بررسی تطبیقی نقوش براق در نگاره‏های معراج دوران اسلامی با برخی از لگام‏های مفرغی لرستان
بررسی تطبیقی نقوش براق در نگاره‏های معراج دوران اسلامی با برخی از لگام‏های مفرغی لرستان

مریم خسروی؛ علیرضا طاهری

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، ، صفحه 67-81

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.226529.142389

چکیده
  در روایات ‌اسلامی به معراج پیامبر به‌وسیله مرکبی شگفت‌انگیز بنام «براق»، اشارات زیادی شده است. تصاویر و توصیفات متفاوتی از براق، در نگاره‌ها و متن‌های ادبی برجای‌مانده است. همچون: استر، اسب ...  بیشتر
مکان¬یابی، تعیین فرم و سازمان فضایی شهر کِلار در سده¬های نخستین اسلامی بر اساس شواهد باستان¬شناختی
مکان¬یابی، تعیین فرم و سازمان فضایی شهر کِلار در سده¬های نخستین اسلامی بر اساس شواهد باستان¬شناختی

حسن کریمیان؛ سارا سقایی

دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 69-88

https://doi.org/10.22059/jarcs.2013.35944

چکیده
  منابع تاریخی سده­های نخستین اسلامی از «کِلار» به عنوان شهری آباد و پایگاه اسپهبدان غرب طبرستان در منطقة کوهستانی و هم­مرز دیلم، مطابق با کلاردشت در مازندران کنونی یاد کرده­اند. این شهر در ...  بیشتر
معمای سنگ میانی در کاخ مرکزی تخت جمشید
معمای سنگ میانی در کاخ مرکزی تخت جمشید

شاهرخ رزمجو

دوره 7، شماره 2 ، دی 1394، ، صفحه 69-83

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.57748

چکیده
  یکی از کاربری‌های پیشنهاد شده برای بناهای تخت ­جمشید، کاربری تقویمی و نجومی است. با اینکه شواهد زیادی از این کاربری در تخت­ جمشید وجود ندارد، اما در این نظریه به سنگ چهارگوشی در کف کاخ مرکزی تخت­ ...  بیشتر
از کوه سیلخَزو تا کوه بیکنی: جغرافیای تاریخی سرزمین ماد ‌در دورۀ آشور نو
از کوه سیلخَزو تا کوه بیکنی: جغرافیای تاریخی سرزمین ماد ‌در دورۀ آشور نو

سعدی سعیدیان؛ بهمن فیروزمندی شیره جینی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 71-89

https://doi.org/10.22059/jarcs.2017.61728

چکیده
  مسئلۀ جغرافیای تاریخی سرزمین مادها در زمان ذکر نخستین آنها، یعنی در دورۀ آشور نو همواره بحث‌برانگیز بوده است. مادشناسان و آشورشناسان متقدم با توجه به حدود جغرافیایی این سرزمین در دوره‌های هخامنشی، ...  بیشتر
بررسی و مطالعه سفال‌های دورۀ ایلخانی به‌دست‌آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی ارزانفود‌
بررسی و مطالعه سفال‌های دورۀ ایلخانی به‌دست‌آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی ارزانفود‌

محمد ابراهیم زارعی؛ علی خاکسار؛ عباس مترجم؛ فرهاد امینی؛ اعظم دینی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 73-90

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.54174

چکیده
  با وجود مطالعات و کاوش‌هایی که در محوطه­های دورۀ اسلامی صورت گرفته و به وسیلۀ آن تا اندازه­ای وضعیت سفالگری ایران دورۀ اسلامی مشخص شده است، هنوز ابهامات فراوانی در این زمینه، به­ویژه دربارۀ مراکز ...  بیشتر
برهم‌کنش انسان و محیط: تحلیل فضایی- محیطی محوطه‌های دوره‌ی نوسنگی تا عصر مفرغ بخش لاران، استان چهارمحال و بختیاری
برهم‌کنش انسان و محیط: تحلیل فضایی- محیطی محوطه‌های دوره‌ی نوسنگی تا عصر مفرغ بخش لاران، استان چهارمحال و بختیاری

محسن حیدری دستنایی؛ مهدی مرتضوی؛ روح الله شیرازی؛ محمود خسروی

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 75-92

https://doi.org/10.22059/jarcs.2017.137361.142235

چکیده
  بخش لاران در ارتفاعات زاگرس، در منطقه­ی بختیاری شامل حوزه­ی آبخیز رودخانه­های زاینده‌رود و کارون است و شاید جز معدود مناطقی از کشور باشد که تاکنون فعالیت­های عمده باستان­شناختی در آن به انجام ...  بیشتر
تبیین شاخصه‌های سفالی اوایل دوره پارتی در حوضه کشف‌رود: براساس گونه شناسی سفال های تپه اسماعیل آباد مشهد
تبیین شاخصه‌های سفالی اوایل دوره پارتی در حوضه کشف‌رود: براساس گونه شناسی سفال های تپه اسماعیل آباد مشهد

