مسعود مجرب؛ حسین معماریان؛ مهدی زارع
چکیده
زمین‌لرزه‌های تاریخی، از اهمیت ویژه‌ای در زلزله شناسی مهندسی برخوردارند و همواره مورد توجه بوده‌اند. زمین‌لرزه‌های مخرب قدیمی، سکونت‌گاه‌های باستانی مهمی را از بین برده‌اند. توجه ...
بیشتر
زمین‌لرزه‌های تاریخی، از اهمیت ویژه‌ای در زلزله شناسی مهندسی برخوردارند و همواره مورد توجه بوده‌اند. زمین‌لرزه‌های مخرب قدیمی، سکونت‌گاه‌های باستانی مهمی را از بین برده‌اند. توجه به این امر ضرورت انجام بررسی‌هایی از این دست در کشور را ضروری می‌سازد. به این منظور، منطقه باستانی کاشان- سیلک، در 3 کیلومتری جنوب کاشان، به لحاظ رخداد زمین‌لرزه‌های تاریخی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطالعات باستان‌شناسی و شواهدی که در بازدید میدانی از محل به‌دست آمد، چندین زلزله مخرب که قبل از میلاد مسیح رخ داده بودند شناسایی شد. در این بررسی، برای برخی از رویدادها اطلاعات کاملی، همچون زمان ترک سکونت‌گاه به‌علت یک حادثه طبیعی، فروریختن دیوارها و سقف، حالت غیر متعارف اسکلت‌ها، ترک و شکستگی روی استخوان‌ها و ترک و شکاف در زمین به دست آمد. مطالعه آثار خرابی و شواهد باستان‌شناسی لرزه‌ای نشان داد که زلزله‌ای در 5500 سال پیش، با بزرگای 7، تپه سیلک را به کلی ویران کرده است. در این بررسی، گسل کاشان به‌عنوان یک گسل فعال و مسبب معرفی شد. همچنین، برای رویدادهایی که شواهدی برای تخمین شدت آن‌ها دردسترس نبود، از فاصله تأثیر از چشمه یا به بیان ن.امبرسیز، شعاع کلان‌لرزه‌ای، جهت نسبت دادن شدت استفاده شد. با رگرسیون‌گیری روی کاتالوگ زلزله‌های تاریخی امبرسیز، رابطه تجربی بزرگای شعاع کلان‌لرزه‌ای 3500 ب به دست آمد. بدین ترتیب با استفاده از این رابطه، یک حداقل بزرگا به‌رویدادهای لرزه‌ای تاریخی نسبت داده شد. در انتها، کاتالوگ لرزه‌خیزی برای منطقه باستانی سیلک و محدوده اطراف آن تدوین و ارایه شد.
