بررسی روشمند و تحلیل روند شکل‌گیری محوطه پارینه‌سنگی خانه‌سر1 در شرق مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری باستانشناسی پیش از تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استاد گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران

3 عضو هیأت علمی گروه باستانشناسی دانشگاه رازی، کرمانشاه

چکیده

محوطه خانه‌سر1 رخساره‌ای متشکل از نهشته‌های زمین شناختی پلیستوسن است که در 700 متری شرق غار کمیشان نکا قرار دارد. بر اساس روش نمونه‌برداری تصادفی روشمند، 4992 قطعه سنگ از این محوطه به دست آمد. دست‌ساخته‌های سنگی بر اساس ثبت و ضبط ویژگی‌ها در بانک اطلاعاتی آنها مطالعه شدند و در نهایت با محاسبه بیشترین صفات تکرار شده در مجموعه ویژگی فناوری و گونه‌شناسی دست‌افزار‌های سنگی مشخص شد. مساله‌ای که شناسایی محوطه خانه‌سر1 بوجود آورده، آن است که محوطه‌ای بزرگ با حجم بسیار فراوان دست‌ساخته‌های سنگی در نزدیکی غارکمیشان چه ماهیتی دارد؟ آیا به لحاظ زمانی و کارکردی ارتباطی میان این دو محوطه وجود دارد؟ برای پاسخ به این مسائل، در مواجه با یک محوطه روباز که فاقد نهشته‌های غیرقابل تاریخ‌گذاری مطلق است دو رویکرد در نظر گرفته شده است. نخست مطالعه دست‌افزار‌های سنگی موجود در این محوطه و سپس بررسی ساختار زمین‌شناختی و ویژگی‌های محیطی که منجر به شکل‌گیری محوطه شده‌اند. با تلفیق این دو بخش دلایلی برای انتساب محوطه به دوره‌ای خاص پیشنهاد می‌گردد. در نتیجه، مطالعه دست-افزار‌های سنگی در مطابقت با مطالعه بستر زمین‌شناختی محوطه و پدیده‌های اقلیمی پلیستوسن متاخر احتمالاً شکل‌گیری محوطه خانه‌سر1 در دوره آغازین پارینه‌سنگی نوین و مصادف با MIS3، فاز پیشروی خوالینین قدیم دریای مازندران و شکل گیری واحد لُس بالایی در منطقه رخ داده است. صنایع سنگی خانه سر 1 آشکارا دارای رنگ و بوی محلی است و از نظر گونه شناسی اختلافات اساسی با صنایع سنگی شناخته شده دورۀ پارینه سنگی نوین در سایر مناطق فلات ایران دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Systematic survey and site formation process of Khanesar 1, A Paleolitic site in East of Mazandaran Province

نویسندگان [English]

  • hosein ramzanpour 1
  • Kamaleddin Niknami 2
  • Sajjad Alibaigi 3
1 Ph.D student, Department of Archaeology, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran,
2 Department of Archaeology, University of Tehran
3 Department of Archaeology, Razi University,, Kermanshah
چکیده [English]

Study of climatic changes impact in formation process of Paleolithic site of Khaneh-sar1. Southeast of the Caspian Sea
Khaneh sar 1 is a geological facies consisting of Pleistocene deposits in southeast of Caspian Sea, located 700 meters east of Komishan Cave .A high percentage of site deposit made of chert stones artifact and a small percentage belong to the fine-grained dark chocolate soil that in terms of density, type and color, can be compared with Paleosol among the loess layers in the area. Another geological deposit that can be used to compare is Early Khvalynian Chocolate clay. Based on Systematic random sampling method, 4992 artifacts were obtained from this site. Because of the fundamental difference between khanesar1, Aurignacian of Garmrod2 and Zagros industries, the lithic collection studied at this research has been considered as a local industries of intermediate middle-Upper Paleolithic of Iran.. As a result, considering to techno-typological characteristics, Geological context and late Pleistocene Climatic phenomena, Khanesar1 formation can be occurred at the Initial Upper Paleolithic which coincides with MIS3, Khvalynian transgressions and CB horizon of Neka Loess. the formation of the Khaneh-sar1 back to the intermediate Middle-upper Paleolithic coinciding with MIS3.
key words: "intermediate Paleolithic", "Loess", "MIS3", "Caspian Sea"

کلیدواژه‌ها [English]

  • "khaneh-sar1"
  • "intermediate Paleolithic"
  • "loess"
  • "MIS3"
  • "CaspianSea"
مطالعات باستان شناسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 30 خرداد 1400

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 اردیبهشت 1400
  • تاریخ بازنگری: 23 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 30 خرداد 1400

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار