نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه مدیریت جهانگردی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

این تحقیق بر اساس داده­های باستان­شناسی قلعه بوینی یوغون انجام شده است. در این قلعه، سه فصل کاوش از سال 1385  لغایت 1387 انجام گرفت و آثار ارزشمندی از دوره­ی مفرغ میانی تا دوره­ی صفویه کشف شد. در این مقاله سعی خواهد شد تا ضمن ارائه مختصر فرآیند کاوش در ترانشه A کارگاه1، چگونگی ظهور ظروف منقوش هزاره­ی اول ق.م را بر اساس لایه­نگاری محوطه  تثبیت نموده و سپس نحوه­ی گسترش این ظروف (سبک اردبیل) و چگونگی ارتباط آن با ظروف مثلثی­حسنلوی­III را مورد تحلیل و مقایسه قرار دهد. طبق یافته­های این تحقیق با اینکه هنوز برخی از فرم­ها و جنس سفال­های منطقه استمرار فرهنگی عصرآهن­III را به­خصوص در لایـه­های پایین نشـان می­دهـند ولـی اکـثر نمونه­های سـفالی تغییرات تدریجی را نشان می­دهند که احتمالا به لحاظ زمانی بیانگر اواخر دوره­ی هخامنشی تا اوایل اشکانی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Chronological Explanation of The First Millennium BC Cultures of Nir County, Ardebil

نویسنده [English]

  • Akbar Pourfaraj

Associate Profesor, Department of Turism Management, Allameh Tabatabaeei

چکیده [English]

This study uses background data collectd from a field work carried out in Boiniyoghon castle. Three seasons of excavations (2004-2007) revealed valuable remains from the Middle Bronze Age to the Safavid period. This paper at first describes briefly the process of excavation in the trench A of work place1 and then explains the appearance of the first millennium BC Painted Wares according their stratigraphic locations. At the end the distribution of the Wares caracterized here as Ardebil style were discussed. The relationships between Ardebil painted ware and triangular pottery of Hasanlu III is another issue which is addressed by present paper. Results obtained by this research shows that although in the lower lyers of trenches  there have been many forms and types of pottery reflecting cultural continuity of Iron III, but ceramic samples of upper lyers indicate a gradual changes from Iron III to the late Achaemenid and to the early Parthian.

کلیدواژه‌ها [English]

  • North West Iran
  • Castle of Boiniyoghon
  • Ardebil Style Pottery
  • Nir County
  • the First Millennium BC
استروناخ، دیوید (1379)، پاسارگاد: گزارش‌های حفاری از 1961-1963، ترجمه حمید خطیب‌شهیدی، تهران؟، میراث فرهنگی.
آذرنوش، مسعود (1386)، «گزارش کاوش­های لایه­شناختی تپه هگمتانه، همدان»،  گزارش­های باستان­شناسی 7، مجموعه مقالات نهمین گرد همایی سالانه باستان شناسی ایران، پژوهشکده باستان‌شناسی، جلد اول،صص 19-60.
پورفرج، اکبر ( 1378)، گزارش مقدماتی سومین فصل کاوش قلعه بوینی یوغون، پژوهشکده باستان­شناسی.        
ــــــــــــ ( 1385)، گزارش مقدماتی اولین فصل کاوش قلعه بوینی یوغون، پژوهشکده باستان­شناسی.
ــــــــــــ ( 1386)، گزارش مقدماتی دومین فصل کاوش قلعه بوینی یوغون، پژوهشکده باستان­شناسی.
ــــــــــــ (1385)، بازنگری عصر آهن شمال غرب ایران، مطالعه موردی: محوطه شهریری اردبیل و قلاع اقماری، رساله دکتری، استاد راهنما: دکتر علیرضا هژبری نوبری، دانشگاه تربیت مدرس.
چایچی امیرخیز، احمد (1376)، گزارش گمانه­زنی تپه آناهیتای سرعین، پژوهشکده باستان­شناسی.
خطیب شهیدی، حمید (1383)، «پژوهش­های جدید در حسنلو و بازنگری لایه­های فوقانی آن»، پژوهشکده باستان­شناسی، مجموعه مقالات همایش بین­المللی باستان­شناسی ایران: حوزه شمال­ غرب،صص71-80.
فیض­خواه، محمد (1383)، «ظروف مثلثی»، گزارش­های باستان­شناسی، شماره 3، پژوهشکده باستان­شناسی.
قندگر، جواد، ح.اسماعیلی،م. رحمت‌پور (1383)، «کاوش‌های باستان‌شناختی قلعه اژدهاک هشترود»، پژوهشکده باستان شناسی، مجموعه مقالات همایش بین­المللی باستان شناسی ایران: حوزه شمال­ غرب، صص193-228.
لوین، لوییس.د ( 1381)، عصر آهن، در باستان­شناسی غرب ایران، به کوشش فرانک هول، تهران، سمت.
هرینک، ارنی (1376)، سفال ایران در دوران اشکانی، ترجمه­ی حمیده چوبک، تهران، سازمان میراث فرهنگی.
Burney, C., 1962. Excavations at Yanik Tepe, Azerbaijan, 1961: Second Preliminary Report, Iraq 24: 134-52.
Dyson. R.H., 1965. Problems of Protohistoric Iran As Seen from Hasnlu, JNES, 24:193-217.
Dyson. R.H., 1999a., Triangle-Festoon Ware Reconsidered, Iranica Antiqua. XXXIV:11-144
Dyson. R.H. 1999b. The Achaemenid Painted Pottery of Hasanlu IIIA, Anatolian Study, 49:101-110.
Ingraham, M.L., Summers,G., 1979. Stelae and Settlements in the Meshkin Shahr Plain, North Eastern Azerbaijan, Iran, AMI, 12:67-102.
Kleiss.W., 1973, Qal,eh Zohak in Azerbaijan, AMI, 6: 163-188.
Ristvet, L., H., Gopnik, V., Bakhshaliyev, H., Lau, S., Ashurov, and R., Bryant, 2012. On the Edge of Empire: 2008 and 2009 Excavations at Oğlanqala, Azerbaijan, American Journal of Archaeology (2) 116: 321–62.
Stronach, D., 1974. Achamaenid Village I at Susa and Persian Migration to Fars,Iraq,Vol. XXXIV, Pls.L-LV.