Document Type : Research Paper
Authors
1 Ph. D Candidate in Archeology, University of Bu-Ali Sina, Hamedan
2 Assistant Professor, Department of Archeology, University of Bu-Ali Sina, Hamedan
Abstract
The Islamic site of Anda-jin is one of the most prominent and extensive sites from the Islamic period of Hamadan-Bahar plain, located 8 kilometers north of Hamadan in the fertile Quraq plain. The purpose of this research is to study the historical geography, cultural background and archaeological findings of the site. Studying and analyzing the archaeological findings obtained from the site and its correspondence with the written sources is the most important issue to be addressed. According to the abundance of pottery found, such as tiles and architectural remains, the site dates back to the sixteen and eighteen centuries AH. Archaeological, historical references and geographers reports of the Islamic period — such as those on Marje Gharatkin, Dai-Marje, Ghorogh and Andaei Meadow — indicate that this region may have been a large settlement (town) in the Ilkhanid period and perhaps there has been a military camp in the western parts of the country called “New Hamadan” or “Isin-Qotlogh”.
Key Words: Islamic site Anda-jin, Bahar township, New hamedan, Ilkhans, Study of History and Archaeology
Keywords
آقامحمدی، مهدی؛ شرفی، حسین (1390)، تحلیلی بر پراکندگی جغرافیایی ایلات و عشایر استان همدان، تهران: قومس.
ابن اثیر، عزّالدین (1374)، تاریخ کامل، ترجمه محمدحسین روحانی، ج 2، تهران: اساطیر.
ابن عبری، گرکوریوس ابوالفرج بن اهرون (1375)، تاریخ مختصر الدول، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: علمی و فرهنگی.
ابن فقیه همدانی، ابوبکر احمد بن محمد بن اسحاق (1349)، ترجمه مختصر البلدان، ترجمه ح. مسعود، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
اذکایی، پرویز (1378)، «نساهای باستان»، ایران شناخت، شماره 13، تابستان 1378، صص 107ـ72.
اذکایی، پرویز (1380)، همدان نامه ـ بیست گفتار درباره مادستان، همدان: مادستان.
اسدآبادی، ابن شادی (1372)، مجمل التواریخ و القصص، به تصحیح ملک الشعراء بهار و محمد رمضانی، تهران: کلاله خاور.
اعتصام‌الملک، میرزا خانلرخان (1351)، سفرنامه، به کوشش منوچهر محمودی، تهران: نسخه خطی.
اسدبگی، حافظ (1384)، تاریخ همدان از خوارزمشاهیان تا اواخر قاجاریه، همدان: مفتون همدانی.
برقعی، محمد (1356)، چادرنشینان دامدار ایل ترکاشوند، (پژوهش تکثیرشده)، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
بنداری اصفهانی، فتح بن علی (2536)، تاریخ سلسله سلجوقی (ترجمه زبده النصره و نخبه العصره)، به اهتمام محمدحسین جلیلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
بیانی، شیرین (1389)، دین و دولت در ایران عهد مغول، ج 1، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
توحیدی، فائق (1387)، فن و هنر سفالگری، تهران: سمت.
جکسن، ویلیامز (1387)، سفرنامه جکسن (ایران درگذشته و حال)، ترجمه منوچهر امیری و فریدون بدره‌ای، تهران: علمی و فرهنگی.
جوینی، عطاملک بن محمد (1382)، تاریخ جهانگشای جوینی، ج 3، تهران: دنیای کتاب.
جهان پور، علی (1391)، شکوه الوند، همدان: برکت کوثر.
حسینی، سید هاشم (1389)، «مقایسه تأثیر هنر سفالگری چین بر ایران ادوار تیموری و صفوی»، هنرهای زیبا ـ هنرهای تجسمی، شماره 41، بهار 1389، صص 71ـ82.
خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین (2535)، دستور الوزراء، به تصحیح سعید نفیسی، تهران: اقبال.
خوانساری، شیدا؛ نقی زاده، محمد (1393)، «بررسی تطبیقی آرایه‌ها در مسجد جامع ورامین و نائین»، نگره، شماره 29، بهار 1393، صص 44ـ61.
دادگی، فَرنبغ (1385)، بُندهشن، گزارنده مهرداد بهار، تهران: توس.
دریایی، تورج (1388)، شهرستان‌های ایرانشهر، ترجمه شهرام جلیلیان، تهران: توس.
