بررسی و تحلیل تخت‌نشین شهر گور؛ بنایی نُه‌گنبد با کارکرد تشریفاتی
بررسی و تحلیل تخت‌نشین شهر گور؛ بنایی نُه‌گنبد با کارکرد تشریفاتی

اسدالله جودکی عزیزی؛ سیدرسول موسوی حاجی؛ افشین ابراهیمی

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 55-74

https://doi.org/10.22059/jarcs.2017.64005

چکیده
  شهر گور یا فیروزآباد یکی از مهم‌ترین شهرهای دورة ساسانی است که به دستور بنیانگذار این سلسله، اردشیر بابکان، ساخته شده است. به‌رغم انجام پژوهش‌های بسیار درباره این شهر و ساختار فضایی- کالبدی آن، هویت ...  بیشتر
استقرارها و نوسانات جمعیتی حوضة رودخانه بوانات در دوران پیش ازتاریخ
استقرارها و نوسانات جمعیتی حوضة رودخانه بوانات در دوران پیش ازتاریخ

مرتضی خانی پور؛ محمّدامین میرقادری؛ میثم نیکزاد؛ حبیب عمادی؛ ملیحه طهماسبی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 55-74

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.71096

چکیده
  حوزه فرهنگی فارس دارای چشم­انداز­های گوناگونی شامل مناطق کوهستانی و سرد، مناطق معتدل مرکزی و مناطق گرم و خشک جنوبی است که به سواحل شمالی خلیج­فارس محدود می­شود، جهت تحلیل بهتر فرهنگ­های پیش­ازتاریخ ...  بیشتر
طبقه‌بندی گونة سفالینه‌های لعاب‌دار قرن 2 تا 4 هـ.ق کشف‌شده از شهر تاریخی بلقیس (اسفراین کهن)
طبقه‌بندی گونة سفالینه‌های لعاب‌دار قرن 2 تا 4 هـ.ق کشف‌شده از شهر تاریخی بلقیس (اسفراین کهن)

محمدابراهیم زارعی؛ حمید عامریان؛ احمد نیک‌گفتار

دوره 8، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 57-76

https://doi.org/10.22059/jarcs.2016.59495

چکیده
  شهر باستانی اسفراین که در منابع نوشتاری به شهر «بلقیس» موسوم است، از شهرهای مهم و باشکوه ایران دوران اسلامی در ناحیۀ فرهنگی شمال شرقی ایران است که آثار قرون اولیۀ اسلامی در آن جای دارد. این مقاله ...  بیشتر
برهمکنش های فرهنگی عصر مفرغ مازندران بر پایه داده‌های سفالی
برهمکنش های فرهنگی عصر مفرغ مازندران بر پایه داده‌های سفالی

نرجس حیدری؛ رحمت عباس نژاد سرستی؛ حسن فاضلی نشلی

دوره 10، شماره 1 ، تیر 1397، ، صفحه 57-74

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.220765.142355

چکیده
  تحلیل روابط درون و برون منطقه‌ای دوران مفرغ در جلگه مازندران و دشت‌های میانکوهی آن بر اساس سفال، مسئله‌ی اصلی پژوهش حاضر است. سفال­های شاخص این دوران، خاکستری و سیاه براق و سفال قرمز ساده و منقوش (مفرغ ...  بیشتر
بررسی مبانی ایدئولوژیک صحنه های تاج ستانی از ایزدان در هنر ایران باستان
بررسی مبانی ایدئولوژیک صحنه های تاج ستانی از ایزدان در هنر ایران باستان

حمیدرضا پیغمبری

دوره 11، شماره 2 ، مهر 1398، ، صفحه 57-76

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.73099

چکیده
  یکی از مضامین پرکاربرد در هنر شرق باستان، صحنه­ های نمادین اعطای مقام پادشاهی از سوی خدایان است که جایگاه والای مقام پادشاهی و تأیید آسمانی پادشاه یا به ­عبارتی رابطۀ قوی دین و سیاست را نشان می ­دهد. ...  بیشتر
The Study of Mining and Metallurgy in the Central Part of Bam County Based on Archaeological Surveys and Historical Sources
The Study of Mining and Metallurgy in the Central Part of Bam County Based on Archaeological Surveys and Historical Sources

Nazanin Khojasteh behzadi؛ Farzad Mafi؛ Seyed mohammadamin Emami

دوره 15، شماره 2 ، آذر 1402، ، صفحه 57-73

https://doi.org/10.22059/jarcs.2023.358920.143203

چکیده
  The Kerman region stands out as one of the most significant mining areas globally, owing to its extensive and abundant mineral resources. Bam County, situated in the southeastern part of Kerman, has historically served as a crucial hub connecting the southeast of Iran with Sistan and Afghanistan, attributed to its distinctive geological and geomorphological characteristics. ...  بیشتر
سلسله مراتب و ارتباط فضایی محوطه‌های اشکانی دشت سیستان
سلسله مراتب و ارتباط فضایی محوطه‌های اشکانی دشت سیستان

