تغییر خط سیر تولید ریزتیغه‌ها از فراپارینه‌سنگی به نوسنگی در دشت ایذه، شمال شرق خوزستان
تغییر خط سیر تولید ریزتیغه‌ها از فراپارینه‌سنگی به نوسنگی در دشت ایذه، شمال شرق خوزستان

مژگان جایز

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 39-57

https://doi.org/10.22059/jarcs.2014.50392

چکیده
  سازماندهی تولید دست‌ابزارهای سنگی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مطالعاتی مصنوعات سنگی است. فرایند کاهشی تولید مصنوعات مشخص می‌سازد که چگونه مواد اولیه از خلال مراحل کاهشی آماده‌سازی و منتقل شده‌اند. ...  بیشتر
طلوع و غروب یک پایتخت: شکل‌یابی، توسعه، اقتدار و اضمحلال شهر سلطانیه
طلوع و غروب یک پایتخت: شکل‌یابی، توسعه، اقتدار و اضمحلال شهر سلطانیه

همایون رضوان؛ حسن کریمیان

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 39-54

https://doi.org/10.22059/jarcs.2014.52672

چکیده
  با وجود آن که ایلخانان (750-654 ﻫ.ق) مراغه و سپس تبریز را به پایتختی برگزیدند، اندیشۀ ایجاد شهری که نمادی از امپراتوری این صحرانوردان باشد آنها را به ساخت سلطانیه ترغیب نمود. طرح غازان­خان در ایجاد این پایتخت ...  بیشتر
تبیین فرهنگ‌های هزارۀ سوم پ.م حوضۀ رود کُر بر اساس کاوش تل گپ کناره، مرودشت
تبیین فرهنگ‌های هزارۀ سوم پ.م حوضۀ رود کُر بر اساس کاوش تل گپ کناره، مرودشت

مرتضی خانی‌پور؛ رضا نوروزی؛ رضا ناصری؛ سلمان خسروی؛ میلاد زراعت‌پیشه؛ حبیب عمادی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 39-58

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.54171

چکیده
  حوضۀ رود کر با توجه به شرایط جغرافیایی و زیست‌محیطی از دورۀ پارینه‌سنگی میانی تاکنون همواره مورد سکونت قرار داشته است. از این میان، فرهنگ­های هزارۀ سوم پیش از میلاد که همزمان با دورۀ آغاز ایلامی و ...  بیشتر
همسنجی سالیابی نسبی فلوئور، اورانیوم، و نیتروژن (FUN) با سالیابی مطلق رادیوکربن در محیط های نمکی بر اساس مطالعه نمونه استخوان های مردان نمکی معدن چهرآباد زنجان
همسنجی سالیابی نسبی فلوئور، اورانیوم، و نیتروژن (FUN) با سالیابی مطلق رادیوکربن در محیط های نمکی بر اساس مطالعه نمونه استخوان های مردان نمکی معدن چهرآباد زنجان

مسعود باقرزاده کثیری؛ بیستون علیزاده

دوره 10، شماره 1 ، تیر 1397، ، صفحه 41-56

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.213444.142317

چکیده
  سال‌یابی یافته‌هایی همانند استخوان امکان بررسی تقدم و تأخر یا هم‌زمانی گونه‌های مختلف انسانی کشف شده در یک محل مشخص را فراهم می­کند. در این پژوهش نیز نمونه استخوان­های اجساد شماره دو، سه و پنج مومیایی­های ...  بیشتر
تبیین گاهنگاری نسبی استقرارها و ارزیابی نظام‌های فرهنگی پیش‎از تاریخ حوضه کشف‎رود (دشت‌ مشهد) از دوره نوسنگی تا مفرغ میانی
تبیین گاهنگاری نسبی استقرارها و ارزیابی نظام‌های فرهنگی پیش‎از تاریخ حوضه کشف‎رود (دشت‌ مشهد) از دوره نوسنگی تا مفرغ میانی