دوست خواه، جلیل (1361)، اوستا، تهران: مروارید.
دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه دهخدا، ج 3، 7، 11، 13، تهران: دانشگاه تهران.
دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود (1371)، اخبارالطّوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: نی.
راوندی، محمد بن علی (1385)، راحه الصدور و آیه السرور، به کوشش و اهتمام محمد اقبال، تهران: اساطیر.
رحمانی، اسماعیل (1394)، گزارش گمانه‌زنی تعیین عرصه و حریم محوطه تاریخی قلعه جوق فامنین، همدان: سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان، (منتشرنشده).
رفیعی، لیلا (1377)، سفال ایران، تهران: یساولی.
زارع ابیانه، حمید (1392)، «تحلیل مکانی پارامترهای کیفی منابع آب زیرزمینی دشت همدان – بهار»، جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 8، زمستان 1392، صص 86ـ65.
فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور جمهوری اسلامی ایران ـ فرهنگ جغرافیایی همدان (1376)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ج 47، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
فرهنگ جغرافیایی شهرستان‌های کشور ـ شهرستان همدان (1380)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
سالنامه آماری استان همدان (1394)، همدان: معاونت آمار و اطلاعات کشور.
سالور، قهرمان میرزا (1374)، روزنامه خاطرات عین السلطنه (قهرمان میرزا عین السلطنه)، به کوشش مسعود سالور، ج 1، روزگار پادشاهی ناصرالدین‌شاه، تهران: اساطیر.
سدهی، مرتضی؛ رحمانی، علیرضا (1383)، «پیش‌بینی سطح آب‌های زیرزمینی دشت همدان ـ با مدل سری‌های زمانی، دوره 15، آب و فاضلاب، شماره 3، پاییز 1383، صص 42ـ49.
سمرقندی، کمال‌الدین عبدالرزاق (1372)، مطلع سعدین و مجمع بحرین، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: طهوری.
شاطری، میترا؛ لاله هایده؛ چوبک، حمیده (1398)، «بازنگری در طبقه‌بندی و تاریخ‌گذاری سفال گونه نقش کنده در گلابه (اسگرافیاتو) در ایران دوره اسلامی»، پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، شماره 21، دوره نهم، تابستان 1398، صص 173ـ188.
شعبانی، محمد (1394)، «بررسی و تحلیل باستان‌شناختی محوطه‌های استقراری بخش مرکزی شهرستان همدان از آغاز دوره اسلامی تا پایان دوره صفوی»، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، مریم محمدی، همدان: دانشگاه بوعلی سینا، دانشکده هنر و معماری.
شیروانی، زین‌العابدین بن اسکندر (1389)، بستان السیاحه ـ سیاحت‌نامه، به کوشش و اهتمام منیژه محمودی، تهران: حقیقت.
ظهیری نیشابوری، ظهیرالدین (1390)، سلجوق نامه، به تصحیح میرزا اسماعیل افشار، تهران: اساطیر.
فضل‌الله همدانی، رشیدالدین (1358ه.ق.)، تاریخ مبارک غازانی، به سعی و اهتمام و تصحیح کارل یان، لندن: اوقاف گیب.
فضل‌الله همدانی، رشیدالدین (1362)، جامع التواریخ، ج 1، به کوشش بهمن کریمی، تهران: اقبال.
فضل‌الله همدانی، رشیدالدین (1386)، جامع التواریخ (تاریخ آل سلچوق)، تصحیح و تحشیه محمد روشن، تهران: میراث مکتوب.
فهروری، گزا (1388)، سفالگری جهان اسلام در موزه طارق رجب، ترجمۀ مهناز شایستهفر، تهران: مؤسسۀ مطالعات هنر اسلامی.
کیانی، محمد یوسف و فاطمه کریمی (1364)، هنر سفالگری دوره اسلامی ایران، تهران: مرکز باستان‌شناسی ایران.
کیانی، محمدیوسف (1380)، پیشینه سفال و سفالگری در ایران، تهران: نسیم دانش.
کیانی، فاطمه (1390)، «درآمدی بر هنر کاشی‌کاری ایران»، کتاب ماه هنر، شماره 153، خرداد 1390، صص 118ـ125.
گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود (1363)، زین الأخبار ـ تاریخ گردیزی، به تصحیح و کوشش عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب.
گروبه، ارنست. ج. (1384)، سفال اسلامی، ترجمه فرناز حایری، تهران: کارنگ.
