نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• علیرضا خسرو زاده

استادیار گروه باستان¬شناسی، دانشکده¬ی علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد

چکیده

هرچند ارتباط بین شرق و جنوب شرق عربستان با مناطق مختلف ایران پیش از دوره­ی ساسانی به خوبی دانسته     نمی­شود و مدارک نوشتاری اندکی از این دوره باقی مانده، اما شمار فراوان مدارک باستان­شناختی به دست آمده از این منطقه و شمار اندک مدارک نوشتاری باقی مانده نشان می­دهد که این ناحیه در این دوره ارتباطات بسیار نزدیکی با ایران داشته و تحت کنترل قانونی و رسمی پارتیان بوده است.هدف اصلی این تحقیق مطالعه­ی مواد فرهنگی باستان­شناختی به دست آمده از محوطه­های اشکانی شرق و جنوب شرق عربستان است که این ارتباط نزدیک را ثابت می­کنند. با مطالعه­ی این مواد دانش ما از برهم‌کنش‌های بین این منطقه و سواحل شمالی خلیج فارس در این دوران بیشتر می­شود.
سفال از جمله مهم‌ترین مواد فرهنگی­ است که ارتباط تنگاتنگ بین محوطه­های سواحل جنوبی با سواحل شمالی خلیج فارس را نشان می­دهد. سفال فراوان­ترین مدرکی است که ارتباط بین سواحل جنوبی خلیج فارس و مناطق مختلف ایران را در دوره­ی پارت و ساسانی نشان می­دهد، به خصوص نمونه­های شاخصی که مشابه آنها را به راحتی می­توان از ایران معرفی کرد. از جمله می­توان به سفال گونه­ی لعاب­دار، منقوش یک رنگ و دو رنگ، لوندو، پوست تخم مرغی، لوندو و سیاه خشن اشاره کرد.
به غیر از سفال، مواد فرهنگی دیگری مانند سکه، اشیای فلزی، شیشه، پیکره و معماری و کتیبه­های به خط آرامی که نشان دهنده­ی ارتباط نزدیک بین سواحل جنوبی و شمالی خلیج فارس است از شماری از محوطه­های اشکانی شرق و جنوب شرق عربستان به دست آمده است.

کلیدواژه‌ها

• پارت
• شرق و جنوب شرق عربستان
• خلیج فارس
• سواحل جنوبی خلیج فارس

عنوان مقاله [English]

Parthian Presence in the Southern Regions of the Persian Gulf Alireza Khosro Zadeh

نویسنده [English]

• Alireza Khosro Zadeh

Assistant Professor, Department of Archaeolog, University of Shahrekoord

چکیده [English]

Despite the lack of a clear understanding of the relationships of eastern and southeastern Arabia with different Iranian regions during pre-Sassanian era and the paucity of written evidence from this period, the huge corpus of archaeological evidence obtained from this region and the few available historical documents show that the region maintained close contacts with Iran and was under legal and formal control of the Parthians.
As its main objective, the present work seeks to analyze the archaeological material from the Parthian sites in eastern and southeastern Arabia that corroborate these contacts.
Pottery is among the major material that reflects the close ties that existed between sites in the southern and northern regions of the Persian Gulf. Pottery sherds are the most frequent evidence that support relationship between southern shores of the Persian Gulf and different regions of Iran during Sassanian and Parthian periods, in particular diagnostic examples that are widely known from Iranian sites. Of particular related examples are glazed, monochrome and bichrome painted, Londo, eggshell, and coarse black types.
Apart from pottery, other categories of the material culture such as coins, metal objects, glasses, statuettes, architecture, and Aramian inscriptions are now available from a number of Parthian sites in eastern and southeastern Arabia to prove the close contacts of the northern and southern coasts of the Persian Gulf.

کلیدواژه‌ها [English]

• Parthian
• Sassanian
• East and southeastern Arabia
• Persian Gulf
• Southern coasts of Persian Gulf