محسن بهرامینیا؛ علیرضا خسروزاده؛ محمداسماعیل اسمعیلی جلودار
چکیده
نیمة غربی استان چهارمحال و بختیاری (شهرستان اردل)، به سبب دارا بودن کوههای مرتفع، درههای عمیق و دشتهای میانکوهیِ کوچک و قرارگیری در مسیر کوچ عشایر، از گذشتههای دور تاکنون مورد توجه انسان ...
بیشتر
نیمة غربی استان چهارمحال و بختیاری (شهرستان اردل)، به سبب دارا بودن کوههای مرتفع، درههای عمیق و دشتهای میانکوهیِ کوچک و قرارگیری در مسیر کوچ عشایر، از گذشتههای دور تاکنون مورد توجه انسان بوده است. نظر به اهمیت ارتباطی این بخش از استان و نقشی که جوامع کوچرو در تبادل فرهنگی بین مناطق کوهستانی چهارمحال و بختیاری و مناطق پست دشت خوزستان و مناطق جلگهای فارس در طول تاریخ ایفا میکردهاند، و با توجه به نوع معیشتی که هماکنون نیز در منطقه حاکم است، شناخت ویژگیهای دوران روستانشینی نوسنگی و مسوسنگ، شناخت الگوی استقرار، تأثیر محیط بر چگونگی شکلگیری و پراکندگی محوطههای آن و شناخت نوع استقرار کوچنشینی یا یکجانشینی آن ضروری است. این مقاله بر آن است تا عوامل زیست ـ محیطی و نقش آن در شکلدهی فضای زیستگاههای انسانی در دورههای نوسنگی و مسوسنگ در شهرستان اردل را بررسی نماید. برای بررسی تأثیر عوامل محیطی بر استقراهای نوسنگی و مسوسنگ، آنها با توجه به عواملی چون ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، فاصله از رودخانه، فاصله از مسیرهای ارتباطی، ساختار زمین و گسلهای موجود در منطقه با استفاده از روشهای آماری (درصدگیری) ارزیابی شدند. برای یافتن ارتباط هر محوطه با هر عارضه طبیعی، آنها بر اساس نقشة پایة آن عارضه، به چندین طبقه تقسیم شده و میزان همبستگی محوطهها با هر طبقه بهدست آمد. در مجموع دو نوع الگوی استقرار شناسایی شده است؛ یکجانشین و کوچنشین. نوع غالب استقرارهای این منطقه را محوطههای کوچنشینی تشکیل میدهند.