نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مسعود مجرب ¹
• حسین معماریان ²
• مهدی زارع ³

¹ دانشجوی دوره دکتری دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران

² استاد دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران

³ دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

چکیده

زمین‌لرزه‌های تاریخی، از اهمیت ویژه‌ای در زلزله شناسی مهندسی برخوردارند و همواره مورد توجه بوده‌اند. زمین‌لرزه‌های مخرب قدیمی، سکونت‌گاه‌های باستانی مهمی را از بین برده‌اند. توجه به ‌این امر ضرورت انجام بررسی‌هایی از این دست در کشور را ضروری می‌سازد. به ‌این منظور، منطقه باستانی کاشان- سیلک، در 3 کیلومتری جنوب کاشان،  به‌ لحاظ رخداد زمین‌لرزه‌های تاریخی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطالعات باستان‌شناسی و شواهدی که در بازدید میدانی از محل به‌دست آمد، چندین زلزله مخرب که قبل از میلاد مسیح رخ داده بودند شناسایی شد. در این بررسی، برای برخی از رویدادها اطلاعات کاملی، همچون زمان ترک سکونت‌گاه به‌علت یک حادثه طبیعی، فروریختن دیوارها و سقف، حالت غیر متعارف اسکلت‌ها، ترک و شکستگی روی استخوان‌ها و ترک و شکاف در زمین به‌ دست آمد. مطالعه آثار خرابی و شواهد باستان‌شناسی لرزه‌ای نشان داد که زلزله‌ای در 5500 سال پیش، با بزرگای 7، تپه سیلک را به ‌کلی ویران کرده است. در این بررسی، گسل کاشان به‌عنوان یک گسل فعال و مسبب معرفی شد. همچنین، برای رویدادهایی که شواهدی برای تخمین شدت آن‌ها دردسترس نبود، از فاصله تأثیر از چشمه یا به بیان ن.امبرسیز، شعاع کلان‌لرزه‌ای، جهت نسبت دادن شدت استفاده شد. با رگرسیون‌گیری روی کاتالوگ زلزله‌های تاریخی امبرسیز، رابطه تجربی بزرگای شعاع کلان‌لرزه‌ای 3500 ب به‌ دست آمد. بدین ترتیب با استفاده از این رابطه، یک حداقل بزرگا به‌رویدادهای لرزه‌ای تاریخی نسبت داده شد. در انتها، کاتالوگ لرزه‌خیزی برای منطقه باستانی سیلک و محدوده اطراف آن تدوین و ارایه شد.
 
 

کلیدواژه‌ها

• سیلک
• کاشان
• باستان‌شناسی لرزه‌ای
• زلزله‌های تاریخی
• مقیاس شدت
• گسل فعال

عنوان مقاله [English]

An archeoseismology approach for identifying historical earthquakes in Sialk Kashan, Iran

نویسندگان [English]

• Masoud Mojarrab ¹
• Hossain Me’marian ²
• Mahdi Zare’ ³

¹ PH.D Candidate, Faculty of Mining Engineering, University of Tehran

² Faculty of Mining Engineering, University of Tehran

³ Associate Professor, International Seismological Engineering Research Centre

چکیده [English]

Historical earthquakes play a notable role in engineering seismology. The historical Kashan-Sialk region, 3 Km south of Kashan, was surveyed in the viewpoint of historical earthquakes events. Several devastating historical earthquakes, occurred in the BC time, identified based on archaeological studies and evidences gathered from field study. In this respect a variety of information, namely time of settlement evacuation due to a natural disaster, walls and roofs collapses, unusual positions of skeletons, cracks and fractures on bones and earth were investigated. Signs of destructions and archeoseismology evidences suggested that an earthquake, with a magnitude of about 7, completely destroyed the Sialk hill. Kashan fault was introduced as an active and causative fault for this event. Effective distance from source (mezoseismic radius of Ambraseys), was used for the events which no evidences were available for their estimation. An empirical magnitude-radius relation was calculated, using regression on Ambraseys historical earthquakes catalogue to assign minimum magnitude to historical seismic events. Finally, a seismicity catalogue for Sialk ancient region and the neighboring area was prepared.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Sialk historical site
• Seismology engineering
• Archeoseismology
• Iran