TY - JOUR ID - 79724 TI - شکل‌گیری، توسعه و سقوط شهر «شاپور خواست» بر اساس داده‌های باستان‌شناختی و متون تاریخی JO - مطالعات باستان شناسی JA - JARCS LA - fa SN - 2251-9297 AU - اسلامی نسب, مهتاب AU - افخمی, بهروز AU - شهبازی شیران, حبیب AD - دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی AD - دانشیار گروه باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی AD - استادیار گروه باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 12 IS - 3 SP - 1 EP - 24 KW - شکل‌گیری KW - شاپور خواست KW - توسعه KW - سقوط KW - دوران اسلامی KW - دوره ساسانی DO - 10.22059/jarcs.2020.255895.142554 N2 - مطالعات باستان­شناختی شهرهای کهن، نقش بسزایی در شناخت چگونگی شکل­گیری، توسعه، سقوط و اضمحلال شهرها در ادوار مختلف تاریخی دارد. بنا به روایت مورخان و جغرافی­دانان اوایل دوران اسلامی (منابع قرون 3 تا 8 ه.ق)، شهری بنام شاپور خواست در غرب ایران بر سر راه همدان به خوزستان وجود داشته است که در زمان شاپور اول ساسانی بنیان نهاده است. این شهر در دوران اسلامی ادامه حیات داده و به‌ویژه در قرن 4 ه.ق به دلیل حضور خاندان محلی آل­حسنویه و توجه ایشان به عمران و آبادانی منطقه، به اوج رونق و توسعه خود رسیده است. شهر شاپور خواست در قرون 7 یا 8 ه.ق متروک و در شمال غرب آن؛ شهر امروزی خرم­آباد به فاصله اندک زمانی شکل گرفت. با گسترش خرم­آباد امروزی، بقایای شاپور خواست زیر بافت شهری مدفون‌شده است. پژوهش حاضر بر اساس اطلاعات منابع مکتوب تاریخی و داده­های حاصل از شواهد باستان­شناختی و میدانی را به‌منظور مطالعه چگونگی شکل­گیری استقرار، توسعه و رونق و سرانجام سقوط و اضمحلال شهر شاپور خواست را موردمطالعه قرار داده است. نتایج نشان می‌دهد؛ هسته­ی اولیه­ی شهر در دوره اشکانی شکل‌گرفته است. این شهر با داشتن شرایط زیست­محیطی مناسب و قرار گرفتن بر سر راه­های باستانی توسعه‌یافته و از شهرهای مهم منطقه در دوران اسلامی بوده است. در دوره ایلخانی شرایط اکولوژیکی و محیطی ازجمله مهم‌ترین عوامل متروک شدن شهر بوده‌اند. UR - https://jarcs.ut.ac.ir/article_79724.html L1 - https://jarcs.ut.ac.ir/article_79724_5b2ee7fe346748128ed8d74b58d60793.pdf ER -