پیشنهادی در چگونگی طرّاحی (مهندسی) شبکة تأمین آب در کاروانسرای کویری نوگنبد بر پایة نتایج به دست آمده از بررسی باستان شناختی منطقة نوگنبد ـ ارکان در نائین
پیشنهادی در چگونگی طرّاحی (مهندسی) شبکة تأمین آب در کاروانسرای کویری نوگنبد بر پایة نتایج به دست آمده از بررسی باستان شناختی منطقة نوگنبد ـ ارکان در نائین

محمّد اسماعیل اسمعیلی جلودار؛ جواد صفی نژاد

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1388، ، صفحه 1-20

چکیده
  ارتباط بین مراکز مهمّ استقراری در فلات مرکزی ایران و به خصوص در مکان‌های کویری بدون داشتن سیستم ارتباطی مطمئن امکان‌پذیر نبوده است. در این بین، طرّاحی شبکه‌های ارتباطی ازطریق ساخت جاده‌هایی ...  بیشتر
پیدایش نهادهای پیش‌حکومتی در فلات مرکزی ایران؛
خان‌سالارهای آغاز ایلامی در تپه سفالین پیشوا
پیدایش نهادهای پیش‌حکومتی در فلات مرکزی ایران؛ خان‌سالارهای آغاز ایلامی در تپه سفالین پیشوا

مرتضی حصاری؛ روح اله یوسفی زشک

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، ، صفحه 1-22

چکیده
  در این مقاله، ساختار نظام اداری تپه سفالین در قالب فن مدیریت اداری مورد بررسی قرار می‌گیرد. داده‌های به‌دست آمده از کاوش تپه سفالین باعث افزایش بانک اطلاعاتی باستان‌شناسی دوران آغاز تاریخی با تمرکز ...  بیشتر
درآمدی بر باستان‌شناسی و سیاست
درآمدی بر باستان‌شناسی و سیاست

بهرام آجرلو

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 1-13

چکیده
  از همان آغاز، باستان‌شناسی برای سیاستمداران کاربرد سیاسی داشته است. سیاستمداران، باستان‌شناسی را برای تخریب و یا خلق تاریخ و هویت‌های کاذب ملّی و قومی به‌کار گرفته‌اند؛ و یا اینکه تلاش کرده‌اند ...  بیشتر
بازسازی رژیم غذایی محوطة باستانی گوهر تپة مازندران 
 بر اساس آنالیز ایزوتوپی نمونه‌های دندانی به دست آمده از آن محوطه
بازسازی رژیم غذایی محوطة باستانی گوهر تپة مازندران بر اساس آنالیز ایزوتوپی نمونه‌های دندانی به دست آمده از آن محوطه

فهیمه شیخ شعاعی؛ سید مهدی موسوی کوهپر؛ حامد وحدتی نسب

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 1-14

چکیده
  پژوهش حاضر بر تعیین رژیم غذایی، با استفاده از آنالیز ایزوتوپهای پایدار کربن و نیتروژن تکیه دارد که از کلاژن دندان دوازده اسکلت انسانی از قبرستان عصر آهن محوطة باستانی گوهر تپه در شرق استان مازندران واقع ...  بیشتر
سنت سفالگری ناحیۀ خداآفرین و نظریۀ پویایی فرهنگی عصر آهن
سنت سفالگری ناحیۀ خداآفرین و نظریۀ پویایی فرهنگی عصر آهن

بهرام آجورلو؛ وحید عسکرپور

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22059/jarcs.2013.32114

چکیده
  بر مبنای نظریۀ پویایی فرهنگی عصر آهن فلات ایران، پیدایش و گسترش سنت سفالگری خاکستری- سیاه رنگ در اواخر هزارۀ دوم ق. م نشانۀ مهاجرت مردمانی تازه‌ وارد است که از فراسوی کوهستان قفقاز بزرگ آمده و با گذر ...  بیشتر
طبقه‌بندی و گونه‌شناسی سفالی‌های ساسانی- اسلامی بیشاپور
 مطالعه موردی: سفال‌های فصل نهم کاوش
طبقه‌بندی و گونه‌شناسی سفالی‌های ساسانی- اسلامی بیشاپور مطالعه موردی: سفال‌های فصل نهم کاوش