محمدصادق داوری؛ فاطمه موسیوند؛ حسن باصفا

دوره 10، شماره 1 ، تیر 1397، ، صفحه 75-94

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.239481.142460

چکیده
  دوره پارتی در ایران به نسبت دیگر دوره‌های تاریخی، کمتر شناخته شده است. اطلاعاتی که متون تاریخی و جغرافیای تاریخی ارائه می کنند، می‌توان خاستگاه اشکانیان را در سرزمین‌های شمال‌شرق ایران بویژه خراسان ...  بیشتر
مطالعات باستان‌جانورشناسی محوطۀ غار بتخانه در زاگرس مرکزی
مطالعات باستان‌جانورشناسی محوطۀ غار بتخانه در زاگرس مرکزی

رویا خزائلی؛ مرجان مشکور؛ هما فتحی؛ مرتضی گراوند

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 75-94

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.71099

چکیده
  غار بتخانه در 21 کیلومتری جنوب­شرقی شهر کوهدشت ازجمله محوطه­های باستانی است که احتمال می­رود توسط اقوام کوچ­رو مورداستفاده قرارگرفته باشد. این محوطه در معرض آسیب­های کاوش غیرمجاز قرارگرفته ...  بیشتر
Mineralogy and Elemental Analysis of Sasanian-Early Islamic Potsherds from the Jahangir Archaeological Monument in Ilam Based on Petrography, XRF, ICP, and TL Methods
Mineralogy and Elemental Analysis of Sasanian-Early Islamic Potsherds from the Jahangir Archaeological Monument in Ilam Based on Petrography, XRF, ICP, and TL Methods

Leila Khosravi؛ Milad Baghsheikhi

دوره 15، شماره 2 ، آذر 1402، ، صفحه 75-91

https://doi.org/10.22059/jarcs.2023.354447.143181

چکیده
  To date, no experimental investigations utilizing petrographic, XRF, ICP, or TL methodologies have been undertaken for the analysis of Sasanian and Early Islamic pottery in Western Iran. Consequently, the findings of this study are anticipated to contribute valuable insights into the pottery production processes prevalent during this historical period in Western ...  بیشتر
معرفی شیوۀ تدفینی از دوره ساسانی در قلعه کَنگِلو واقع در سوادکوه مازندران
معرفی شیوۀ تدفینی از دوره ساسانی در قلعه کَنگِلو واقع در سوادکوه مازندران

سامان سورتیجی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 77-92

چکیده
  در راستای انتخاب مسیری فاقد آثار باستانی، به منظور احداث راه دسترسی مناسب به قلعه کنگلوی سوادکوه مازندران، فعالیتی در قالب عملیات گمانه‌زنی با هدف آزمایشی(تست) انجام پذیرفت که منجر به کشف گوری نادر ...  بیشتر
چرایی و چگونگی تعیین تفاوت‌های جنسیتی در رژیم‌های غذایی باستانی با استفاده از آنالیزهای ایزوتوپی
چرایی و چگونگی تعیین تفاوت‌های جنسیتی در رژیم‌های غذایی باستانی با استفاده از آنالیزهای ایزوتوپی

فهیمه شیخ شعاعی؛ کمال الدین نیکنامی

دوره 8، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 77-89

https://doi.org/10.22059/jarcs.2016.59496

چکیده
  امروزه آنالیزهای ایزوتوپی، راه­گشای بسیاری از مسائل مهم باستان­شناسی و انسان­شناسی است؛ ازجمله بازسازی رژیم­های غذایی گذشته، ترسیم ردّپای مهاجرت­های باستانی، بررسی و شناسایی تغییرات آب و ...  بیشتر
بررسی و شناسایی تدفین دوره ساسانی شهرستان شوشتر
بررسی و شناسایی تدفین دوره ساسانی شهرستان شوشتر

مهرداد حاتمی؛ علی اصغر میرفتاح؛ رضا شعبانی صمغ آبادی

دوره 11، شماره 2 ، مهر 1398، ، صفحه 77-96

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.73100

چکیده
  موضوع این پژوهش بررسی معماری صخره­ ای بر اساس الگوهای تدفین دوره ساسانی است. در این دوره در راستای عمل به دستورات و فرامین دین زرتشت، ازآنجایی‌که خاک یک عنصر مقدس به‌حساب می‌آمده، برای جلوگیری از ...  بیشتر
An Overview on Three Seasons of Archaeological Excavations in Jahangir Site, Ilam
An Overview on Three Seasons of Archaeological Excavations in Jahangir Site, Ilam

Leila Khosravi

دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 77-94

چکیده
  < p dir="ltr">Jahangir is one of the most prominent Sasanian sites In the west of Iran that excavated due to locating in the flood level of Kangir dam (Eyvan). The deficiency of knowledge about the manner of constructing, settlement areas, causes of formation, collapse and chronology of these structures, specify the type of livelihood, study the industries ...  بیشتر
شناسایی منابع فلزی استحصال نقره برای ضرب سکّه‌های اشکانی 
در استان  ماد بزرگ  با روش PIXE
شناسایی منابع فلزی استحصال نقره برای ضرب سکّه‌های اشکانی در استان ماد بزرگ با روش PIXE

فرهنگ خادمی ندوشن؛ محمد نایب پور؛ بیتا سودایی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 79-88

چکیده
  با مطالعة ترکیب درصد فلزّی مسکوکات نقره‌ای می‌توان به تحلیل و توضیح مکانهای ضرب سکّه و شناسایی معادن آنها پرداخت. از سوی دیگر در دور? اشکانیان برای اولین بار شاهد نام ضرابخانه بر روی مسکوکات هستیم که ...  بیشتر
سیستان در دوران اسلامی با اتکاء بر شواهد باستان‌شناسی
سیستان در دوران اسلامی با اتکاء بر شواهد باستان‌شناسی

حمید حسنعلی‌پور؛ حسن کریمیان؛ سیدرسول موسوی حاجی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 79-98

https://doi.org/10.22059/jarcs.2014.50396

چکیده
  به­رغم وسعت چشمگیرسیستان و شرایط تمدن­ساز دلتای هیرمند، اطلاعات اندکی از تمدن‌های کهن این سرزمیندر دست است. اگرچه محوطه­های غنی و کم­نظیر شهر سوخته، دهانه­غلامان و کوه خواجههریک اطلاعات ارزشمندی ...  بیشتر
شواهدی از نهادهای اقتصادی ـ اجتماعی (؟)
 جوامع عصر آهن در مرکز فلات ایران
شواهدی از نهادهای اقتصادی ـ اجتماعی (؟) جوامع عصر آهن در مرکز فلات ایران

سجاد علی بیگی؛ شکوه خسروی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1388، ، صفحه 85-108

چکیده
  مطالعه و درک ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع عصر آهن، یکی از جنبه‌های مهم مطالعات باستان شناسی این دوره به شمار می‌رود. تاکنون پژوهشهای باستان شناختی عصر آهن ایران تا حدّ زیادی به مطالعه ...  بیشتر
Gird-i Ashoan during the Late Chalcolithic, Based on the Second Season of Excavation in Northwestern Iran
Gird-i Ashoan during the Late Chalcolithic, Based on the Second Season of Excavation in Northwestern Iran

Mahnaz Sharifi

دوره 14، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 87-110

https://doi.org/10.22059/jarcs.2022.322632.143011

چکیده
  Excavations at Gird-i Ashoan, an archaeological mound in Piranshahr County in the Lower Zab Basin, have provided remarkable insights into the cultural traditions of the region during the Late Chalcolithic. Whilst reflecting some indigenous peculiarities, its material culture exhibits broad affinities with Northwestern Iran, the Caucasus, and Anatolia. This evinces ...  بیشتر
مطالعۀ مقدماتی و معرفی مجموعه سکه‌های هخامنشی مکشوفه از بندر عسلویه (؟) گنجینۀ اداره کل میراث فرهنگی مازندران
مطالعۀ مقدماتی و معرفی مجموعه سکه‌های هخامنشی مکشوفه از بندر عسلویه (؟) گنجینۀ اداره کل میراث فرهنگی مازندران

سامان سورتیجی؛ کمال الدین نیکنامی؛ هایده خمسه

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 91-116

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.276508.142684

چکیده
  این مقاله، محصول مطالعۀ نظری و بررسی‌های اولیۀ تعداد‌240 عدد سکۀ شِکِل شاهنشاهی دورۀ هخامنشی است. این مجموعۀ با ارزش، به‌واسطۀ اقدام به‌موقع ضابطین انتظامی و قضایی مازندران، در سال 1389 در شهر آمل و از ...  بیشتر
معماری دست‌کند روستای بابا در طارم سفلی
معماری دست‌کند روستای بابا در طارم سفلی

عباسعلی رضائی نیا

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 93-116

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.283464.142730

چکیده
  فضاهای معیشتی با کاربری­های مختلف در معماری روستایی ایران از اشکال متنوعی برخوردار­است. یکی از این گونه فضاها، فضاهایی است که برای نگهداری دام ساخته می­شود. این فضاها به صورت مستقل و یا در پیوند ...  بیشتر
برهمکنش‌های فرهنگی حوزه رودخانه زاب کوچک در عصر مس و سنگ / مفرغ،شمال غرب ایران
برهمکنش‌های فرهنگی حوزه رودخانه زاب کوچک در عصر مس و سنگ / مفرغ،شمال غرب ایران

مهناز شریفی

دوره 13، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 93-116

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.305384.142892

چکیده
  حوضۀ رودخانه از مناطقی است که پژوهش‌های باستان­ شناسی در آن به‌ندرت انجام‌شده؛ لذا، از توالی فرهنگی آن اطلاعاتی وجود ندارد. در مطالعات شمال‌غرب تا امروز، گاهنگاری جنوب دریاچۀ ارومیه مورد توجه بوده؛ ...  بیشتر
نویافته های فلزی قرون میانی اسلامی در دست کند تَهیَق خُمین
نویافته های فلزی قرون میانی اسلامی در دست کند تَهیَق خُمین

اسماعیل شراهی؛ حسین صدیقیان

دوره 14، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 93-118

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.287667.142768

چکیده
  یکی از محوطه­ های باستانی ارزشمند ایران در طول قرون میانی اسلامی، دست­کند زیرزمینی تهیق از توابع شهرستان خمین است. در فصل اول کاوش ­های باستان­ شـناسی این محـوطه علاوه بر شناسایی فضا­های مختلف ...  بیشتر
نتایج سال‌یابی ترمولومینسانس در بنای موسوم به ارگ علیشاه در تبریز
نتایج سال‌یابی ترمولومینسانس در بنای موسوم به ارگ علیشاه در تبریز

فرشته پاشائی کمالی؛ امین مرادی

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 95-105

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.293523.142812

چکیده
  اشارات همه متون تاریخی به ایجاد «بزرگ‌ترین سازه تاقی آجری در جهان اسلام» توسط تاج‌الدین علیشاه جیلانی، وزیر  سلطان محمد خدابنده اولجایتو در قرن 8 ه.ق، همواره مورخان و محققان تاریخ معماری را ...  بیشتر
بررسی وضعیت اقتصادی - معیشتی شهر سوخته از اوایل هزاره سوم تا اوایل هزاره دوم پ.م بر پایه تحلیل آماری گور نهاده‌های قبور در گورستان شهر سوخته
بررسی وضعیت اقتصادی - معیشتی شهر سوخته از اوایل هزاره سوم تا اوایل هزاره دوم پ.م بر پایه تحلیل آماری گور نهاده‌های قبور در گورستان شهر سوخته

حسین مرادی؛ زهرا رجبیون

دوره 14، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 107-129

https://doi.org/10.22059/jarcs.2022.296333.142838

چکیده
  از آنجایی که تدفین در پیش از تاریخ ارتباط بسیار زیادی با ابعاد مختلف زندگی انسان دارد به همین علت مطالعه در سنت‌های تدفینی می‌تواند در بازسازی زندگی اقتصادی، اجتماعی هر جامعه‌ نقش مهمی داشته باشد. شهر ...  بیشتر
مطالعه و گونه شناسی قبور کلان سنگی و تپه‌ای (کورگان) استان اردبیل
مطالعه و گونه شناسی قبور کلان سنگی و تپه‌ای (کورگان) استان اردبیل

مرتضی حصاری؛ احمد علی¬یاری

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 113-130

https://doi.org/10.22059/jarcs.2012.35378

چکیده
  استان اردبیل در شمال غرب ایران یکی از استان‌هایی است که اطلاعات باستان‌شناسی آن برخلاف غنای فرهنگی نهفته در آن کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله قسمتی از مواد فرهنگی جمع آوری شده از بررسی‌های ...  بیشتر
تعیین توالی DNA میتوکندری (mtDNA) بقایای اسکلتی دوره‌ی ایلام میانی محوطه‌ی باستانی هفت‌تپه
تعیین توالی DNA میتوکندری (mtDNA) بقایای اسکلتی دوره‌ی ایلام میانی محوطه‌ی باستانی هفت‌تپه

مریم رمضانی؛ محمدتقی اکبری؛ مصطفی منتظر ظهوری؛ شهره زارع؛ مهدی نیکنامی؛ نغمه لسانی

دوره 9، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 73-86

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.222521.142360

چکیده
  علم نوپای ژنتیک باستان‌شناسی (Archaeogenetics) که بر پایه‌ی آمیزه‌ی علوم ژنتیک و باستان‌شناسی است، پتانسیل بسیار بالایی در کشف حقایق و ناگفته­های فرهنگی و معیشتی دوران باستان از قبیل منشأ انسان مدرن و سیر ...  بیشتر