ارینب نظریان؛ محمد مرتضایی؛ آرمان شیشه گر؛ رضا شعبانی
چکیده
سکهها از مستندترین و پایدارترین دادهها در پژوهش های باستانشناسی هستند. به همین دلیل میتوانند بهعنوان دادههای مستند و علمی دستمایه پژوهش های دقیق تحلیلی و روشمند برای رفع ابهامات موجود ...
بیشتر
سکهها از مستندترین و پایدارترین دادهها در پژوهش های باستانشناسی هستند. به همین دلیل میتوانند بهعنوان دادههای مستند و علمی دستمایه پژوهش های دقیق تحلیلی و روشمند برای رفع ابهامات موجود در رابطه با دوره های تاریخی قرار گیرند. در این پژوهش تعداد 25 سکه از مجموعۀ 105 سکه طلای موجود در مخزن موزۀ ملی مکشوفه از مسجد جامع تبریز متعلق به قرن هفتم هـ. از دورۀ حکومت ابوسعید بهادر حاکم ایلخانی انتخاب و مورد پژوهش قرار گرفته است. بر اساس تحقیق روشمند سکهشناسی به منظور دستیابی به دادههای تاریخی سیاسی، فرهنگی، هنری و اقتصادی ابتدا مستندنگاری دقیق و توزین و خوانش سطح سکه انجام گردید و در مرحلۀ بعدی شناسایی علائم و نقوش نمادین و غیر نمادین سکهها انجام گرفت. در مرحلۀ نهایی برای دستیابی به دادههایی مبنی بر عناصر تشکیلدهنده فلز سکه، سه نمونه از سکهها بعد از شناسایی ضرابخانه و بر اساس وزن سکه انتخاب گردیدند و در آزمایشگاه واندوگراف انرژی اتمی ایران مورد آزمایش تجزیه عنصری (پیکسی) قرار گرفت که در این آزمایش سعی بر آن بوده که با دقیقترین روشهای آزمایشگاهی ابتدا به دادههای حاصل از تجزیه عنصری نمونههای مورد آزمایش دستیافته و در نهایت با استفاده از تحلیل آماری بر روی ناخالصیهای فلزی اندازهگیری شده در سکهها، بر اساس بررسیها و خوانش سطح سکه و مطالعات باستانشناختی ساختار درونی شامل آنالیز عناصر تشکیلدهندۀ فلز سکهها را طبقهبندی و از یکدیگر تفکیک نموده ضمن اینکه رویکرد تاریخی، اقتصادی و جغرافیایی، هنری و سیاسی در تمامی مراحل مورد توجه بوده است.