مریم خسروی؛ علیرضا طاهری
چکیده
در روایات اسلامی به معراج پیامبر به‌وسیله مرکبی شگفت‌انگیز بنام «براق»، اشارات زیادی شده است. تصاویر و توصیفات متفاوتی از براق، در نگاره‌ها و متن‌های ادبی برجای‌مانده است. همچون: استر، اسب ...
بیشتر
در روایات اسلامی به معراج پیامبر به‌وسیله مرکبی شگفت‌انگیز بنام «براق»، اشارات زیادی شده است. تصاویر و توصیفات متفاوتی از براق، در نگاره‌ها و متن‌های ادبی برجای‌مانده است. همچون: استر، اسب یا موجودات چهارپای بالدار یا بدون بال و غیره. در عرفان و تصوف نیز «براق» دارای تفاسیر و مفاهیم ویژه‌ای است. با توجه به این توصیفات ، براق در زمره موجودات ترکیبی «انسان- حیوان» قرار میگیرد. موجودات تخیلی- ترکیبی پیشینه‌ای اساطیری دارند که نمونههای خارق‌العاده‌ای از آن در هنر مفرغ کاری لرستان خلق‌شده‌اند. سؤال پژوهش: بین ساختار فیزیکی و مفهوم نمادین براق و نقوش مفرغی مشابه آن در لرستان چه قرابتی وجود دارد؟ نقوش ترکیبی«انسان- حیوان» در تزیینات دهنۀ اسب مفرغ‌های لرستان تصویر و برجسته‌کاری شده‌اند ازنظر ظاهری شباهت بسیاری بین آن‌ها و براق وجود دارد. این پژوهش باهدف تطبیق ظاهری و مفهومی این نقوش برای پی‌بردن به پیشینۀ اساطیری براق و همچنین دست یافتن به مفهوم و کاربرد لگام‌های یافت شده در لرستان، با روش توصیفی- تطبیقی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای انجام‌شده است.با توجه به یافته‌ها می‌توان نقوش براق تصویر شده درصحنه‌های معراج پیامبر را متأثر از نقوش ترکیبی مفرغ‌های لرستان و پیشینه عقاید مهرپرستی و هندو ایرانی نقاشان دانست.