محمدصادق داوری؛ حسن باصفا؛ محمود طغرایی

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 41-63

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.290461.142792

چکیده
  حوزه کشف رود بدلیل وجود آثاری از دوره پارینه سنگی قدیم، به عنوان قدیمی ترین حوزه فرهنگی ایران، همواره مورد توجه بسیاری از پژوهشگران بوده، به همین دلیل این حوزه فرهنگی در ادبیات باستان شناسی کشور و خاور ...  بیشتر
کشف یک حقیقت مهم تاریخی: حضور ایزد بهرام در نقش برجستۀ تاق بزرگ بستان
کشف یک حقیقت مهم تاریخی: حضور ایزد بهرام در نقش برجستۀ تاق بزرگ بستان

ایمان خسروی؛ رضا مهرآفرین؛ سید رسول موسوی حاجی

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 41-64

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.301912.142874

چکیده
  نقش برجسته­­ های صخره­ای همواره در طول تاریخ، یکی از مهم‌ترین رسانه­ های تبلیغاتی برای عموم بوده است. استفاده از این رسانۀ مهم، در دوران هخامنشیان از اهمیت ویژه­ ای برخوردار بود که نقش برجسته ...  بیشتر
بررسی نظام آب‌رسانی دره گرمز بهبهان بر اساس مطالعات باستان‌شناسی
بررسی نظام آب‌رسانی دره گرمز بهبهان بر اساس مطالعات باستان‌شناسی

ابراهیم رایگانی

دوره 13، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 43-68

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.284149.142736

چکیده
  گرمز از جمله محوطه ­های کمتر شناخته در جنوب­ غرب ایران به فاصله 13 کیلومتری جنوب­ شرقی از شهر بهبهان واقع شده است. دره ­های شرقی و دشت­ های غربی این اسکانگاه، جایگاه شکل­ گیری بخشی از سیستم آب‌رسانی ...  بیشتر
Archaeobotanical Studies in Feyzabad Site, in Aran-o-Bidgol Town
Archaeobotanical Studies in Feyzabad Site, in Aran-o-Bidgol Town

Narjes Khan Fini؛ Reza Nouri Shadmahani؛ Mohsen Javeri؛ Mostafa Sarlak؛ Saman Soortiji

دوره 15، شماره 2 ، آذر 1402، ، صفحه 43-55

https://doi.org/10.22059/jarcs.2023.356585.143190

چکیده
  Archaeobotany is one of the interdisciplinary sciences in archaeology. Archaeobotany studies plant remains in archaeological contexts. Based on plant findings, it discusses topics such as people's livelihood, agriculture, vegetation, climate changes, dating, etc. So, this course can reply to many questions archaeologists face about an ancient site and people. ...  بیشتر
سوزیانای میانه در پرتو سفالینه‌ها
 (بر اساس بررسی تپّة سبز)
سوزیانای میانه در پرتو سفالینه‌ها (بر اساس بررسی تپّة سبز)

مهناز شریفی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1388، ، صفحه 45-65

چکیده
  تپّه سبز به فاصلة 6 کیلومتری شمال بهبهان و در 100 متری شرق جادة آسفالته‌ای که بهبهان را به کارخانة سیمان و تاسیسات سدسازی سازمان آب و برق وصل می‌کند، قرار گرفته است. این تپّه در موقعیّت 50 درجه و 7 دقیقه ...  بیشتر
طراحی سبزراههای شهری برای ایجاد پیوستگی بین ساختارهای  طبیعی ـ تاریخی درون‌شهری(مطالعه: شهرری)
طراحی سبزراههای شهری برای ایجاد پیوستگی بین ساختارهای طبیعی ـ تاریخی درون‌شهری(مطالعه: شهرری)

هما ایرانی بهبهانی؛ مریم برنجی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 45-64

