مطالعۀ مقدماتی و معرفی مجموعه مُهرهای مکشوفه از گورستان اشکانی وِستِمین کیاسرِ ساری، بر اساس کاوش‌های سال 1394 - 1396-1397
مطالعۀ مقدماتی و معرفی مجموعه مُهرهای مکشوفه از گورستان اشکانی وِستِمین کیاسرِ ساری، بر اساس کاوش‌های سال 1394 - 1396-1397

عبدالمطلب شریفی هولایی؛ بهمن فیروز مندی شیره جینی؛ کمال الدین نیکنامی

دوره 14، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 119-140

https://doi.org/10.22059/jarcs.2022.343035.143152

چکیده
  محوطۀ وِستِمین در هشتاد کیلومتری جنوب شهر ساری نه کیلومتری جنوب‌شرقی شهر کیاسر، مرکز بخش چهاردانگه از توابع شهرستان ساری و مرکز استان مازندران واقع شده است. وِستمین نام روستایی که محوطه تاریخی کاوش ...  بیشتر
روستاهای آغازین و استقرارهای پیش از تاریخی کهن درحوضه آبریز ابهر رود، شرق استان زنجان
روستاهای آغازین و استقرارهای پیش از تاریخی کهن درحوضه آبریز ابهر رود، شرق استان زنجان

شکوه خسروی؛ حمید خطیب شهیدی؛ حامد وحدتی نسب؛ سجاد علی بیگی؛ ابوالفضل عالی

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 131-154

https://doi.org/10.22059/jarcs.2012.35379

چکیده
  حوضه آبریز رودخانه ابهر، منطقه‌ای مهم در مطالعات باستان‌شناسی حاشیه شمال غربی فلات مرکزی، غرب و شمال غربی ایران به شمار می‌رود. مطالعه و شناخت این منطقه، با توجه به قابلیت‌های زیست محیطی و موقعیت ...  بیشتر
تحول ساختار معماری برج‌های خاموشی از دورة ساسانی تا سده های متأخر اسلامی
تحول ساختار معماری برج‌های خاموشی از دورة ساسانی تا سده های متأخر اسلامی

سید مهدی موسوی نیا

دوره 14، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 131-153

https://doi.org/10.22059/jarcs.2021.320017.142996

چکیده
  یکی از سنت‌های تدفینی در آئین زردشتی واگذاری و دفن مردگان در برج‌های خاموشی است. در این شیوة تدفین که ریشه‌های آن به فرهنگ‌های پیش از تاریخ لوانت، آسیای صغیر و ایران بازمی‌گردد، جسد در فضای باز و یا ...  بیشتر
معرفی و طبقه بندی دست افزارهای سنگیِ دوره شوشان میانه محوطه تل‌چگاسفلا
معرفی و طبقه بندی دست افزارهای سنگیِ دوره شوشان میانه محوطه تل‌چگاسفلا

عبدالوهاب دحدوح؛ عباس مقدم؛ نصیر اسکندری

دوره 16، شماره 1 ، بهمن 1402، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22059/jarcs.2023.355732.143185

چکیده
  دوره شوشان میانه در جنوب غربی ایران دارای شاخصه‌های متعددی است که از مهمترین آنها می‌توان به توسعه کشاورزی و دامپروری، گسترش وسعت محوطه‌ها و افزایش تراکم جمعیت اشاره کرد. مادامی‌که کشاورزی به طور ...  بیشتر
بازشناسی طراحی فضای مسجد کهنه دستگردان طبس
بازشناسی طراحی فضای مسجد کهنه دستگردان طبس

محمد ابراهیم زارعی؛ خدیجه شریف کاظمی

دوره 9، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 87-102

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.222947.142367

چکیده
  معماران همواره مساجد را به‌عنوان یکی از عناصر مهم معماری بناهای شهری با طرح‌ها و شیوه‌های مختلف و درنظرگرفتن اقلیم، بنا می‌کردند. ناحیه‌ی طبس واقع در جنوب استان خراسان جنوبی همواره نقش مهمی در تاریخ، ...  بیشتر
مهر استوانه‌ای کتیبه‌دار با نقش شترمرغ از گورستان لما
مهر استوانه‌ای کتیبه‌دار با نقش شترمرغ از گورستان لما

امیرساعد موچشی؛ محمدجواد جعفری

دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 95-106

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.56679

چکیده
  در فصل سوم کاوش گورستان لما (چال شاهین لما)، یک مهر استوانه­ای کتیبه­دار و منقوش به دست آمد که با توجه به اهمیت این یافتۀ فرهنگی، این مهر معرفی، مقایسه و تحلیل شده است. مهر مذکور بر تداوم شیوۀ کوچ­نشینی ...  بیشتر
مکان‌یابی مَرهَشی باستان بر اساس داده‌های تاریخی و باستان‌شناسی
مکان‌یابی مَرهَشی باستان بر اساس داده‌های تاریخی و باستان‌شناسی

