نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد شعبانی ¹
• محمد ابراهیم زارعی ²
• کاظم ملازاده ³

¹ گروه باستانشناسی دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینای همدان، ایران

² گروه باستانشناسی، دانشگاه بوعلی سینای همدان، ایران

³ گروه باستانشناسی دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینای همدان

چکیده

در سال 1396 و در جریان یک عملیات عمرانی در میدان امام خمینی شهر همدان ، مواد فرهنگی از دوره‌های مختلف تاریخی شناسایی گردید و کاوش اضطراری به سرپرستی محمد شعبانی شکل گرفت. لایه‌های باستانی موجود معرف سه دوره متاخر اسلامی، فراهخامنشی و ماد و هخامنشی بود. طبقه III که بر روی خاک بکر شکل گرفته بود، معرف استقرار عصر آهن3 یا دوره ماد بوده که در دوره هخامنشی نیز تداوم پیدا کرده است. سفالینه‌های این دوره که از نظر ساخت به انواع ظریف، معمولی و خشن طبقه‌بندی می‌شوند، در قالب زیرگونه‌های نخودی، نخودی مایل به قهوه‌ای، خاکستری و ظروف آشپزخانه‌ای ظاهر می‌شوند. در بین فرم‌های رایج، کاسه‌هایی با دسته‌های افقی که شاخصه سفال مادی است و نیز کاسه‌هایی با لبه S شکل و کوزه‌هایی با آبریز شبدری‌شکل دیده می‌شوند. سفالینه‌های این دوره همگونی زیادی با سنت سفالگری محوطه‌های مادی به ویژه محوطه‌ گودین‌تپه II، نوشیجان، باباجان I-II و تپه یلفان دارند. در مواردی ظروفی از قبیل کاسه‌های با بدنه زاویه‌دار و زورقی‌شکل، پیاله‌های کوچک ساده و کوزه‌هایی با لبه مثلثی شکل نیز با محوطه‌های هخامنشی از جمله پاسارگاد و تخت جمشید و حتی حسنلو III قابل مقایسه هستند. بر اساس مقایسه داده‌های سفالی این دوره با محوطه‌هایی چون گودین II و باباجان I و II، استقرار در طبقه III محوطه میدان احتمالا بعد از 650 ق.م شروع شده و تا اواخر دوران هخامنشی ادامه یافته است. یافته‌های این دوره با توجه به ابهامات و چالش‌های بزرگ موجود در ارتباط با استقرار مادی و هخامنشی همدان حائز اهمیت بسیار است.

کلیدواژه‌ها

• هگمتانه
• سفال ماد
• محوطه میدان همدان
• عصر آهن3
• سفال هخامنشی

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

Classification, typology and chronology of Iron Age pottery at The site of Meydane in Hamedan

نویسندگان [English]

• Mohammad Shabani ¹
• mohammad ebrahim zarei ²
• kazem mollazadeh ³

¹ Departmant of Archaeology, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

² Department of Archaeology, Bu-Ali Sina university, Hamedan

³ Department of Archaeology, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

In 2017, during a construction operation in Imam Khomeini Squareو were identified some historical potteries and an emergency excavation was formed. Excavation in this area represented late Islamic, post-Achaemenid and Medes and Achaemenids periods. Level III represents the establishment of the Iron Age III , which has continued in the Achaemenid period. The pottery of this period, which is classified into Fine, Common/Medium, and Coarse types, appears in the form of subspecies of Buffware, Brownish-Buffware, Grayware, and Cooking ware utensils. Most shapes are formed by bowls and then jars. Among the Common forms, there are bowls with horizontal handles attached to the edge, which is characteristic of material pottery, as well as bowls with S-shaped edges and jars with clover-shaped drainage. The pottery of this period is very similar to the pottery tradition of Median sites, especially such as Godin II, Nush-I Jan, Babajan I-II, and Yelfan Tepe. In some cases, vessels such as bowls with angled and boat-shaped bodies, small simple cups, and jars with triangular edges are also comparable to Achaemenid sites such as Pasargadae and Persepolis, and even Hasanlu III. Based on the comparison of pottery data of this period with sites such as Godin II, Babajan I, and II, the settlement on the third level of the Meydan probably began after 650 BC and continued until the end of the Achaemenid period. The findings of this period are very important due to the great ambiguities and challenges related to the Median and Achaemenid settlement of Hamedan.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hegmataneh
• Median pottery
• Iron Age III
• The Site of Mydan
• Achaemenid pottery