گروسین، هادی (1383)، جغرافیای تاریخی و ... زیستگاه‌های دره‌ای الوند، همدان: شهر اندیشه.
گروسین، هادی (1384)، زَراَومَند ـ دریاچه باستانی همدان، همدان: سپهر دانش.
مترجم، عباس؛ بلمکی، بهزاد (1388)، گزارش مقدماتی بررسی و شناسایی باستان‌شناختی شهرستان بهار، همدان: سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان (منتشرنشده).
محمدی، مریم؛ شعبانی، محمد (1395)، «معرفی و تحلیل سفال‌های دوران اسلامی محوطه زینوآباد ـ بهار، همدان»، پژوهش‌های باستان‌شناسی، شماره 11، دوره ششم، پاییز و زمستان 1395، صص 150ـ135.
مسکویه رازی، ابوعلی (1369)، تجارب الامم، ترجمه دکتر ابوالقاسم امامی، ج 1، تهران: سروش.
مردانی پور، آرش (1382)، «هنر کاشی‌کاری و موزاییک‌سازی در اسلام از نگاه کریستین پرایس»، هنر دینی، شماره 15 و 16، بهار و تابستان 1382، صص 97ـ110.
معین، محمد (1385)، فرهنگ فارسی معین، به اهتمام عزیزالله علیزاده و محمود نامی، ج 1 و 2، تهران: نامن.
نفیسی، نوشین (1345)، «آثار جالب‌توجهی از هنر کاشی سازی ایران در دوره ایلخانیان»، هنر و مردم، شماره 41 و 42، اسفند 1344 و فروردین 1345، صص 43ـ48.
نوذری، حامد؛ زالی، عادل (1392)، «بررسی وضعیت برداشت از آب زیرزمینی آبخوان دشت همدان ـ بهار»، دانش آب‌وخاک، جلد 23، شماره 4، صص290ـ277.
واتسون، آلیور (1390)، سفال زرین‌فام ایرانی، ترجمه شکوه ذاکری، تهران: شکوه.
ویلبر، دونالد.ن. (1365)، معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانیان، ترجمه عبدالله فریار، تهران: علمی و فرهنگی.
ویلسن آلن، جیمز (1383)، سفالگری اسلامی در خاورمیانه، سفالگری اسلامی، مجموعه آثار هنر اسلامی 8، ترجمه مهناز شایسته فر، تهران: مطالعات هنر اسلامی.
ویلسون آلن، جیمز (1387)، سفالگری در خاورمیانه از آغاز تا دوران ایلخانی در موزه آشمولین آکسفورد، ترجمه مهناز شایسته فر، تهران: مطالعات هنر اسلامی.
Carboni, S.; Masuya, t., 1993. Persian tile, The Metropotitan Museum of Art: New York.
Fehervari, G., 2000. Ceramics of The Islamic Word In The Tareq Rajab Museum. I.B Tauris Publishers London, New York.
Grube, E. J., 1976. Islamic pottery of the Eight to the Fifteenth Century in the Keir Collection, London, Faber.
Haddon, R.A.W., 2011. Fourteenth century fine glazed wares produced in the Iranian world, and comparisons with contemporary ones fromthe Golden Horde and Mamlūk Syria/Egypt, Ph.D. Thesis. SOAS, University of London.
Jenkins, M., 1983. “Islamic Pottery: A Brief History”, The Metropolitan Museum of Art Bulletin. 40 (4): 1-53.
Lane, A., 1947. Early Islamic Pottery: Mesopotamia, Egypt and Persia. London, 2nd ed., London, Faber and Faber Ltd.
Morgan, Peter, H., 2005. Change and Continuity in Il-Khanid Iran: the Ceramic Evidence. Unpublished Oxford DPhil thesis, 4 vols, c.
Neyestani, J.; Hatamian, M. J. & Sedighian, H., 2012. Does Sultān Abād Pottery Really Produced in Sultān Abād?, Intl. J. Humanities , 19 (3): 95-109.
Whitcomb, D. S., 1973. Before the Roses and Nightingales Excavations at Quasr i Abu Nasr Old Shiraz, The Metropolitan Museum of Art, New York.
Wilkinson, C.U., 1973. Nishabur: Pottery of the Early Isiamic Period, The Metropolitan Museum of Art, New York.
www.metmuseum.com
www.vam.ac.uk
www.asia
)