ابراهیم مرادی

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 99-110

https://doi.org/10.22059/jarcs.2014.52678

چکیده
  بر اساس داده­های تاریخی، مرهشی یکی از نواحی پرتنش ایران در هزاره­های دوم و سوم ق.­م بوده که در بیشتر زمان حیاتش یکی از متحدان مهم ایلام باستان بوده است و نام آن همواره در کنار نام ایلام باستان در کتیبه­ها ...  بیشتر
تحلیل الگوی استقرار دوره مس سنگی دشت رودبار جنوب، حوزه فرهنگی هلیل رود
تحلیل الگوی استقرار دوره مس سنگی دشت رودبار جنوب، حوزه فرهنگی هلیل رود

علی دانشی؛ نصیر اسکندری

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، ، صفحه 99-118

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.68530

چکیده
  دشت رودبارجنوب و ارتفاعات پیرامون آن در جنوب شرق ایران از دیرباز به‌واسطه اقلیم مناسب دارای قابلیت‌های فراوان جهت استقرار جمعیت‌های انسانی بوده است. بررسی­های باستان‌شناسی دشت رودبار جنوب به‌عنوان ...  بیشتر
پژوهشی باستان‌شناختی
 پیرامون تعیین جایگاه شهر باستانی ویمه یا دیمه
پژوهشی باستان‌شناختی پیرامون تعیین جایگاه شهر باستانی ویمه یا دیمه

محمد مرتضایی؛ علی فرهانی

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، ، صفحه 103-120

چکیده
  مورّخین و جغرافی‌نویسان سده‌های اوّلیّه و میانی اسلامی در نوشته‌های خود از مکانی به نام «ویمه» یا «دیمه» یاد می‌کنند که ظاهراً از شهرهای مهم و آباد در قرون اوّلیّه و میانیِ اسلامی ...  بیشتر
بررسی شیوه های تدفین دوره اشکانی در گورستان ولیران دماوند
بررسی شیوه های تدفین دوره اشکانی در گورستان ولیران دماوند

محمدرضا نعمتی؛ علی صدرایی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 103-121

https://doi.org/10.22059/jarcs.2013.32122

چکیده
  دوره اشکانی به دلیل دوران طولانی امپراطوری ،گستردگی وسعت زیاد قلمرو حکومتی و وجود مذاهب مختلف ،  شیوه‌های متنوعی جهت دفن اجساد وجود داشته است. تاکنون گورستانهای متعدی از این دوره با شیوه‌های متفاوت ...  بیشتر
باستان‌شناسی فضایی؛ رویکردی علمی در مطالعه و تحلیل آثار معماری، فضاهای شهری و بافت‌های کهن
باستان‌شناسی فضایی؛ رویکردی علمی در مطالعه و تحلیل آثار معماری، فضاهای شهری و بافت‌های کهن

حسن کریمیان؛ عباسعلی احمدی

دوره 7، شماره 2 ، دی 1394، ، صفحه 103-116

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.57750

چکیده
  دو دهۀ گذشته با ظهور رهیافت­های جدید متعددی در علم  باستان­شناسی توأم بود. باستان­شناسی جدید که در ارتباط عمیق بین­رشته­ای ماهیت می­یابد، با بهره­گیری از شاخه­های علوم مختلف گرایش­هایی ...  بیشتر
در باب روندهای تطوّر سفال‌گری در قلعه‌خان بجنورد
در باب روندهای تطوّر سفال‌گری در قلعه‌خان بجنورد

عمران گاراژیان؛ وحید عسگر پور

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 107-131

چکیده
  در این مقاله در بستر شرح نظریات معطوف به تطوّر فرهنگی در انسان‌شناسی و باستان‌شناسی و ارائ? تاریخچ? مختصری برای این نظریات، سیر تطوّری سفال‌گری در لایه‌های مربوط به دوران پیش از تاریخ قلعه‌خان ...  بیشتر
از قلم مورخان تا کلنگ باستان‌شناسان
از قلم مورخان تا کلنگ باستان‌شناسان

حکمت¬الله ملاصالحی

دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 109-126

https://doi.org/10.22059/jarcs.2013.35947

چکیده
  در هیچ دوره­ای، تاریخ و حضور تاریخی انسان در جهان چونان وجودی تاریخی­شده و تاریخ­مند، گسترده، فراگیر و جهان‌شمول‌تر از دورة جدید، موضوعیت شناخت نداشته و ماده و موضوع معرفت نبوده است. هیچ دوره­ای ...  بیشتر
سیر تحول منظر فرهنگی میمند کرمان با تکیه ‌بر مطالعات تاریخی و یافته‌های باستان‌شناختی
سیر تحول منظر فرهنگی میمند کرمان با تکیه ‌بر مطالعات تاریخی و یافته‌های باستان‌شناختی

