زینب افضلی؛ ستار خالدیان
چکیده
بر اساس منابع مکتوب تاریخی، شهر بِیمَند یکی از شهرهای ایالت کرمان در سدههای اولیۀ دوران اسلامی بوده که به دلیل قرارگیری در مسیر راههای ارتباطی مهمی همچون راههای شیراز به سیرجان (مرکز ایالت کرمان)، ...
بیشتر
بر اساس منابع مکتوب تاریخی، شهر بِیمَند یکی از شهرهای ایالت کرمان در سدههای اولیۀ دوران اسلامی بوده که به دلیل قرارگیری در مسیر راههای ارتباطی مهمی همچون راههای شیراز به سیرجان (مرکز ایالت کرمان)، از شهرهای مهم این دوره محسوب میشده است. با مطابقت منابع تاریخی و یافتههای باستانشناسی مشخص شد که محوطۀ باغبَمید همان شهر بِیمَند در سدههای اولیه اسلامی بوده است. هدف از پژوهش حاضر، گاهنگاری و گونهشناسی سفالهای محوطه باغبَمید از سده اول تا سده 7 ه.ق است تا بتوان انواع گونههای سفالی، تاریخگذاری نسبی و ارتباط فرهنگی این محوطه را با استقرارهای پیرامون و با دیگر مناطق دوردست روشن کرد؛ بنابراین پرسش های این پژوهش عبارتاند از: یافته های سفالی محوطه باغ بَمید شامل چه گونه های سفالی می شوند؟ این سفال ها به لحاظ گاهنگاری به چه دوره یا دوره هایی تعلق دارند؟ و بر اساس مقایسه یافته های سفالی، برهمکنش و روابط منطقه ای و فرامنطقه ای این محوطه با سایر محوطه های پیرامونی و مناطق دوردست چگونه بوده است؟ پژوهش به روش میدانی و کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی- تحلیلی و تطبیقی انجام شده است. روش کار به این صورت است که برای تاریخ گذاری و گونه شناسی یافته های سفالی بهد ست آمده از بررسی این محوطه، ابتدا این یافته ها بر اساس شباهت در فرم، خمیره و تزیین به گروه های مختلف طبقه بندی و با مقایسه تطبیقی با نمونه های مشابه بهدستآمده از کاوشها و بررسی های دیگر مناطق دور و نزدیک، تاریخگذاری نسبی آنها به دست آمد. نتایج نشان می دهد که سفال های سده های اولیه اسلامی تا سده 7 ه.ق این محوطه شامل گونه های متنوعی از سفال های بیل عاب و لعابدار است که شباهت بسیار زیادی با دیگر محوطه های دشت سیرجان بخصوص شهر قدیم سیرجان دارند. همچنین شباهت این سفالها با محوطه هایی چون جیرفت، غبیرا، نرماشیر و دیگر حوزه های فرهنگی چون غرب و جنوبغرب، حاشیه خلیجفارس، شرق و شمالشرق و حتی چین، نشان از روابط منطقهای و فرامنطقه ای این محوطه با دیگر مناطق است.
