Document Type : Research Paper

Authors

1 Department of Archeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Sistan and Baluchestan. Zahedan.Iran

2 Assistant Professor of University Sistan and Baluchestan

3 Department of Archaeological Research

Abstract

Horand County is located in the most eastern part of Eastern Azerbaijan Province and is perhaps one of the few areas of Iran where major archaeological activities have not yet been carried out. Environmental factors play an important role in creating human settlements in any period. So in archaeology, in addition to the effects of the environment on the creation of each settlement, the degree of the adaptation of settlements to environmental conditions should be examined. One of the methods of studying the adaptation of settlements to environmental conditions is to analyze settlement patterns, that is to examine the formation of ancient sites in environmental contexts. Considering the geographical location and environmental potentials of a region, it is important to know which environmental factors have contributed to the creation, continuity, or abandonment of the grounds and how humans have dealt with their environment in choosing a lifestyle. For this purpose, 42 sites of Horand County, which have traces of the Bronze Age, are studied with the aim of determining the settlement patterns based on environmental variables. Through cluster analysis and using SPSS and ArcGIS software, the distribution of ancient sites in relation to natural variables is investigated. The location pattern of the sites in relation to the environmental resources shows that the settlement pattern of the Bronze Age at Horand is similar to the current settlement pattern and that, under the effect of the environmental conditions, two settlement patterns of sedentary farmers and nomadic herders in the region have always been observed.