چکیده
  در سالهای اخیر با افزایش روند گسترش شهرها‌، علاوه بر کاهش تدریجی محیط‌های طبیعی درون‌شهری، پیوستگی بین محیطهای طبیعی نیز از بین رفته به‌طوری‌که محیطهای طبیعی درون‌شهری همچون لکه‌هایی مجزا از بستر ...  بیشتر
آجرهای منقوش عصر آهن ایران: گونه‌شناسی و کاربرد
آجرهای منقوش عصر آهن ایران: گونه‌شناسی و کاربرد

اسیه دهقانی؛ حسن فاضلی نشلی

دوره 14، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 45-67

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.282522.142726

چکیده
  بررسی معماری و تزئینات وابسته بدان یکی از ابزارهای اساسی باستان‌شناسان در جهت شناخت جوامع و فرهنگ‌های باستانی است. معماری عصر آهن ایران اما علیرغم اهمیت آن به عنوان پیش‌درآمد معماری دوران تاریخی (ماد ...  بیشتر
A Brief Report on New Radiocarbon Dates from Tappeh Sofalin, Pishva, Iran
A Brief Report on New Radiocarbon Dates from Tappeh Sofalin, Pishva, Iran

Morteza Hessari؛ Reinhard Bernbeck؛ Susan pollock

دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 47-57

https://doi.org/10.22059/jarcs.2021.306385.142902

چکیده
   In the summer of 2017, renewed fieldwork was undertaken at Tappeh Sofalin in the Varamin Plain. A total of 20 samples for absolute dating were collected during this season, several of which have been analyzed. We present this new evidence for the dating of the site and compare it briefly with published dates and analyses from other sites. Finally, we discuss ...  بیشتر
زمینه‌های شکل‌گیری مطالعات اسلامی در اروپا با رویکرد نحوۀ همزیستی مسلمانان و مسیحیان در اندلس
زمینه‌های شکل‌گیری مطالعات اسلامی در اروپا با رویکرد نحوۀ همزیستی مسلمانان و مسیحیان در اندلس

مهری السادات هاشمی دولابی؛ مهرناز بهروزی

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 47-70

https://doi.org/10.22059/jarcs.2021.269453.142642

چکیده
  آنچه ما امروز مطالعات اسلامی می‌نامیم، از شرق‌شناسی ناشی می‌شود که در قرن‌های اخیر به یک رشته مطالعات توسعه‌یافته علمی تبدیل شده است. شروع شرق‌شناسی را در غرب مسیحی از زمان تقسیم شورای کلیسای وین ...  بیشتر
تحولات تاریخی شهر نطنز با اتکا به منابع مکتوب و شواهد معماری
تحولات تاریخی شهر نطنز با اتکا به منابع مکتوب و شواهد معماری

سیده سارا محمدی؛ حسن کریمیان؛ محسن جاوری

دوره 14، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 53-81

https://doi.org/10.22059/jarcs.2020.308552.142916

چکیده
  آن‌گونه که از متون تاریخی برمی‌آید، شرایط مطلوب زیست اقلیمی منطقه نطنز، جایگاه آن در شبکه ارتباطی جنوب به فلات مرکزی و به‌ویژه دو شهر استراتژیک کاشان و اصفهان که یکی از منزلگاه‌های مهم شاهراه ری ـ ...  بیشتر
تبیین وگاهنگاری فرهنگ کورگان‌های شرق شمال غرب ایران؛ براساس بررسی و کاوش در قلعه بوینی یوغون نیر
تبیین وگاهنگاری فرهنگ کورگان‌های شرق شمال غرب ایران؛ براساس بررسی و کاوش در قلعه بوینی یوغون نیر

اکبر پورفرج

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 59-81

https://doi.org/10.22059/jarcs.2012.35376

چکیده
  یکی از مهم‌ترین بقایای باستان‌شناسی شرق شمال غرب ایران، وجود هزاران کورگان با ساختار و معماری بسیار پیشرفته‌ای است که در ایجاد آن‌ها متخصصانی خبره و تمام وقت دخالت داشته و با وجود نبود محوطه‌های ...  بیشتر
محوطه‌های عصرآهن منطقة طالقان، شمال مرکزی فلات ایران
محوطه‌های عصرآهن منطقة طالقان، شمال مرکزی فلات ایران