زهره جوزی؛ رضا مهرآفرین

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 59-77

https://doi.org/10.22059/jarcs.2014.50394

چکیده
  سیستان یکی از مناطق بسیار مهم دورة اشکانی در باستان­شناسی ایران به­شمار می­رود. این منطقه در تاریخ سیاسی و فرهنگی دورة مذکور به لحاظ حاکمیت یونانی­های باختر، ورود سکاها، حضور خاندان پرقدرت سورن­پهلو ...  بیشتر
بررسی و تحلیل انتقادی فرضیه‌های خاستگاه ایوان
بررسی و تحلیل انتقادی فرضیه‌های خاستگاه ایوان

عباس رضائی‌نیا؛ هایده لاله

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 59-71

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.54173

چکیده
  ایوان، به عنوان دستاورد و یکی از شاخصه­های ارزندۀ فرهنگ گذشته ایران نزدیک به یک سده است که موضوع پژوهش معماران، باستان‌شناسان و مورخان هنر قرار گرفته است. ایوان، با وجود اینکه فضایی متعارف و معمول ...  بیشتر
Analysis Settlement Patterns of Prehistoric Sites of Mazandaran
Analysis Settlement Patterns of Prehistoric Sites of Mazandaran

Narjes Heydari؛ Rahmat Abbas Nezhad؛ Mojtaba Safari

دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 59-75

https://doi.org/10.22059/jarcs.2021.312939.142945

چکیده
  Present paper review 350 sites from Middle Paleolithic, upper Paleolithic, Epipaleolithic, Neolithic, Chalcolithic, Bronze and Iron Ages, respectively, 4, 9, 6, 28, 36, 15 and 252 sites. Pearson correlation coefficient test indicates a meaningful relationship between number of sites through every single period and other variations including longitude, distance ...  بیشتر
Investigating and Introducing Signs of Achamenid Shekel Coins, from the Collection of Mazandaran Museum
Investigating and Introducing Signs of Achamenid Shekel Coins, from the Collection of Mazandaran Museum

Saman Soortiji؛ Kamaleddin Niknami؛ Hayedeh Khamseh

دوره 14، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 59-85

https://doi.org/10.22059/jarcs.2022.340317.143099

چکیده
  The present paper involves the investigation and identification of the insignia of 240 Achamenid shekels, from the collection of the Mazandaran Museum. Investigation of law enforcement indicates that the collection was seized from looters in the Asalooyeh region (ambiguous locality). Subsequent preliminary work suggests these are typical coins of seven kings ...  بیشتر
بررسی فن‌آوری سفالگری هزارة پنجم ق.م. با استفاده از روشهای آزمایشگاهی
 XRD و XRF در شمال مرکزی ایران*
بررسی فن‌آوری سفالگری هزارة پنجم ق.م. با استفاده از روشهای آزمایشگاهی XRD و XRF در شمال مرکزی ایران*

حسن طلایی؛ احمد علی یاری؛ یاسمن تقی ذوقی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1388، ، صفحه 65-84

چکیده
  از جمله شواهد موجود برای بررسی فرایندهای تکنولوژیک در دورانهای پیش از تاریخ، سفال است که به فراوانی از بقایای باستانی، کشف و ضبط می‌شود. سفال به عنوان کهن‌ترین صنعت مردمان ساکن در فلات ایران، جایگاه ...  بیشتر
ارزیابی ملاط‌های پایه آهکی در حفاظت از بقایای معماریِ حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی
ارزیابی ملاط‌های پایه آهکی در حفاظت از بقایای معماریِ حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی

مهدی رازانی؛ نسرین داداش زاده

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 65-91

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.271630.142655

چکیده
  مرمت بقایای معماری بعد از کاوش­های­ باستان­شناسی از مسائل مهم موردتوجه باستان­شناسان و مرمتگران آثار تاریخی است، مواجهه آثار کاوش شده و از زیر خاک بیرون آمده با شرایط خرد اقلیم جدید ( که دارای ...  بیشتر
پرسش‌ها و خلأهای مطالعاتی عصر آهن اولیه در زاگرس مرکزی: تحلیلی بر فعالیت های صورت گرفته
پرسش‌ها و خلأهای مطالعاتی عصر آهن اولیه در زاگرس مرکزی: تحلیلی بر فعالیت های صورت گرفته

