نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشی مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی سمت

چکیده

از اهداف بررسی باستان­شناختی منطقه­ی هرسین، شناخت ارتباطات فرهنگی این حوضه با دشت­های هم‌جوار آن است. با پژوهش­های صورت‌گرفته در این منطقه در مجموع 23 محوطه­ی دوران مس­وسنگی مورد مطالعه قرار گرفت. وجود دوره­های مس­وسنگی قدیم تا جدید در بین محوطه­ها حاکی از استمرار فرهنگی این دشت و پاسخی به مهاجرت­های صورت‌گرفته از سمت دشت­های غربی­تر و ظرفیت طبیعی این منطقه برای جای‌گیری سکونتگاه­های انسانی در طول هزاره­ی پنجم تا سوم قبل از میلاد بوده است. از سوی دیگر داده­ها، نشان می­دهد که حوضه­ی شرقی رودخانه­ی گاماسیاب در منطقه­ی زاگرس مرکزی با ویژگی­های طبیعی خاص و کوه­های بلند، دشت­های مسطح و دره‌های متعدد، از دیرباز موردتوجه و سکونت جوامع باستانی بوده ‌است. این مقاله با معرفی و تحلیل داده­های باستان­شناختی دشت هرسین در دوران مس­وسنگی به تحلیل تحولات فرهنگی این دشت در طول دوهزار و پانصد سال می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analytical Approach to the Study of Chalcolithic Data from the Harsin Plain

چکیده [English]

One of the main goals of Harsin archaeological survey in the Gamasiab River Basin has been to understand the cultural relations of the basin with the adjacent plains and areas during the Chalcolithic period. For which, during a survey season a total of 23 Chalcolithic sites were identified. The existence of different pottery remains from early to late Chalcolithic in the area indicated various settlements distributed across the plain which can be regarded to have had suitable condition for human occupation migrated from western Mahidasht during the 5th to 3rd millennium B.C. Moreover the eastern Basin of Gamasiab River in the Central Zagros Area itself has formerly been in use by the ancient societies due to its special natural and geographical features such as high mountains, flat plains and irrigated valleys. This paper attempts to investigate the cultural changes of Harsin area during 2500 years of cultural process by introducing and analyzing the archaeological data of Harsin plain in the chalcolithic period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gamasiab River Basin
  • Central Zagros
  • Chalcolithic period
  • Mahidasht Plain
  • Chalcolithic Pottery Characteristics
ترابی، علی (1373)، «بررسی هیدرواقلیم حوضه­ی آبریز رودخانه­ی گاماسیاب»، پایان‌نامه­ی کارشناسی‌ارشد، به راهنمایی دکتر بهلول علیجانی، دانشکده­ی ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه تهران، گروه جغرافیا.
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (1381)، فرهنگ جغرافیایی شهرستان­های کشور، شهرستان کرمانشاه.
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (1380)، فرهنگ جغرافیایی شهرستان­های کشور، شهرستان همدان.
طلایی، حسن (1385) عصر مفرغ در ایران، تهران، سمت
 هنریکسون. رابرت، سی. (1381)، گودینIII و گاهنگاری غرب مرکز ایران در حدود 2600-1400 ق.م، باستان‌شناسی غرب ایران، به‌کوشش فرانک هول، ترجمه­ی زهرا باستی، تهران، سمت.  
هول، فرانک (1381)، زیستگاه و جامعه در دوره روستانشینی، باستان‌شناسی غرب ایران، ترجمه­ی زهرا باستی، تهران، سمت.
Abdi , K., 2003. The Early Development of Pastoralism in the Central Zagros Mountains, Journal of World Prehistory, 17: 43-74
Badler, R.V., 2002. The Chronology of Uruk Artifacts from Godin Tepe, in: J.N., Postgate (ed.), Artifacts of Complexity Tracking the Uruk in the Near East, Iraq Archaeological Reports -5, pp.79-109.
Balmaki, B. and Niknami, K. A. Saeedi, M., R. 2013, Analyzing Typical Characteristics of Central Zagros Potteries during the Chalcolithic Period, Archaeological Discovery, Vol.1(2): 23-31.
Contenau, G., and R. Ghirshman, 1935. Fouilles De Tepe Giyan, Pres De Nahavend,1931-1932, Geuthner, Paris
Goff, C., 1971. Luristan Before the Iron Age, Iran, IX: 131-52.
Levine, L. D., 1975. The Excavation at Seh Gabi, in: F., Bagherzadeh (ed.), Proceedings of the III rd. Annual Symposium on Archaeological Research in Iran, Iranian Center for Archaeological Research, Tehran, 31-44.
Levine, Louis D., and McDonald, Mary M., A, 1977. The Neolithic and Chalcolithic Periods in the Mahidasht, Iran, XV: 39-50.
Smith , P., and T. C., Young 1972. The Evolution of Early Agriculture and Culture, in: D. J. Sporer(ed.), Greater Mesopotamia Implications, Cambridge Mass, Massa Chuseh Institute of Technology Press, pp. 1-59.
ــــــــــــ, 1983. The Force of Numbers; Population Pressure in Central Western Zagros, 12000-4500 BC., in: Young, T. C., and Smith, P. E. L., (eds.), The Hilly Flanks: Essays on the Prehistory of Southwestern Asia Presented to Robert J. Braidwood, Studies in Ancient Oriental Civilizations 36, The Oriental Institute of the University of Chicago, Chicago: 141–161
Young, T. C., Jr., 1963. Dalma Painted Ware, Expedition, 1963: 38-39
ـــــــــــــــ, 1969. Excavation at Godin Tepe, First Progress Report, Royal Ontario Museum, Vol. I & II.
ـــــــــــــــ, 1975a. An Archaeological Survey of the Kangavar Valley, Proceedings of the III rd. Annual Symposium on Archaeological Research in Iran, Iranian Center for Archaeological Research, Tehran, 191-3.
Young, T. C., Jr., and Philip E.L., Smith. 1966. Research in the Prehistory of Central Western Iran, Science 153: 386-391.
Young, T. C., Jr., and L. D.و Levine 1974. Excavation of the Godin Project: Second Prrogress Report, Occasional Papers No.26, Art and Archaeology, Toronto, Royal Ontario Museum.
Young,T, C., Jr., 1966. Survey in Western Iran 1961, Journal of Near Eastern Studies, 25: 228-239.
,ـــــــــــــــــ, 1975b. Kangavar Valley Survey, Iran, 3: 191-193.