نویسنده

• محمود بختیاری شهری

عضو هیأت علمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی

چکیده

دشت حاصلخیز توس، واقع در میان دو رشته کوه هزارمسجد و بینالود به لحاظ دارا بودن شرایط زیست محیطی در طول هزاران سال اقوام مختلف را به سوی خود جذب کرده و از کهن‌ترین ایّام، بستر مناسبی را برای زیستن و تداوم حیات انسان فراهم آورده است. کشف دست افزارهای سنگی در میانه دشت و کناره‌های کشف‌رود متعلّق به دوران پارینه سنگی زیرین، وجود غارهای باستانی و تراکم و تعدّد زیستگاه‌های پیش از تاریخ، تاریخی و دوران اسلامی و عصر حاضر، شواهدی ارزشمند در این زمینه هستند.
در حوالیِ این زیستگاه‌ها نگاره‌های صخره‌ای متعدّدی برجای مانده که می‌توان آنها را گوشه‌ای از آثار هنری و یادمانهای مردمان ساکن در این زیستگاهها قلمداد نمود. این نقوش صخره‌ای در حاشیه‌های دشت توس پراکنده‌اند و موضوعات مختلف از قبیل صحنه‌های شکار، ابزار اوّلیّه، نقوش مُسبّک انسان برهنه، گاومیش کوهان‌دار، نقوش و علایم نمادین، نقش انسان در حال نزاع و شکار و انجام مراسم، بزهای کوهی به همراه علامتهای نمادین از قبیل گردونه خورشید در آن‌ها عرضه شده-اند.
با توجه به قراین و شواهد موجود می‌توان این نگاره‌ها را به دوران پیش از تاریخ و تاریخی منسوب نمود که در ادوار بعد نیز ایجاد آنها تداوم داشته است.

کلیدواژه‌ها

• دشت توس
• زیستگاه‌های پیش از تاریخ
• علائم نمادین
• نگاره‌های صخره‌ای
• نوسنگی

عنوان مقاله [English]

Survey and Study of Newly Found Epigraphs from Toos Plain

نویسنده [English]

• Mahmoud Bakhtiari Shahri

چکیده [English]

Toos fertile plain, located between two mountain ranges Hezarmasjed and Binalood, has attracted different ethnic groups through ages due to environmental conditions, and has provided a proper ground for human inhabitation and continuation of life since oldest times.
Discovery of handmade tools dated to Lower Paleolithic Age in the middle of the plain and banks of Kashaf River (Kashaf Rud), existence of ancient caves and density and variety of settlements at prehistoric, historic, Islamic and modern times are valuable evidence in this field.
Around these settlements numerous rocky graphs have remained that could be considered a part of artifacts and relics of inhabitants in these settlements. These rocky patterns are scatted at the margins of Toos plain, presenting various subjects like hunting scenes, primitive tools, lattice patterns of naked human body, bison, symbolic designs and signs, human images taking part in battles, hunting and rituals, and goats along with symbolic signs such as circle of sun.
Based on the existing evidence and documents, these graphs could be attributed to prehistoric and historic periods whose creation has continued in the following periods.

کلیدواژه‌ها [English]

• neo-Paleolithic
• prehistoric settlements
• Rocky epigraphs
• symbolic signs
• Toos plain