امیر ساعدموچشی

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 65-90

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.300093.142861

چکیده
  در نوشته حاضر سعی شده تا با یافته­ های باستان­ شناسی عصر آهن اولیه (I و II) زاگرس مرکزی به نقایص مطالعاتی آن پرداخته شود و با ارزیابی آن و نیز در نظر گرفتن نظریات پژوهشگران مختلف در این حوزه به ذکر تناقضات، ...  بیشتر
تحلیل تکوین فرهنگ‌های مفرغ قدیم در شمال غرب ایران
تحلیل تکوین فرهنگ‌های مفرغ قدیم در شمال غرب ایران

احمد چایچی امیر خیز

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 66-80

چکیده
  عصر مفرغ قدیم در خاورمیانه، مقارن با رویدادهای بزرگی مانند تشکیل اوّلین دولت‌شهرها، آغاز شهرنشینی و گسترش خط و کتابت است. آثار فرهنگی در ابتدای این دوره، در بسیاری از مناطق خاورمیانه شامل قسمت غربی ...  بیشتر
بازخوانی دوبارۀ گچ‌بری‌های تالار آتشکده بندیان و پاسخی به انتقادهای اخیر
بازخوانی دوبارۀ گچ‌بری‌های تالار آتشکده بندیان و پاسخی به انتقادهای اخیر

مهدی رهبر

دوره 14، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 69-92

https://doi.org/10.22059/jarcs.2021.331938.143058

چکیده
  حدود نیمه آخر قرن چهارم میلادی، شاهد حضور قومی صحرانشین بنام هون­ها یا هپتالی­ها هستیم که به مرزهای شمال شرقی ایران تجاوز کرده، به قتل و غارت می­پرداختند. این قوم که از غرب چین به سمت آسیای میانه ...  بیشتر
بررسی تأثیر عوامل طبیعی در توزیع فضایی محوطه‌های ساسانی شهرستان دره شهر
بررسی تأثیر عوامل طبیعی در توزیع فضایی محوطه‌های ساسانی شهرستان دره شهر

اکبر شریفی نیا؛ یعقوب محمدی فر؛ اسماعیل همتی ازندریانی

دوره 13، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 69-92

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.295031.142826

چکیده
  امروزه رویکرد مطالعات باستان‌شناسی نو، به‌کارگیری علوم مختلف، به‌ویژه استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی( GIS) و علومی چون علم آمار و روش­ ها و مدل‌های مختلفِ این علوم است. گرایش باستان‌شناسی فضاها، ...  بیشتر
نگرشی بر تحولات و سنت‌های فرهنگی دورۀ نوسنگی جدید در دشت ملایر(براساس یافته‌های کاوش تپۀ پُشت فرودگاه)
نگرشی بر تحولات و سنت‌های فرهنگی دورۀ نوسنگی جدید در دشت ملایر(براساس یافته‌های کاوش تپۀ پُشت فرودگاه)

خلیل الله بیک محمدی؛ اردشیر جوانمردزاده؛ رضا رضالو؛ بهروز افخمی

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 71-94

https://doi.org/10.22059/jarcs.2021.258800.142575

چکیده
  کرانۀ شرقی زاگرس‌مرکزی، به‌ویژه دشت ملایر، از مهم‌ترین مناطق در تحولات دورۀ نوسنگی جدید به‌شمار می‌آید. تا پیش از پژوهش حاضر، مطالعات نظام‌مند باستان‌شناختی در مورد دورۀ نوسنگی این حوزه انجام نشده ...  بیشتر
سفالینه‌های دوران اسلامی- شهرکهن جیرفت
سفالینه‌های دوران اسلامی- شهرکهن جیرفت

حمیده چوبک

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 83-112

https://doi.org/10.22059/jarcs.2012.35377

چکیده
  حوزه فرهنگی جازموریان منطبق و همسان با تعریف حوضه آبریز جازموریان است که منطبق بامکن دوران آکاد در هزاره سوم وگدروزیا- اکوفاجیا- ومکران دوره تاریخی است. شهر قدیم جیرفت، مرکز و کرسی حوزه فرهنگی جازموریان ...  بیشتر
پیشنهادی درباره کاربری بقایای معماری مکشوفه در محوطه ساسانی تل قلعه سیف-آباد- کازرون
پیشنهادی درباره کاربری بقایای معماری مکشوفه در محوطه ساسانی تل قلعه سیف-آباد- کازرون

یعقوب محمدی فر؛ رضا نوروزی

دوره 14، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 83-105

https://doi.org/10.22059/jarcs.2022.336364.143078

چکیده
  محوطه تل قلعه سیف­آباد با وسعت تقریبی 160 هکتار، یکی از محوطه­های مهم دوره ساسانی است که در غرب دریاچه پریشان، در جنوب­غربی شهر کازرون بر روی بستر طبیعی تل پهن شکل گرفته است. به دلیل انتقال خط لوله ...  بیشتر
خوانش منظر باستان شناختی
خوانش منظر باستان شناختی

