نویسنده

• احمد چایچی امیر خیز

عضو هیئت علمی پژوهشکدة باستان شناسی

چکیده

عصر مفرغ قدیم در خاورمیانه، مقارن با رویدادهای بزرگی مانند تشکیل اوّلین دولت‌شهرها، آغاز شهرنشینی و گسترش خط و کتابت است. آثار فرهنگی در ابتدای این دوره، در بسیاری از مناطق خاورمیانه شامل قسمت غربی ایران، قفقاز، آناتولی، لوانت و شمال میانرودان همانندی‌های شگفت‌آوری از خود نشان می‌دهند و به اسامی مختلفی نامگذاری شده‌اند. با وجود سابقة طولانی در پژوهش‌های این دوره، داده‌های موجود در تحلیل تحوّلات آن از ارزش یکسانی برخوردار نیست که از علّت‌های آن می‌توان به حجم و نوع متفاوت کارهای میدانی و داده‌ها، روش‌های میان رشته‌ای متفاوت، پیشداوری‌ها و زمینه‌های ذهنی ناشی از تحوّلات بین‌المللی اشاره کرد. در طی سه دهة اخیر، کاوش‌ها و بررسی‌های متعدّد باستان‌شناختی در شمال‌غربی و مناطق مرکزی ایران صورت گرفته که دامنة نفوذ این فرهنگ را به طرف مشرق، گسترش چشمگیری داده و منطقة ارومیه را به همراه حوضة ارس و رودخانة کورا در قلب این فرهنگ قرار داده است.علاوه بر این، مطالعات میان‌رشته‌ای چندی در این ارتباط به انجام رسیده است که برخی از آنها در قالب پایان‌نامه‌های دکتری ارائه گردیده و اطلاعات فراوانی را در اختیار ما قرار داده است. مقاله حاضر، کوششی است در تحلیل نتایج حاصل از این تحقیقات و بررسی تحوّلات این دوره که با توجه به زمینة جغرافیایی و ارتباطات آن با مناطق همجوار صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها

• ایران مرکزی
• زاگرس مرکزی
• شمال‌غرب ایران
• مفرغ قدیم

عنوان مقاله [English]

Archaeological Analysis of Early Bronze Age Distributions in Northwest of Iran

نویسنده [English]

• Ahmad Chāychi Amirkhiz

چکیده [English]

Early Bronze Age (EBA) in the Middle East is considered to be the dawn of civilization, spread of writing, and proto-urbanism; and Mesopotamia was the center of these historical events.
Cultural material remains at the beginning of this period in this vast area – including Western Iran, Caucasus (also beyond), Anatolia, Levant and Northern Mesopotamia – have wonderful similarities in spite of different names (EBA, Trans-Caucasian, Yanig culture, Kura-Arax culture).
Unluckily, for many reasons Archaeological researches focused on this vast area like Caucasus separately. For recent three decades there have been numerous surveys and excavations and multi-disciplined studies in western Iran. It seems EBA culture spreads out to Central Plateau of Iran so that the core of this culture could be Arax-Urmia-Kura basin.
Presented here are the results of an archaeological analysis on Early Bronze Age from Northwest of Iran, Central Zagros, Central Plateau of Iran and borderlands using some scientific information and data such as GIS and obsidian provenance studies.

کلیدواژه‌ها [English]

• Central Plateau of Iran
• Central Zagros
• Early Bronze Age
• northwest of Iran