassanid beds". Master Thesis in Archeology, Sistan and Baluchestan University. [In Persian].
Copenberg, HG. 1993. "Iconography and Religion". Translated by Majid Mohammadi. Journal of Culture, No. 16, 142. [In Persian].
Etemad-ol-Saltaneh, Mohammad Hassan. 1988. Maraat al-Baldan. Corrections and margins of Abdolhossein Navai and Mirhashem Mohaddes. Tehran: University of Tehran. [In Persian].
Ettinghausen, Richard & Oleg Grabar. 1999. The Art and Architecture of Islam. Translation Yagoob Azhand. Tehran: samt. [In Persian].
Ettinghausen, Richard, Afshar Naderi, Shahla. 1995, "The entrance of Isfahan Jorjir Mosque, the first congress of architecture and urban planning in Iran". Bam Citadel, Volume 5, Tehran Cultural Heritage Organization. [In Persian].
Farshid Nik, Farzaneh, Tavousi, Mahmoud, Afhami, Reza, 2013, the Effect of Iranian-Islamic Philosophy on Persian Art. Journal of Woman in Culture Arts, 5(2), 199-213. [In Persian].
Flari, S. 1999. "Nain Mosque". Translated by Claude Karbasi. Journal of Works, No. 22-23: pp. 151-166. [In Persian].
Gershman, Roman. 1999. Bishapour. Translated by Asghar Karimi. Tehran: Cultural Heritage Publications. [In Persian].
Godard, Andre. 1998. Iranian Art. Translated by Behrouz Habibi. Tehran: Shahid Beheshti University Press. [In Persian].
Grabar, Oleg. 1992. The Mediation of Ornament. Princeton: Princeton University press
Grosse, René. 1989. Illustrated culture of traditional symbols. Translated by Maliha Karbasian. Tehran: Farshad Publications. [In Persian].
Hawkes, Terence. 1986.Mataphor. Translated by Farzaneh Taheri, Tehran: Markaz. [In Persian].
Heinrich, Nathalie. 2008. Sociology of Art. Translation by Abdo Al-Hussein NicGohar. Thran: Agah. [In Persian].
Herrmann, Georgina. 1994. The Revival of Art and Civilization in Ancient Iran. Translated by Mehrdad Vahdati. Tehran: University Publishing Center. [In Persian].
Hertzfeld, Ernest Emile. 2002. Iran in the Acient East. Translated by Homayoun Sanatizadeh, Tehran: Bahonar University and Institute of Humanities and Cultural Studies. [In Persian].
Hillenbrand, Robert. 1995. Islamic architecture: form, function, and meaning. Translation by Baqer Ayatollah Zadeh Shirazi. Tehran: rowzane. [In Persian].
Honarfar, Lotfollah.1971. Treasure of Isfahan Historical Monuments. Isfahan: Emami Publications. [In Persian].
Imānpour, M. 2010. Can the Unfinished Structure of Takht-e Rustam in Pars Be Considered as the Tomb of Cambyses II?. Historical Sciences Studies, 1(2), 1-19. [In Persian].
Imanpour, Mohammad Taghi, Yahyaei, Ali, Jahan, Zahra. 2017. “The Revival of Ancient Iranian Culture in Buyids Period: The Legitimacy of State”. Journal of Historical Researches of Iran and Islam, 10(19), ` 31-50. [In Persian].
Khalediyan, Sattar.2008. "The influence of Sassanid art on pottery of the Islamic period". Archeology, (16): 19-30. [In Persian].
Khazayi, Mohammad. 2003."Symbolism in Islamic Art, Islamic Art". Proceedings of the First Conference on Islamic Art, Institute of Islamic Art Studies, Tehran. [In Persian].
Kiani, Mohammad Yusuf.1997. Islamic decorations related to Iranian architecture in the Islamic period. Cultural Heritage Organization, Tehran, Samat. [In Persian].
Kooh-e Noor, Esfandiar. 2004. The effect of geometric patterns in the works of traditional Iranian art. Mashhad: Noor-e Hekmat. [In Persian].
Kramer, Joel. 1996. Cultural revival in the era of Al-Buwayh. Translated by Mohammad Saeed Hanaei Kashani. Tehran: University Publishing Center. [In Persian].
Lakpour, Simin.2010. Archaeological excavations in the city. Tehran, Pazineh. [In Persian].
Lyman, Oliver.2016. An Introduction to Islamic Aesthetics, translated by Mohammad Reza Abolghasemi, Mahi Publications, second edition. [In Persian].
Maher al-Naghsh, Mahmoud. 1997. Architecture of Hakim Mosque. Tehran: Soroush second edition. [In Persian].