مصیب امیری؛ سید مهدی موسوی کوهپر؛ فرهنگ خادمی ندوشن

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 1-32

https://doi.org/10.22059/jarcs.2012.35374

چکیده
  کاوش‌های باستان شناختی شهر تاریخی بیشاپور از سال 1319 خورشیدی به همت بخش آسیایی موزه‌ لوور آغاز شد و از آن به بعد به دست هیئت‌های ایرانی ادامه پیدا کرد. در دهه اخیر نیز طی دو فصل کاری در سال‌های ...  بیشتر
قرائت خط خرده¬سفال کتیبه¬دار تپه هگمتانه
قرائت خط خرده¬سفال کتیبه¬دار تپه هگمتانه

رسول بشاش کنزق

دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 1-9

https://doi.org/10.22059/jarcs.2013.35924

چکیده
  اصطلاح خط فارسی میانه یا پهلوی ساسانی و پارسیک، چه از نوع کتیبه­ای و چه کتابی آن، برای همة محققین خط و زبان، به خصوص محققین خط و زبانشناسی تاریخی و همچنین باستان­شناسی و تاریخ، آشنا است. لیکن یک مورد ...  بیشتر
بیت هیلانی
بیت هیلانی

فرشید ایروانی قدیم؛ مرتضی حصاری؛ ایمان افضلی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jarcs.2014.50373

چکیده
  در این پژوهش، نوع معماری بیت هیلانی در استقرارگاه­های شرق باستان، مستندسازی گشته است؛ موضوعی که دربارة شیوة خاصی از اجرای یک بناست و از هزارة دوم پیش از میلاد شناخته شده است. شناخت بیت هیلانی، شاخصه­های ...  بیشتر
تحلیل الگوهای استقراری و حوزة گیرش محوطه‌‌های عصر مس‌سنگی واقع در اطراف الوند در ارتباط با تشابهات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای
تحلیل الگوهای استقراری و حوزة گیرش محوطه‌‌های عصر مس‌سنگی واقع در اطراف الوند در ارتباط با تشابهات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای

رویا تاج بخش؛ بهزاد بلمکی

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jarcs.2014.52669

چکیده
  محوطه­های نویافتة مس­سنگی در دامنه­های کوه الوند و دشت همدان، نقش مهمی در ترسیم الگوی استقراری، با توجه به ویژگی‌ خاص زیست' محیطی منطقه دارد. چرا که تا پیش از این، اطلاعات موجود در خصوص پیش­از­تاریخ ...  بیشتر
روش‌های باستان‌سنجی به منظور ساختارشناسی آجرهای کشف شده از تل‌آجری تخت‌جمشید
روش‌های باستان‌سنجی به منظور ساختارشناسی آجرهای کشف شده از تل‌آجری تخت‌جمشید

سید محمدامین امامی؛ سیمین آریا نسب؛ حسین احمدی؛ علیرضا عسگری چاوردی؛ پیر فرانجسکو کالیری

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.54169

چکیده
  حفاری‌های باستان‌شناسی هیئت ایرانی'ایتالیایی در محوطۀ تل آجری، در سال 1390 شروع شد و بقایای معماری مزّین به آجرهای لعاب‌دار بسیار نفیسی از این منطقه به­دست آمد که مشابهت‌های قابل­ملاحظه­ای با ...  بیشتر
مدارکی نویافته از تولید مُهره در اوایل هزارۀ سوم ق.م در محوطۀ ریگ‌سرای ورزنه (سبا 9) (ساحل غربی باتلاق گاوخونی – اصفهان)
مدارکی نویافته از تولید مُهره در اوایل هزارۀ سوم ق.م در محوطۀ ریگ‌سرای ورزنه (سبا 9) (ساحل غربی باتلاق گاوخونی – اصفهان)