فاطمه حیدری؛ هما ایرانی بهبهانی

دوره 16، شماره 1 ، بهمن 1402، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22059/jarcs.2021.315621.142968

چکیده
  محیط زندگی امروز، برآیند روابط میان مردمان زیسته درآن و طبیعت، از زمان پیدایش گونه انسان بر روی کره زمین تا به امروز است. فعالیت‌های انسانی و تغییرات ناشی از آن در بستر مکان، تحت تاثیر اعتقادات و نیاز‌ها ...  بیشتر
بررسی زمین باستان‌شناسی برای منشأیابی سنگ‌های استفاده‌شده در ساخت بناهای ساسانی شهر بیشاپور
بررسی زمین باستان‌شناسی برای منشأیابی سنگ‌های استفاده‌شده در ساخت بناهای ساسانی شهر بیشاپور

محمد حسین رضایی؛ کوروش احمدی

دوره 9، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 57-72

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.202556.142271

چکیده
  سلسله ساسانی که نامشان را از ساسان بزرگ پارس و موبد موبدان معبد آناهیتا در استخر گرفته­اند، از سده سوم تا سده هفتم میلادی در ایران حکومت کردند. ﻣﻬـﻢ‌ﺗـﺮﻳﻦ ﺍﺑﻨﻴـﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﺭﺍ ﻛﺎﺥ‌ﻫﺎﻱ ...  بیشتر
شهرهای «ویگل» و «هراسکان» در انتقال از عصر ساسانیان به دوران اسلامی
 با اتکاء به داده‌های باستان‌شناختی
شهرهای «ویگل» و «هراسکان» در انتقال از عصر ساسانیان به دوران اسلامی با اتکاء به داده‌های باستان‌شناختی

حسن کریمیان؛ محسن جاوری

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، ، صفحه 63-83

چکیده
  محوطة وسیع باستانی ویگل که در شمال شهرستان آران و بیدگل واقع شده است، در پاییز سال 1385 توسط نگارندگان، شناسایی و تحت بررسی روشمند باستانشناختی قرار گرفت که در نتیجه، بقایای دو شهر مستقل از هم با دو قلعه ...  بیشتر
حضور پارتیان در مناطق جنوبی خلیج فارس (شرق و جنوب شرق شبه جزیرۀ عربستان) بر اساس مدارک باستان شناختی به دست آمده از محوطه های پارتی سواحل جنوبی خلیج فارس
حضور پارتیان در مناطق جنوبی خلیج فارس (شرق و جنوب شرق شبه جزیرۀ عربستان) بر اساس مدارک باستان شناختی به دست آمده از محوطه های پارتی سواحل جنوبی خلیج فارس

علیرضا خسرو زاده

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 63-81

https://doi.org/10.22059/jarcs.2013.32120

چکیده
  هرچند ارتباط بین شرق و جنوب شرق عربستان با مناطق مختلف ایران پیش از دوره­ی ساسانی به خوبی دانسته     نمی­شود و مدارک نوشتاری اندکی از این دوره باقی مانده، اما شمار فراوان مدارک باستان­شناختی ...  بیشتر
تحلیلی بر هویت پلاک‌های گچی شکار شاهی از چال ترخان– عشق‌آباد
تحلیلی بر هویت پلاک‌های گچی شکار شاهی از چال ترخان– عشق‌آباد

محمد اقبال چهری؛ مهرناز بهروزی؛ سید رسول موسوی حاجی

دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 65-84

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.56672

چکیده
  یکی از محوطه­های بسیار مهمی که به نحوی منحصر­به­فرد، موضوع شکار شاهانه را در هنر گچ­بری دورة ساسانی به نمایش گذاشته است، کاخ‌های دوگانة چال ترخان- عشق­آباد است. در این کاخ‌ها تعداد بسیاری پلاک ...  بیشتر
روستانشینی و تغییرات ‌فرهنگی جوامع شرق زاگرس مرکزی: کاوش باستان‌شناختی تپۀ قلاگپ
روستانشینی و تغییرات ‌فرهنگی جوامع شرق زاگرس مرکزی: کاوش باستان‌شناختی تپۀ قلاگپ

مصطفی عبدالهی؛ کمال‌الدین نیکنامی؛ مرتضی حصاری؛ علیرضا سرداری زارچی

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 67-86

https://doi.org/10.22059/jarcs.2014.52676

چکیده
  منطقۀ زاگرس مرکزی یکی از مناطق مهم استقرار انسان از دوره­های پیش­­ از­ تاریخ بوده است. مطالعه در این بخش به دنبال بررسی­ها و کاوش­های باستان­شناختی­ای بوده که از آغاز قرن بیستم صورت گرفته ...  بیشتر