Document Type : Research Paper

Authors

1 Department of Archaeology, Humanities Faculty, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

2 Department of Humanities, University of Tarbiat Modares, Tehran, Iran

3 Academy of Persian Language and Literature, Tehran, Tehran, IR

Abstract

Bulbous domes are among discontinuous double-shell domes and has been developed in Iran since the middle of the 9th century AH/ the 15th century AD, concurrent with Timurid period. In this shape of domes, the dome profile was changed so that it began a return below the base of the arch, producing thereby a slight bulge that. The terminology for bulge in Iranian architecture is Avgun. Bulbous dome is considered as a part of Iranian architectural culture and the architects of this land have used this complex structure in a way that has been developing ever since its formation. It seems that this shape of dome requires a precise assessment in terms of design, mechanism of power transmission, and features of structural elements. The main purpose of this paper is to show the role of Avgun as an architectural structure in the bulbous domes, which supposed to have just an aesthetic function. In this study, the bulbous dome of Shah Mosque was simulated using Abaqus software. Then, its responses to the static and dynamic loads were tested. In order to show the Avgun role, this dome was compared with another dome, without Avgun, that possessed all similar architectural characteristics. The analysis revealed that Avgun is not just an aesthetic feature and that its prevalence had a structural reason too; So that Avgun reduces the amount of the dome's weight pressure on the dome chamber bases.

Keywords

اوکین، برنارد، (1386)، معماری تیموری در خراسان، ترجمه علی آخشینی، مشهد: بنیاد پژوهش­های اسلامی.
بزنوال، رولان، (1379)، فن آوری طاق در خاور کهن، ترجمه محسن حبیبی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
پوپ، آرتور اپهام، (1393)، معماری ایران، ترجمه غلامحسین صدری افشار، چ2، تهران: دات.
پوگاچنکوا، گالینا آناتولینا، (1387)، شاهکارهای معماری آسیای میانه (سده های چهاردهم و پانزدهم میلادی)، مترجم: سید داود طبایی، تهران: فرهنگستان هنر.
پیرنیا، محمد کریم، (1370)، " گنبد در معماری ایران"، گردآورنده: زهره بزرگ مهری، اثر، س9، ش20: 139-5.
                       ، (1370)، "واژه­نامه گنبد"، اثر، س9، ش20: 156-140.
حاجی­قاسمی، کامبیز، (1389)، فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران (دفتر سیزدهم): امامزاده­ها و مقابر، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دانشکده معماری و شهرسازی.
حجازی، مهرداد و رسول میرقادری، (1383)، " تحلیل لرزه­ای گنبدهای ایرانی"، دانشکده فنی، ج 38، ش6: 757-747.
حسینی، سید محسن، (1393)، مساجد تاریخی خراسان، ج1، مشهد: بنیاد پژوهش­های اسلامی.
زمانی، عباس، (1352)، " گنبد دوپوش تزئینی در آثار تاریخی اسلامی ایران"، هنر و مردم، س12، ش131: 53-43.
زمانی­فرد، علی، (1381)، " نگاهی به مرمت گنبد در ایران"، زیرنظر دکتر مهرداد حجازی و دکتر اکبر حاج ابراهیم زرگر، اثر، ش 33 و 34: 227-278.
زمرشیدی، حسین، (1389)، گنبد و عناصر طاقی ایران، تهران: زمان.
فرشاد، مهدی، (1356)، تاریخ مهندسی در ایران، چ 2، تهران: گویش.
کاشانی، غیاث­الدین جمشید، (1392)، رساله طاق و ازج، ترجمه و تحشیه سید علیرضا جذبی، چ2، تهران: سروش.
کوک، رابرت دیویس، (1387)، مدل سازی مسائل تحلیل تنش به روش اجزاء محدود، مترجم: اصغر مهدیان، اصفهان: کانون پژوهش.
گلمبک، لیزا؛ ویلبر، دونالد، (1374)، معماری تیموری در ایران و توران، ترجمه کرامت­الله افسر و محمد­یوسف کیانی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
محمد مرادی، اصغر و محمدحسن محب­علی، (1387)، دوازده درس مرمت، چ2، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
مسلمان یزدی، حسنعلی، (1390)، اصول و مبانی بارگذاری سازه­ها، تهران: فدک ایساتیس.
معماریان، غلامحسین، (1367)، نیارش سازه­های طاقی، ج1، تهران: جهاد دانشگاهی دانشگاه علم و صنعت ایران.
معماریان، غلامحسین، (1391)، معماری ایرانی نیارش، تدوین هادی صفایی پور، ج2، تهران: نغمه نواندیش.
مورگان، ویلیام، (1362)، رفتار اجزاء سازه­ها، ترجمه و تدوین: مهندس مجید بدیعی، تهران: سید ابوالفضل حسینیان.
Ashkan, Maryam & Yahya Ahmad., 2010. “Discontinuous Double-shell Domes through Islamic Eras in the Middle East and Central Asia: History, Morphology, Typologies, Geometry, Construction”, Nexus Network Journal, vol. 12: 287-319.
Born, Wolfgang., 1943. “The Origin and the Distribution of the Bulbous Dome”. The Journal of the American Society of Architectural Historians 3, no. 4: 32-48.
Ghasempourabadi.M, V.R. Mahmoudabadi Arani, O.Bahar & Mahdavinejad., 2012. “Assessment of Behavior of Two-Shelled Domes in Iranian Traditional Architecture: The Charbagh School, Isfahan, Iran” The Sustainable City VII. Vol.2: 1223-1233.
Hejazi, M. 1997. “Historical Buildings of Iran: Their Architecture & Structure”, Southampton, UK: WIT Press.
Peterson, A. 1999. “Dictionary of Islamic Architecture”, (reprint ed.) London, UK: Routledge Press.