محمد اسماعیل اسمعیلی جلودار؛ زهرا کامرانی؛ سعید ذوالقدر

دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 1-16

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.56648

چکیده
  در بهمن و اسفند 1384برنامۀ بررسی و شناسایی باستان­شناختی محوطۀ ریگ­سرای در شمال شهر ورزنه بر اساس یافته­های سطحی انجام و در طی آن نزدیک به صد محوطه شناسایی شد.ریگ‌سرای منطقه‌ای قدیمی است که در زیر ...  بیشتر
مقایسه و بررسی ساختار ظروف سنگ مرمر منطقۀ جیرفت و شهر سوخته بر اساس مطالعات آزمایشگاهی XRD-XRF و پتروگرافی
مقایسه و بررسی ساختار ظروف سنگ مرمر منطقۀ جیرفت و شهر سوخته بر اساس مطالعات آزمایشگاهی XRD-XRF و پتروگرافی

محمد امین امامی؛ پروین سلیمانی؛ مریم اکبری فرد

دوره 7، شماره 2 ، دی 1394، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.57741

چکیده
  در این پژوهش سنگ مرمرهای به دست آمده از کاوش‌های جیرفت و شهر سوخته­ برای شناسایی­ تفاوت ساختاری آنها به روش‌های تجزیة دستگاهی و پتروگرافی آزمایش شدند. سنگ مرمرهای جیرفت زردرنگ و رگه‌های پراکنده ...  بیشتر
گونه‌شناسی نقش‌مایة «خدای ایستاده بر حیوان» در تمدن‌های آسیای صغیر (هیتی) و باستانی بین‌النهرین (سومر، بابل و آشور)
گونه‌شناسی نقش‌مایة «خدای ایستاده بر حیوان» در تمدن‌های آسیای صغیر (هیتی) و باستانی بین‌النهرین (سومر، بابل و آشور)

سعید احمدی علیایی؛ محمد اعظم زاده

دوره 8، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22059/jarcs.2016.59486

چکیده
  این مقاله به گونه­شناسی تطبیقی نقش­مایة «خدای ایستاده بر حیوان» در هنرهای باستانی بین­النهرین و آسیای صغیر می­پردازد و توجه ویژة خود را به تمدن­ هیتی از آسیای صغیر و تمدن­های سومر، بابل ...  بیشتر
استقرارهای پیش از تاریخ دشت لوت، جنوب شرق ایران
استقرارهای پیش از تاریخ دشت لوت، جنوب شرق ایران

نصیر اسکندری؛ حکمت الله ملاصالحی؛ حسن فاضلی نشلی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 1-15

https://doi.org/10.22059/jarcs.2017.61722

چکیده
  دوازده فصل کاوش­های باستان­شناختی­ در محوطۀ شهداد، اهمیت حاشیۀ غربی بیابان لوت واقع در جنوب شرق ایران را به لحاظ باستان­شناختی افزون‌تر کرده است. در سال 1390 دشت لوت بررسی باستان‌شناختی شد، حاصل ...  بیشتر
ساختارشناسی سفال‌های دوره‌ی پایانی مفرغ قدیم؛ محوطه‌ی باستانی کهنه‌شَهَر آذربایجان‌ غربی
ساختارشناسی سفال‌های دوره‌ی پایانی مفرغ قدیم؛ محوطه‌ی باستانی کهنه‌شَهَر آذربایجان‌ غربی

حکیمه افشاری نژاد؛ بهرام آجورلو؛ احمد جهانگیری؛ مهدی رازانی؛ کریم علیزاده

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 1-17

https://doi.org/10.22059/jarcs.2017.141742.142256

چکیده
  محوطه­ی باسـتانی کهنه­شهر در شمال‌غرب اسـتان آذربایجان ­غربی به­‌ـعنوان یکی از محوطه­های دوره­ی مـفرغ قدیم، پس از کاوش­های علمی در 1391 تا 1393، یافته­های تازه­ای را به همراه داشته است. ...  بیشتر
ترجمه در خلافت اسلامی و تأثیر آن در انتقال علوم به سرزمین‌های غربی
ترجمه در خلافت اسلامی و تأثیر آن در انتقال علوم به سرزمین‌های غربی

