رویا دیجو؛ مصطفی ده پهلوان؛ کمال الدین نیکنامی
چکیده
قبطیها به سبب تولید بافتههایی با رنگهای گرم و درخشان هنرمندانی صاحب آوازهاند. در این دوران شاهد تأثیرگذاری منسوجات بهعنوان وسیلهای برای بیان تمایزات اجتماعی، ارتباطات و ارزشهای زیباشناختی ...
بیشتر
قبطیها به سبب تولید بافتههایی با رنگهای گرم و درخشان هنرمندانی صاحب آوازهاند. در این دوران شاهد تأثیرگذاری منسوجات بهعنوان وسیلهای برای بیان تمایزات اجتماعی، ارتباطات و ارزشهای زیباشناختی هستیم. به طور کلی مهمترین مظهر منسوجات قبطی پوشاک بود که افزون بر جنبة کاربردی در تدفین، تصویری واضح از تنوع تولیدات، مهارت بافندگان و جایگاه اجتماعی افراد ارائه میدهد. با نظر به اهمیت این مسئله شیوة پوشش و میل وافر به نوآوریهای روزآمد درخور توجه قرار میگیرد. در این میان، دگرگونی در سبک و معیارهای رایج بافندگی، بازتابی از نیازهای اقتصادی و صنعتی را به دنبال دارد که افزون بر پاسخگویی به تقاضای بازارهای داخلی و خارجی، به برآوردن نیازهای نظامی نیز میپردازد. از این حیث، درک کامل شرایط سیاسی، اجتماعی، واردات یا صادرات منسوجات، مستلزم بررسی بسیاری از مشاغل، مراکز بافندگی، عوامل اقتصادی و جنبههایی از زندگی اجتماعی است. با این وصف آنچه در این نوشتار با رویکردی تاریخی-تحلیلی بدان میپردازیم محدود به کارکردها، محل پیدایی بافتهها و صادرات منسوجات تولیدشده در ورای مرزهای سرزمینی نمیشود بلکه تعاملات میان فرهنگی مدنظر است که جلوة بارز آن را میتوان در رواج گستردة برخی از مضامین و ابریشمینههای نقش دار مشاهده کرد. در تداوم و تکامل تولید، بافندگان قبطی نه تنها میراث دوران باستان، اواخر کلاسیک در مصر و ایران ساسانی را به آنچه فاتحان عرب به ارمغان آوردند، پیوند دادند بلکه توانستند تأثیر فراوانی در مناطقی از امپراتوری روم برجای بگذارند و بدینگونه از طریق تجارت منسوجات، هنر و صنعت نساجیشان را به صورتی گسترده عرضه نمایند.