Keywords

آجرلو، بهرام، (1391)، " اقلیم دیرین فلات ایران در عصر نوسنگی " ، پژوهش­های ایرانشناسی، سال 2، شماره 1، صص20-1 .
اسپرنت، پی، اسمیتون، ان. سی، (1386)، روش­هایآماریناپارامتریکاربردی، ترجمه حسینعلی نیرومند، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
افشاری­سیستانی، ایرج، (1369)، آذربایجان شرقی: مجموعه اوضاع تاریخی، جغرافیایی، اجتماعی و اقتصادی، جلد اول. تهران، رایزن.
امیدوار، کمال، (1389)، درآمدی بر حفاظت خاک و آبخیزداری، یزد، دانشگاه یزد.
الماسی، طیبه، مترجم، عباس، (1392)،" بررسی تغییرات فرهنگی دشت کنگاور از دوره مس­سنگ تا پایان عصرمفرغ براساس مدل­های استقراری"،  پژوهش­هایباستان­شناسیایران، شماره 5 ، صص 51 62.
خسرو تهرانی، خسرو، (1382)، زمین­شناسیایران، تهران، پیام نور.
دوستی، حسین، (1373)، نگاهی به تاریخ و جغرافیای ارسباران، تبریز، احرار.
رئیس نیا، ابراهیم، (1368)، آذربایجان در سیر تاریخ از آغاز تا اسلام، تبریز، نیما.
زوار، افسانه، رمضانی، الیاس، نقی­نژاد، علیرضاف ژوستن، هانس، (1396)، "بررسی گرده­شناختی تغییرات پوشش­گیاهی و آب­وهوایی مانداب گانلی­گول ارومیه در اواخر هولوسن"، فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، جلد 25، شماره 1، صص 94-82.
زاهدی، مجید، علی­اکبر رسولی، فرجی، عبداله،(1388)، "تهیه اطلس اقلیمی آذربایجان"، جغرافیا و برنامه­ریزی، شماره 27، صص 230- 215.
سعیدی، عباس، (1377)، مبانی جغرافیای روستایی، تهران، سمت.
عظیمی­حسینی، محمد، نظری­فرد، محمدهادی، مومنی، رضوانه ،(1389)، کاربردGIS درمکان­یابی، تهران، مهرگان.
علیزاده، عباس، (1386)، تئوریوعملدرباستان­شناسی(بافصل­هایی در زیست­شناسی­تحولیومعرفت­شناسی(،تهران، پژوهشکده باستان­شناسی سازمان میراث فرهنگی کشور.
فشارکی، پریدخت (1388)، جغرافیای روستایی، تهران، دانشگاه پیام نور.
مترجم، عباس، (1387)، بررسیوتحلیلالگوهایاستقراریدورهمفرغقدیمدر دشتهایپیرامونکوهستانالوندهمدان، رساله دکترا، به­راهنمایی کمال­الدین نیکنامی، گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
مترجم، عباس، بلمکی، بهزاد، (1388)، "بررسی و تحلیل­استقرارهای اشکانی دامنه­های­شمالی­الوند همدان"، مطالعات باستان­شناسی، دوره1، شماره1، صص 153-135.
ملک شهمیزرادی، صادق، (1382)، ایران در پیش از تاریخ باستان شناسی ازآغاز تا سپیده دم شهرنشینی، تهران، معاونت پژوهشی سازمان میراث فرهنگی.
مورگان، جورج ، لیچ، نانسی، گلوکنر، جین، بارث، کارن، (1391)،  آمارمقدماتیدراسپیاساس: کاربردوتفسیرنتایج، ترجمه کیومرث زرافشانی و خدیجه مرادی، کرمانشاه، دانشگاه رازی.
موسوی­کوهپر، مهدی، حیدریان، محمود، آقایاری، محسن، وحدتی نسب، حامد، خطیب­شهیدی، حمید، نیستانی، جواد، (1390)، "تحلیل نقش عوامل طبیعی در توزیع فضایی محوطه­های باستانی استان مازندران"، پژوهش­های جغرافیای طبیعی، شماره 75، صص 123- 105.
ناصری­صومعه، حسین، (1393)، "بررسی و تحلیل الگوهای­ استقراری شهرستان بستان­آباد در دوران مس­وسنگ"،پایان­نامه کارشناسی­ارشد، به­راهنمایی کمال­الدین نیکنامی، گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
نیکزاد، میثم، (1390)، "بررسی الگوی استقراری دوره نوسنگی دشت سرفیروزآباد کرمانشاه"، پایان­نامه­کارشناسی­ارشد، به­راهنمایی کمال­الدین نیکنامی، گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
نیکنامی، کمال­الدین، خطیب­شهیدی، حمید، سعیدی­هرسینی، محمدرضا، (1386)، "تئوری­ها و تکنیک­های مدل­سازی پیش­بینی (تخمین) مکان­ها و پراکنش­های سایت­های پیش­ازتاریخی در پهندشت­های باستان­شناختی با کاربرد  GIS و رگرسیون لجستیک، مطالعه موردی: حوضه رودخانه گاماسیاب زاگرس مرکزی"، فصلنامه علمی پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 184، صص 193 – 212.
Alizadeh, A. 2010.The Rise of Highland Elamite State in Southwestern Iran:" Enclosed " or " Enclosing Nomadism? Current Anthropology, 51(3): 353 -383.
Bottema, S. 1986. A Late Quaternary Pollen Diagram from Lake Urmia, Northwestern Iran, Review of Palaeobotany & Palynology, 47(3-4): 241-261.
Clarke, D.L. 1976. Spatial Analysis in Archaeology, (New Studies in Archaeology), Cambridge, Cambridge University Press.
Djamali, M. Kürschner, H. Akhani, H. De -Beaulieu, J.L. Amini, A. Andrieu-Ponel, V. Ponel, P. Stevens, L. 2008a. Palaeoecological Significance of the Spores of the Liverwort Riella (Riellaceae) in a Late Pleistocene Long Pollen Record from the Hypersaline Lake Urmia, NW Iran, Review of Palaeobotany and Palynology 152: 66–73.
Djamali, M. De-Beaulieu, J.L. Shah-hosseini, M. Andrieu-Ponel, V. Ponel, P. Amini, A. Akhani, H. Leroy. S. 2008b. A Late Pleistocene Long Pollen Record from Lake Urmia, NW Iran, Quaternary Research 69: 413–420.
Djamali, M. De-Beaulieu, J.L. Andrieu-Ponel, V. Berberian, M. Miller, N.F. Gandouin, E. Lahijani, H. Shah-Hosseini, M. Ponel, Ph. Salimian, M. Guiter, F. 2009. A Late Holocene Pollen Record from Lake Almalou in NW Iran: Evidence for Changing Land-Use in Relation to Some Historical Events During the Last 3700 Years, Journal of Archaeological Science, 36:1364–1375.
El-Moslimany, A.P. 1987, The Late Pleistocene Climates of the Lake Zeribar Region (Kurdistan, Western Iran), Deduced from the Ecology and Pollen Production of Non-Arboreal Vegetation, Vegetatio, 72(3): 131-139.
Hodson. F.R. 1970. Cluster Analysis and Archaeology: Some New Developments and Applications, World Archaeology,1(3): 299-320.
Kowalewski, S.A. 2008. Regional Settlement Pattern Studies, Journal Archaeol Res, 16:225–285.
Rencher. A.C. 2003. Methods of Multivariate Analysis, John Wiley & Sons, Vol.492.
Shahrabi, M. Kelts, K. 1986. Holocene Sediment Logy of Hyper Saline Lake Uremia, Northwestern Iran, Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology,54:105-130
Van Zeist, W. Bottema, S. 1967. Palynological Investigations in Western Iran, Paleohistoria, 19: 19-95.
Van Zeist, W. Bottema, S. 1977. Palynological Investigations in Western Iran, Palaeohistoria 19:19–85.
Van Zeist, W. Bottema, S. 1991. Late Quaternary Vegetation of the Near East. Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients, Reihe A, 18: 1–156.
Van Zeist, W. Wright Jr.H.E. 1963. Preliminary Pollen Studies at Lake Zeribar, Zagros Mountains, Southwestern Iran. Science, 140: 65–67.