مهرناز بهروزی

دوره 9، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.208566.142296

چکیده
  یکی از مهارت‌های قابل‌توجه نزد مسلمانان، ترجمه بود. نیاز جامعه‌ی اسلامی به فراگیری علوم و فنون، توجه خلفا و خاندان‌های علاقه‌مند به فرهنگ و دانش، وجود کتابخانه‌های بسیار، ارزانی کاغذ و... از دلایل ...  بیشتر
درآمدی باستان‌شناسانه بر صنعتی شدن تهران با دگرگونی در ساختار فضاهای تولیدی آن در دوره قاجار
درآمدی باستان‌شناسانه بر صنعتی شدن تهران با دگرگونی در ساختار فضاهای تولیدی آن در دوره قاجار

محمد اسماعیل اسمعیلی جلودار؛ اشکان اولی پوریان

دوره 10، شماره 1 ، تیر 1397، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.214183.142323

چکیده
  تحول در اقتصاد یکی از عرصه­های حیاتی مطالعه در نظام مدرن ایران است. بدین­منظور با مطالعۀ دگرگونی باستان­شناختی فضاهای تولید صنعتی می­توان شمه­ای از تحول فرهنگ مادی را در عصر تجدد مطالعه نمود. ...  بیشتر
ساختار بصری مشروعیت در آثار ساسانی و بیزانس
ساختار بصری مشروعیت در آثار ساسانی و بیزانس

غزاله ایرانی ارباطی؛ محمد خزایی

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.68504

چکیده
  مفهوم مشروعیت در حکومت دینی ساسانی بر مبنای فرّه شکل‌گرفته و شاه را به اقتدار دنیوی و معنوی رسانده ‌است. فرّه نیرویی است ایزدی که به‌واسطه ارتباطات حکومتی، وارد امپراتوری بیزانس نیز گردیده و درنهایت ...  بیشتر
ساختار شناسی و مینرالوژی سفال سلادن به‌دست‌آمده از بندر تاریخی حریره در جزیره کیش؛ رد پایی بر تجارت دریایی از چین تا خلیج‌فارس
ساختار شناسی و مینرالوژی سفال سلادن به‌دست‌آمده از بندر تاریخی حریره در جزیره کیش؛ رد پایی بر تجارت دریایی از چین تا خلیج‌فارس

سید محمد امین امامی؛ رضا خنجری؛ سوگند نقوی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 1-17

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.71075

چکیده
  سفال از زمره مواد تاریخی و فرهنگی است که در بستر تاریخ گویای رشد تکنیکی و فناوری استفاده از مواد خام توسط صنعتگر سازنده آن بوده است. تنوع در هدف استفاده از این ماده و تکنیک ساخت آن سبب گشته تا سفال به‌عنوان ...  بیشتر
نویافته های کاوش باستان‌شناسی نجات شهری در منطقه مولوی تهران در دوران پیش‌ازتاریخ (ترانشه I)
نویافته های کاوش باستان‌شناسی نجات شهری در منطقه مولوی تهران در دوران پیش‌ازتاریخ (ترانشه I)

محمد اسماعیل اسمعیلی جلودار؛ مهسا وهابی

دوره 11، شماره 2 ، مهر 1398، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.73096

چکیده
  در پاییز سال 1393 ه. ش، هنگام عملیات لوله­ گذاری فاضلاب شهری در بافت تاریخی تهران، داده ­ها و مواد فرهنگی یافت شد. در پی  بازدید باستان ­شناسانی از پژوهشکده باستان شناسی یکی از نویسندگان مقاله حاضر ...  بیشتر
شکل‌گیری، توسعه و سقوط شهر «شاپور خواست» بر اساس داده‌های باستان‌شناختی و متون تاریخی
شکل‌گیری، توسعه و سقوط شهر «شاپور خواست» بر اساس داده‌های باستان‌شناختی و متون تاریخی