حجت دارابی؛ نازلی نیازی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 35-54

چکیده
  طالقان مانند مناطق مجاورش از قبیل ساوجبلاغ، دشت تهران و ... از جمله مناطق مستعد شکل‌گیری استقرارهای عصرآهن شمال مرکزی فلات ایران است. طیّ بررسی باستان‌شناختی این منطقه در سال 1380، نوزده محوطه به عصرآهن ...  بیشتر
مطالعه‌ی تطبیقی نگارههای باستانی کوه خواجه زابل و شهر گور فیروزآباد
مطالعه‌ی تطبیقی نگارههای باستانی کوه خواجه زابل و شهر گور فیروزآباد

غلامرضا رحمانی؛ احمد چایچی امیر خیز؛ محمد مکاری

دوره 9، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 43-56

https://doi.org/10.22059/jarcs.2018.240138.142467

چکیده
  نمونه­های اندکی از هنر نقاشی دیواری از دوره‌های اشکانی و ساسانی برجای ‌مانده است و در این میان تعداد نمونه‌های موجود در ایران امروزی بسیار کمتر است اما همین نمونه­های انگشت‌شمار، نقشی مهم و اساسی ...  بیشتر
یک، دو، سه: چگونه دست‌ساخته‌های سنگی را بشماریم؟ مطالعۀ روش‌های شمارش دست‌ساخته‌های سنگی شکسته با استفاده از بازسازی تجربی الگوهای شکستگی
یک، دو، سه: چگونه دست‌ساخته‌های سنگی را بشماریم؟ مطالعۀ روش‌های شمارش دست‌ساخته‌های سنگی شکسته با استفاده از بازسازی تجربی الگوهای شکستگی

مژگان جایز؛ حامد وحدتی نسب

دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 47-63

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.56670

چکیده
  مجموعه دست‌ساخته‌های سنگی را پیش از آن که باستان‌شناسان کشف و گردآوری کنند، همچون سایر داده‌های باستان‌شناسی در طی زمان و در بستر خود دچار تغییراتی می‌شوند که یکی از عمده‌ترین آن­ها شکستگی است. ...  بیشتر
تأملی در برخی نقش‌مایه‌های نمادین حیوانی بر مُهرها و گِل‌مهرهای ساسانی (نمونه‌های مورد پژوهش: مُهرها و گِل‌مهرهای ساسانی موزۀ مقدم)
تأملی در برخی نقش‌مایه‌های نمادین حیوانی بر مُهرها و گِل‌مهرهای ساسانی (نمونه‌های مورد پژوهش: مُهرها و گِل‌مهرهای ساسانی موزۀ مقدم)

مصطفی ده پهلوان؛ محمد قنواتی هندیجانی

دوره 7، شماره 2 ، دی 1394، ، صفحه 47-67

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.57747

چکیده
  یک دسته از مواد فرهنگی دورۀ ساسانی که اطلاعات فراوانی در اختیار ما قرارمی‌دهند،  مهرها و گل­مهرها هستند. در موزۀ مقدم دانشگاه تهران تعدادی مهر و گل­­مهر مربوط به دوره­های مختلف وجود دارد که ...  بیشتر
شواهدی نویافته از معماری محوطه‌های استقراری هزاره‌های دوم و اول قبل از میلاد در کرانه‌های جنوب غرب دریای کاسپی(گیلان)
شواهدی نویافته از معماری محوطه‌های استقراری هزاره‌های دوم و اول قبل از میلاد در کرانه‌های جنوب غرب دریای کاسپی(گیلان)

