نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صلاح سلیمی ¹
• رضا حیدری ²
• یوسف فلاحیان ³

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشگاه LMU آلمان

³ دانش آموخته دکتری باستان‌شناسی، دانشگاه دکن کالج پونا هند

چکیده

تپه بالان یکی از پنج تپه باستانی است که در سال 1394 در راستای پروژه نجات بخشی سد سردشت کاوش شد. از مجموعه ترانشه­های کاوش شده  فصل اول  بیش از 900 قطعه سفال شاخص یافت شد که همگی آنها برای این پژوهش انتخاب شدند. اهمیت سفال‌های این محوطه به دلیل تک دوره‌ای بودن آن است. هدف اصلی از نگارش این مقاله معرفی و طبقه­بندی سفال‌های اشکانی تپه بالان است. بر این اساس، در این پژوهش سفال‌های اشکانی به دست آمده از تپه بالان بر مبنای خصوصیات فنی، ظرافت و شکل آنها مورد طبقه­بندی و گونه­شناسی قرار گرفتند. روش به کار رفته به این صورت بوده است که ابتدا تمامی سفال­های شاخص فصل اول کاوش مستندنگاری شدند، سپس شکل‌های سفالی این محوطه با محوطه‌های زاگرس مرکزی، شمال­غرب و بین­النهرین مقایسه شد و شباهت‌هایی بین آنها دیده شد. برای درک بهتر، شکل‌های سفالی در یک چهارچوب منطقی و با در نظر گرفتن شاخصه‌هایی همچون قطر دهانه، ارتفاع و شکل لبه‌ها دسته­بندی شدند و برای نام گذاری آنها از حروف لاتین استفاده شد. مطالعه انجام شده نشان داد که شکل­های A و B بیش از 60% مجموعه را به خود اختصاص داده است. خصوصیات ظاهری و فنی، آنها را در زمره ظروف با کاربری ذخیره قرار می­دهند. اشکال F و B از نوع سفال­های بومی و اشکال A و E با بعضی از شکل­های سفالی محوطه­های زاگرس مرکزی قابل مقایسه هستند.  

کلیدواژه‌ها

• سفال
• تپه بالان
• دوره اشکانی
• سردشت
• زاب کوچک

عنوان مقاله [English]

An Introduction, Description and Classification of Parthian Pottery from Tepe Balan, Sardasht, First Season

نویسندگان [English]

• salah salimi ¹
• Reza Heidari ²
• yousef fallahian ³

چکیده [English]

Tepe Balan is one of the five ancient tepe that has been excavated as part of Sardasht dam’s salvage project. More than 900 diagnostic pottery pieces have been found during the first season from all the trenches, all the pieces used for this study. Since the site has just one period of settlement and so the pottery data is important. The primary aim of this article is to introduce and classification of parthian pottery from Tepe Balan . Thus, pottery data have been typified according to technical features, decoration and form. In terms of methodology of the study, initially the diagnostic pottery of the first season of the excavation have been documented, then these data have been compared with other data from central and northwestern Zagros and Mesopotamia, and finally some similarities have been detected. The forms for a better understanding have been classified into logical group with considering factors like mouth width and height and form of rim. The Latin characters have been used to distinguish them. The study indicates that forms A and B outnumbered by more than 60%, Technical characteristics reveals that they had storage functions. The forms F and B are comparable to local forms, The forms A and E comparable with ware of the Centraonl Zagros region.

کلیدواژه‌ها [English]

• Pottery
• Tepe Balan
• Parthian period
• Sardasht
• Little Zab