Marzban, Parviz.1986. Illustrated Culture of Visual Arts. Tehran: Soroush. [In Persian].
Mayel Heravi, Najib.1993. Book Design in Islamic Civilization. Mashhad: Astan Quds Razavi and Islamic Research Foundation. [In Persian].
mobini, M., shafei, A. 2016. The role of mythological and Sacred Plants in Sassanid Art (With emphasis on relief, metalworking and stucco). Glory of Art (Jelve-y Honar) Alzahra Scientific Quarterly Journal, 7(2), 45-64. [In Persian].
Moftakhri, Hussein.2010. And again, Buwayhid. Book of the Month of History and Geography, No. 15. [In Persian].
Nadim, Farnaz.2007. A Look at Decorative Patterns in Iranian Art. The Growth of Art Education, (10), 14-19. [In Persian].
Panofsky, E. 1939. Studies in Iconology - Humanistic Themes in the Art of the Renaissance. Oxford University Press.Saussure, Ferdinand, de, 1976, Course de Linguistique Generale, Paris: Payot.
Papli Yazdi, Hossein , 2003, Cultural settlements and religious places of the country, Mashhad, Astan-e Quds. [In Persian].
Pirnia, Mohammad Karim.2006. Persian architecture. Tehran: Soroush Danesh Publishing. [In Persian].
Poor Khaleghi Chatroudi, Mahdokht. 2001. "Tree of life and its cultural and symbolic value in beliefs", Journal of Iranian Studies, No. 1, 89-126. [In Persian].
Pope, Arthur. 2003. Iranian Architecture. Translated by Gholam Hossein Sadri Afshar. Tehran: Akhtaran Publishing. [In Persian].
Pope, Arthur. Ackerman, Phyllis. 2008. A Look at Iranian Art (from Prehistory to the Present), translated by Najaf Daryabandari, Tehran: Elmi & Farhangi. [In Persian].
Rahbar, Mehdi. 2008. "Introduction of Adrian (shrine) discovered in the Sassanid period in Dargaz prison and study of the architectural problems of this building". The Second Congress of the History of Architecture and Urban Planning of Iran, Bam Citadel, Tehran, Cultural Heritage Organization. [In Persian].
Razavi, Abolfazl.2001. "Islamic Renaissance and Islamic Humanism in the Albuyeh Era". Book of the Month History and GeographyVol 50, pp 48-54. [In Persian].
Rice, Talbot. 2007. Iranian Heritage. Translated by Ahmad Birshak. Tehran: Almi & Farhangi Publications. [In Persian].
Salehi Kakhki, Ahmad, Azizpour, Shadabeh. 2012. "Reflections on the inscriptions and designs of the Zavareh Grand Mosque". Letter of Archeology, 2 (2). [In Persian].
Sarfaraz, Ali Akbar, Javadi, Shohreh, Alian, Alamdar. 2012. "Jorjir gate designs and its influence on Sassanid art". Bagh Nazar Scientific Research Journal, Year 9, Number 22. [In Persian].
Seebass, et al.1992. Ethnomusicology an Introduction. Edited by H. Myers, Chapter IX: Iconography.
Shams, Amir. 2000. "A Look at Signs and Symbols in Ancient Iran". Journal of Visual Arts, No. 8, pp. 194-209. [In Persian].
Sharifi, Jahangir. 1989. Zavareh, cities of Iran. Third volume. Tehran: Jahad-e Daneshgahi. [In Persian].
Tabaian, Seyedeh Marzieh, Habib, Farrokh.2009. "Architecture and Plant Order", Quarterly Journal of Environmental Science and Technology, (10), 317-326.
Vashghani Farahani, Ebrahim.2010. “The beginning of plants in Iranian mythology”. Journal of Iranian Studies, No. 17 (Scientific-Extension), 237-262. [In Persian].
Warner. Rex, 2007.Encyclopedia of world mythology. Translated by Abolghasem Esmailpourasmailpour, first edition, Tehran: Ostoore. [In Persian].
Zaboli Nejad, Hoda. 2008. "Study of original Qajar motifs". Tehran, faslname Honar, Issue 78,pp140-169 [In Persian].
Zamani, Abbas. 1976,. The influence of Sassanid art on Islamic art. Tehran: General Writing Office of the Ministry of Culture and Arts. [In Persian].
Zamiran, Mohammad. 2005. Transition from the world of myth to philosophy. Tehran: Hermes. [In Persian].
hr.moshir.blogfa.com
Www. Cgie.org.ir/fa/article
Www. Forum.com
www.symbol.blogfa.com
ir.persianblog.olka/16/post/