نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• علی شجاعی اصفهانی

گروه باستان شناسی دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

عمارت عالی‌قاپوی اصفهان از جمله بناهای فاخر ساخته شده در دورۀ صفوی (907- 1135 ﻫ.ق.) اگر نه به عنوان شاخص‌ترین بنا که از مشهورترین آن‌ها به شمار می‌آید. عمارت کاخ از نمادهای معماری این دوران هر چند مورد توجه متخصصین حوزه‌های مختلف مرمت، معماری و تاریخ هنر واقع شده، اما بررسی‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناختی پیرامون این بنای شاخص مغفول باقی مانده است. در این میان سیستم آبرسانی کاخ و انتقال آب به طبقات بالا از زمان ساخت تا کنون در شمار جنبه‌های قابل توجهی بوده که عدم مطالعۀ آن بستر را برای طرح فرضیات غیر واقعی مهیا ساخته است. نویسندگان مقاله با استفاده از منابع مکتوب، وارسی و مستندنگاری بقایای ساختار آبرسانی کاخ عالی‌قاپو، تلاش دارند تا بخش‌ها، اجزا و چگونگی عملکرد آن را مورد بررسی قرار دهند. ثبت و ضبط شواهد باقی مانده و مطالعه منابع دست اول در کنار داده‌های به دست آمده از مرمت‌های صورت گرفته‌‌ نشان داد، شناخت بالای سازندگان از علم مکانیک زمینۀ ایجاد سیستمی کارآمد و هماهنگ در آبرسانی کاخ و انتقال آب به طبقات فوقانی را میسر نموده بود. سیستمی برگرفته از ماشین‌های ساخته شده در قرون پیش از روی کار آمدن حکومت صفوی که با الگو قرار دادن آن موجبات انتقال آب در کاخ مهیا شده بود. بدین ترتیب مطالعۀ صورت گرفته نه تنها منجر به شناسایی تأسیسات آبرسانی کاخ عالی-قاپو و فهم چگونگی چرخه و انتقال آب در بخش‌های مختلف ساختمان شد که زمینه را برای شناخت موضوع در ساختمان‌های مشابه نیزفراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

• اصفهان
• دورۀ صفوی
• کاخ عالی‌قاپو
• سیستم آبرسانی
• علم مکانیک

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

Archaeological survey of the water supply system and water cycle in ʿĀli Qāpu Palace of Isfahan

نویسنده [English]

• Ali Shojaee Esfahani

Department of Archaeology, Art University of Isfahan

چکیده [English]

ʿĀli Qāpu Palace among the magnificent buildings constructed during the Safavid period (907-1135 AH) in Isfahan, is considered one of the most famous ones. Although the Palace has been of interest to experts in various fields such as restoration, architecture, and the history of art, its archaeological studies have been neglected. The lack of study of the water supply system of the palace since the time of its construction, has been one of the notable aspects causing many unrealistic assumptions. The authors of this article attempt to investigate its components, and functioning, using written, oral, and documentary sources on the remains of the water supply structure of ʿĀli Qāpu Palace. The documentation of the remaining evidence and the study of primary sources alongside the data obtained from the restorations have shown the high level of knowledge and understanding of the mechanics of the creators in establishing an efficient and coordinated system for the water supply and transfer to the upper floors of the Palace. This kind of water supply and water cycle was derived from machines built in the centuries before the reign of the Safavid, which by its application had facilitated water transfer in the Palace. Thus, this study not only leads to the identification of the water supply facilities of ʿĀli Qāpu Palace and the cycle and transfer of water in different parts of the building but also provides the basis for the recognition of the subject in similar structures.

کلیدواژه‌ها [English]

• Isfahan
• Safavid period
• ʿĀli Qāpu palace
• Water supply system
• Mechanical science