میثم لباف خانیکی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 111-130

https://doi.org/10.22059/jarcs.2017.61772

چکیده
  در تعیین و تعریف یک منظر فرهنگی، سه رکن جغرافیا (عرصۀ طبیعی فعالیت انسان)، تاریخ و مواد فرهنگی نقش اساسی ایفا می‌کنند. عرصۀ طبیعی میمند در شمال غرب استان کرمان به‌روشنی تعامل این سه عنصر را نشان می‌دهد. ...  بیشتر
بررسی زیستگاه‌های دورة اسلامی در ارتفاعات زاگرس جنوبی مطالعة موردی: محوطة کمبوس بناری کهگیلویه
بررسی زیستگاه‌های دورة اسلامی در ارتفاعات زاگرس جنوبی مطالعة موردی: محوطة کمبوس بناری کهگیلویه

ابراهیم قزلباش؛ احمد پرویز

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 113-128

https://doi.org/10.22059/jarcs.2014.50398

چکیده
  منطقة کوهستانی کهگیلویه و بویراحمد به دلیل موقعیت قرارگیری‌اش در حدفاصل خوزستان، فارس و اصفهان اهمیت فراوانی در باستان­شناسی به­خصوص باستان­شناسی کوچ­نشینی دارد. به دلیل آب­و­هوای مناسب ...  بیشتر
جایگاه مجموعۀ زهاک در روند ترویج اندیشه‌های مهرپرستی و معماری مرتبط با آن
جایگاه مجموعۀ زهاک در روند ترویج اندیشه‌های مهرپرستی و معماری مرتبط با آن

بهروز عمرانی؛ امین مرادی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 113-130

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.54177

چکیده
  در میان تواریخ کمتر تاریخی به قدر تاریخ پارت‌ها تاریک و نارساست. پیرو کشورگشایی‌های پارتی و تشدید اصطکاک موقعیت مرزی در سرحدات غرب و شمال غرب ایران، بقایای مجموعۀ ضحاک را می‌توان کانون تمرکز قدرت حکومتی ...  بیشتر
در جستجوی اورگت‌ها (نگرشی بر هویت واقعی استقرارهای هخامنشی کشف ‌شده در سیستان)
در جستجوی اورگت‌ها (نگرشی بر هویت واقعی استقرارهای هخامنشی کشف ‌شده در سیستان)

جواد علایی مقدم؛ سید رسول موسوی حاجی؛ رضا مهرآفرین

دوره 8، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 113-132

https://doi.org/10.22059/jarcs.2016.59498

چکیده
  براساس متون تاریخی، در دوران هخامنشی در سیستان که آن زمان «درنگیانا» یا «زرنکه» نامیده می­شد، اقوامی توانمند و ثروتمند می­زیستند که­ در زمان لشکرکشی کوروش هخامنشی به شرق، با فرستادن ...  بیشتر
مروری بر سنت‌ها و آئین‌های تدفین مردگان منطقه‌ی جنوب ‌شرق ایران با نگاهی بر تمدن‌های همجوار (هزاره‌ی چهارم و سوم قبل از میلاد)
مروری بر سنت‌ها و آئین‌های تدفین مردگان منطقه‌ی جنوب ‌شرق ایران با نگاهی بر تمدن‌های همجوار (هزاره‌ی چهارم و سوم قبل از میلاد)

حسین سرحدی دادیان

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 113-132

https://doi.org/10.22059/jarcs.2017.64008

چکیده
  مقاله­ی حاضر بر آن است تا با تکیه بر کاوش‌های انجام شده در گورستان‌های حـوزه­ی تمدنی جنوب­ شرق ایران، به ­بررسی شیوه‌ها و جهات تدفین در طول هزاره­ی چهارم و سوم قبل از میلاد بپردازد. درخصوص آئین ...  بیشتر
تپه ربط: خوبوشکیه باستان
تپه ربط: خوبوشکیه باستان

سعدی سعیدیان؛ فاطمه قلی زاده

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 113-131

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.71101

چکیده
  خوبوشکیه نام سرزمین و نیز شهری سلطنتی در زاگرس شمالی بوده که یکی از مهم­ترین دولت‌های محلی بین پادشاهی‌های قدرتمند آشور نو و اورارتو طی قرون نهم تا هفتم ق.م به شمار می‌آمده است. منبع اصلی دانسته‌های ...  بیشتر
Preliminary Study and Introduction of Recovered Armaments from Parthian Catacombs at Vestemin, Kiasar, Sari, Considering 2015, 2017, and 2018
Preliminary Study and Introduction of Recovered Armaments from Parthian Catacombs at Vestemin, Kiasar, Sari, Considering 2015, 2017, and 2018