مهتاب اسلامی نسب؛ بهروز افخمی؛ حبیب شهبازی شیران

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.255895.142554

چکیده
  مطالعات باستان­شناختی شهرهای کهن، نقش بسزایی در شناخت چگونگی شکل­گیری، توسعه، سقوط و اضمحلال شهرها در ادوار مختلف تاریخی دارد. بنا به روایت مورخان و جغرافی­دانان اوایل دوران اسلامی (منابع قرون ...  بیشتر
The Hasanlu VII Culture in the Southern Lake Urmia Basin, Northwest Iran: A New Archaeological Outline
The Hasanlu VII Culture in the Southern Lake Urmia Basin, Northwest Iran: A New Archaeological Outline

Qader Ebrahimi؛ Reza Rezaloo؛ Michael Danti؛ Ardeshir Javanmardzadeh؛ Akbar Abedi

دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.311746.142936

چکیده
   Hasanlu archaeological joint project in partnership with Iranian-American archaeologist is the one of the rare long-term archaeological projects carried out in northwest of Iran. In the process of this project (1957-1978), the layers from the Neolithic period to the historical period have been excavated. The Seventh period of Hasanlu Tepe is contemporary ...  بیشتر
دره شام و مسئله تساهل مذهبی ایلخانان مغول در شمال‌غرب ایران (جلفا)
دره شام و مسئله تساهل مذهبی ایلخانان مغول در شمال‌غرب ایران (جلفا)

ثریا افشاری؛ لیلی نیاکان؛ بهروز عمرانی؛ محمد مرتضایی

دوره 16، شماره 1 ، بهمن 1402، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22059/jarcs.2021.323475.143018

چکیده
  در سال 1398 شمسی، با هدف شناسایی و مطالعه‌ی محوطه‌های دوره‌ی ایلخانی در حاشیه‌ی رود ارس یک فصل بررسی و شناسایی با تمرکز بر منطقه دره‌ی شام در شهرستان جلفا در مابین دو استان آذربایجان شرقی و غربی انجام ...  بیشتر
بررسی تغییرات فرهنگی منطقۀ زرندیه از دورۀ مس و سنگ تا دوران اسلامی، بر اساس نتایج بررسی باستان‌شناختی
بررسی تغییرات فرهنگی منطقۀ زرندیه از دورۀ مس و سنگ تا دوران اسلامی، بر اساس نتایج بررسی باستان‌شناختی

حنان بحرانی پور؛ مژگان خان مرادی

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.285834.142755

چکیده
  زرندیه در استان مرکزی و در حاشیه­ ی شمال غربی فلات مرکزی قرار دارد. این منطقه تا اواخر دهه­ ی 1380 خورشیدی از نظر پژوهش­ های باستان­شناختی منطقه ­ای تقریباً کم ­شناخته بود. در سال1387 بررسی این شهرستان ...  بیشتر
چشم انداز تدفینی دشت مرودشت در دورۀ فراهخامنشی: بررسی یادمان های دستکند تدفینی در نیمۀ جنوب شرقی دشت
چشم انداز تدفینی دشت مرودشت در دورۀ فراهخامنشی: بررسی یادمان های دستکند تدفینی در نیمۀ جنوب شرقی دشت

احسان احمدی نیا؛ شاهرخ رزمجو

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 1-23

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.296495.142840

چکیده
  در امتداد کوهپایه­ های دشت مرودشت تعداد قابل توجهی از یادمان­های دست کند تدفینی طی دوران هخامنشی تا اوایل دورۀ اسلامی شکل گرفته است. این آثار در اشکال مختلف ساخته شده و بجز مقابر سلطنتی و برخی نمونه­های ...  بیشتر