TY - JOUR ID - 79729 TI - بررسی و تحلیل باستان‌شناختی الگوهای استقراری دشت همدان-بهار از آغاز دوران اسلامی تا پایان دوره صفوی JO - مطالعات باستان شناسی JA - JARCS LA - fa SN - 2251-9297 AU - شعبانی, محمد AU - محمدی, مریم AD - دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا AD - استادیار گروه باستان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 12 IS - 3 SP - 117 EP - 141 KW - دشت همدان- بهار KW - دوران اسلامی KW - بررسی باستان‌شناسی KW - الگوهای استقراری DO - 10.22059/jarcs.2020.272876.142661 N2 - دشت همدان بهار یکی از مهم‌ترین کانون‌های استقرار جوامع انسانی در دوره‌های مختلف پیش از تاریخی، تاریخی و به ویژه دوران اسلامی بوده است. این دشت در سال‌های 1385 و 1388 با هدف شناسایی محوطه‌های استقراری بررسی شده است اما به منظور مطالعه الگوهای استقراری محوطه‌های اسلامی و برای پاسخ به سوالاتی از قبیل؛ مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری محوطه‌های دوران اسلامی دشت همدان چه بوده است؟ و حجم عمده مکان‌های استقراری دشت همدان مربوط به چه قرونی از دوران اسلامی است؟ در تابستان سال 1394 مورد بازنگری قرار گرفت. در این بررسی باستان‌شناسی تعداد 14 محوطه بازبینی و 2 محوطه نویافته اسلامی شناسایی گردید و برای درک بهتر الگوهای استقراری، اطلاعات مکانی آن‌ها از قبیل؛ موقعیت جغرافیایی، ویژگی‌های زمین‌شناختی محدوده محوطه، ارتفاع از سطح زمین‌های اطراف، شکل محوطه‌ها، مساحت، دسترسی به منابع آب، مسیرهای دسترسی و اطلاعاتی از این دست در فضای نرم‌افزار GIS وارد شده و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به دلیل اهمیت جایگاه داده‌های سفالی در گاهنگاری نسبی یک منطقه بعد از مطالعات گونه‌شناختی سفالینه‌ها و شناخت انواع تولیدات شاخص سفالی، مشخص گردید که محوطه‌های اسلامی دشت همدان بر اساس دو عامل زمین‌های حاصلخیز و مسیرهای کاروانرو پراکنده شده‌اند و وجود ویژگی‌های دفاعی در برخی از محوطه‌هایی که در کنار مسیرهای کاروانرو قرار دارند، نشان از اهمیت این موضوع در پراکنش محوطه‌ها دارد. UR - https://jarcs.ut.ac.ir/article_79729.html L1 - https://jarcs.ut.ac.ir/article_79729_b6f82bc08bfb61331f5c0a39b37833b0.pdf ER -