ولی جهانی؛ الیاس بابایف

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، ، صفحه 47-65

https://doi.org/10.22059/jarcs.2019.68517

چکیده
  معماری هزاره‌های دوم و اول ق.م. در استان گیلان، موضوع مطالعه بسیاری از پژوهش‌های میدانی اخیر بوده و اطلاعات خوبی از وضعیت مساکن مردم گیلان در این ادوار به‌دست‌آمده است. در این مقاله ضمن معرفی مختصر ...  بیشتر
گل‌نبشته‌های باروی تخت جمشید 
 (خطّ و نوع متن‌ها )
گل‌نبشته‌های باروی تخت جمشید (خطّ و نوع متن‌ها )

بهمن فیروزمندی؛ لیلا مکوندی

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، ، صفحه 49-62

چکیده
  در امپراتوری وسیع هخامنشی از خطّ و زبان‌های متفاوتی در نقاط مختلف قلمرو هخامنشی برای انجام فعّالیّت‌های اداری ـ اقتصادی در سیستم‌های اداری استفاده می‌کردند. آرشیو باروی تخت جمشید در مرکز امپرتوری ...  بیشتر
بررسی ساختار معماری دژ‌شهر یا قلعه حسن‌آباد
بررسی ساختار معماری دژ‌شهر یا قلعه حسن‌آباد

محمدابراهیم زارعی

دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 49-68

https://doi.org/10.22059/jarcs.2013.35943

چکیده
  استان کردستان در منطقة غرب ایران قرار دارد. موقعیت جغرافیایی این منطقه از دیرباز موجب شده است که مورد یورش همسایگان غربی ایران از جمله آشوری‌ها قرار گیرد. بنابراین، ساکنان منطقه برای مقابله و حفاظت ...  بیشتر
درجستجوی سلطان‌آباد چمچمال: مقایسه در منابع تاریخی با یافته‌های باستان‌شناختی تپه هله‌بگ
درجستجوی سلطان‌آباد چمچمال: مقایسه در منابع تاریخی با یافته‌های باستان‌شناختی تپه هله‌بگ

محمد اقبال چهری؛ زاهد گراوند

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 51-61

https://doi.org/10.22059/jarcs.2013.32119

چکیده
  بر طبق منابع تاریخی، در زمان پادشاهی اولجایتو شهری به نام سلطان‌آباد چمچمال در پای کوه بیستون ساخته شده که در دوره ایلخانیان، مرکزیت سیاسی منطقه را برعهده داشته است. با وجود مطالعات و تحقیقات باستان‌شناسی ...  بیشتر
سفال‌های غیردالمایی در بستر دالمایی: تشخیص باستان‌شناختی و توضیح آزمایشگاهی نمونۀ موردی: سها چای تپه زنجان
سفال‌های غیردالمایی در بستر دالمایی: تشخیص باستان‌شناختی و توضیح آزمایشگاهی نمونۀ موردی: سها چای تپه زنجان

رقیه رحیمی سرخنی؛ کمال الدین نیکنامی؛ معین اسلامی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 53-70

https://doi.org/10.22059/jarcs.2017.61726

چکیده
  سنت فرهنگی دالما مربوط به هزارۀ پنجم ق.م. در غرب ایران است. یکی از مهم­ترین ویژگی­های این سنت پراکنش وسیع سفال­های آن است. در مراکز اصلی سنت فرهنگی دالما، به­خصوص حوضۀ جنوبی دریاچۀ ارومیه چهار گونۀ ...  بیشتر
نتایج آزمایشات پتروگرافی نمونه‌های سفالی تپۀ گراتزیانی
نتایج آزمایشات پتروگرافی نمونه‌های سفالی تپۀ گراتزیانی

جواد سلمانزاده؛ حسینعلی کاوش؛ حسن فاضلی نشلی؛ سید ایرج بهشتی

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 55-66

https://doi.org/10.22059/jarcs.2014.52674

چکیده
  در این مقاله نتایج آزمایشات پتروگرافی بر روی سیزده قطعه سفال به­دست­آمده از اولین فصل حفاری تپۀ گراتزیانی در دشت سیستان ارائه شده است. آزمایش­های صورت­گرفته بر روی این قطعات با میکروسکوپ پلاریزان ...  بیشتر