Abdolmotaleb Sharifi Holaei؛ Bahman Firouzmandi Shirah Jini؛ kamal aldin Niknami

دوره 15، شماره 2 ، آذر 1402، ، صفحه 113-131

https://doi.org/10.22059/jarcs.2022.340656.143101

چکیده
  The contractor of the gas line transition from Damghan to Neka destroyed and recovered two tombs in 2014. The site is located 80 km south of Sari. Archaeological excavations led to discovering two historical cemeteries, settlements, and an Islamic castle and cemetery. Architectural remains and objects indicate historical catacomb burials. There are questions ...  بیشتر
هویت شناسی نقش نمادینِ انسان درون قرص ماه، براساس نمونه های هخامنشی و نقش قیزقاپان
هویت شناسی نقش نمادینِ انسان درون قرص ماه، براساس نمونه های هخامنشی و نقش قیزقاپان

ایرج رضائی؛ بهمن فیروزمندی

دوره 10، شماره 1 ، تیر 1397، ، صفحه 115-134

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.140587.142249

چکیده
  نقش پیکرۀ درون ماه یکی از اسرارآمیزترین نقوش نمادین ایران باستان است که تاکنون بسیاری از پژوهشگران دربارۀ هویت شناسی و خاستگاه آن اظهارنظر کرده­اند. بااین‌حال هیچ‌گاه مدارک موجود، برای دستیابی ...  بیشتر
تعیین میزان عناصر بقایای دندانی عصر مفرغ جدید محوطه شهرک فیروزه نیشابور و مقایسه آن با نمونه‌های دندانی معاصر
تعیین میزان عناصر بقایای دندانی عصر مفرغ جدید محوطه شهرک فیروزه نیشابور و مقایسه آن با نمونه‌های دندانی معاصر

محمد حسین رضایی؛ حسن باصفا؛ حمیده سادات محمدی پور؛ نرگس هاشمی؛ عاطفه بیگ زاده

دوره 11، شماره 2 ، مهر 1398، ، صفحه 117-131

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.73102

چکیده
  بامطالعه عناصر دندانی می‌توان اطلاعات مفیدی در زمینه رژیم غذایی، وضعیت اجتماعی، اقتصادی و بیولوژیکی جمعیت انسانی گذشته به دست آورد. در این پژوهش به‌طورکلی 8 نمونه دندان، که چهار نمونه باستانی (مربوط ...  بیشتر
Eastern Iran Prehistoric Archaeological Project:First Season of Archaeological Excavations at Kale Kub, South Khorasan Province (2018), Relative and Absolute Chronology
Eastern Iran Prehistoric Archaeological Project:First Season of Archaeological Excavations at Kale Kub, South Khorasan Province (2018), Relative and Absolute Chronology

Mohammad Hossein Azizi Kharanaghi؛ Masashi Abe؛ Sepideh Jamshid Yeganeh؛ Afshin Akbari

دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 117-141

https://doi.org/10.22059/jarcs.2021.81259

چکیده
  Eastern Iran, especially in the prehistoric period, is a completely unknown region on the Iranian archaeological map. More than one hundred years after the beginning of archaeological excavations in Iran, the eastern regions have received little or no attention from archaeologists for various reasons, and there are very limited publications as well. Kale ...  بیشتر
مطالعه و معرفی شیوه بدیع طاق‌زنی دوره ماد در تپه نوشیجان ملایر
مطالعه و معرفی شیوه بدیع طاق‌زنی دوره ماد در تپه نوشیجان ملایر

کاظم ملازاده؛ صاحب محمدیان منصور

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 129-148

چکیده
  دوره ماد یکی از پرابهام‌ترین دوره‌های تاریخی ایران و به تبع آن معماری ماد نیز دارای جنبه‌های ناشناخته زیادی است. یکی از مهمترین محوطه‌های تاریخی ماد تپه‌نوشیجان ملایر است که استقرار اصلی ...  بیشتر
تجزیه عنصری قِران های نُقره ناصرالدین شاه قاجار ضرب‌شده در کرمان به روش پیکسی
تجزیه عنصری قِران های نُقره ناصرالدین شاه قاجار ضرب‌شده در کرمان به روش پیکسی

زهره جوزی؛ محمدامین سعادتمهر

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 129-148

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.297585.142849

چکیده
  شهر و ایالت کرمان به دلیل موقعیت­­ های اقتصادی و تجاری فراوان همیشه از اهمیت ویژه­ای برخوردار بوده، علاوه بر آن نیز جایگاه سیاسی بالایی برای حکمرانان قاجاری داشته است؛ به همین دلایل از دیرباز ضرابخانه ...  بیشتر