%0 Journal Article %T فرهنگ خوجالی – گَدَه بَی در قفقاز جنوبی و انتشار آن در شمال غرب ایران %J مطالعات باستان شناسی %I دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران %Z 2251-9297 %A کریمی کیا, علی %A رضالو, رضا %D 2020 %\ 11/21/2020 %V 12 %N 3 %P 217-241 %! فرهنگ خوجالی – گَدَه بَی در قفقاز جنوبی و انتشار آن در شمال غرب ایران %K فرهنگ خوجالی – گَدَه بَی %K قفقاز جنوبی %K جمهوری آذربایجان %K شمال غرب ایران %K مفرغ متاخر %K آهن قدیم %R 10.22059/jarcs.2019.250873.142544 %X در ادبیات باستان شناسی جمهوری آذربایجان فرهنگی به نام فرهنگ خوجالی – گَدَه‌بَی شناخته شده که از لحاظ گاهنگاری در حوزه جغرافیایی قفقاز به عصر مفرغ متاخر و آهن قدیم و در شمال غرب ایران به عصر آهن I و II شامل می شود. این فرهنگ در ادبیات باستان شناسی علاوه بر نام خوجالی – گده‌بی به نام هایی مانند زاقافیای مرکزی، فرهنگ گنجه – قره‌باغ در جمهوری آذربایجان و در ارمنستان فرهنگ لچاشن – متسامور شناخته می شود. از آنجا که این فرهنگ برای اولین بار از منطقه خوجالی – گده‌بی (جمهوری) آذربایجان شناسایی شده به این نام معروف گشته است. بیشترین داده های باستان شناسی این فرهنگ از گورستان های بدون استقرار به دست آمده و مطالعه شده است. در این مقاله سعی خواهد شد شاخصه های اصلی این فرهنگ بصورت توصیفی-تحلیلی با استناد به داده‌های باستان شناسی و با رویکردی مقایسه‌ای به بحث و بررسی گذاشته شود. پرسش هایی ازقبیل اینکه، مهمترین شاخصه‌های باستان شناسی این فرهنگ در جغرافیای مورد مطالعه چیست؟ نقطه شکل گیری، منشاء و مسیر انتشار این فرهنگ چگونه تبیین میگردد؟ پاسخ به این مجهولات می تواند افق روشن و پیش زمینه‌ی مناسبی برای مطالعات این فرهنگ در شمال غرب ایران را فرهم سازد. از ویژگی­های اصلی این فرهنگ، استفاده از سفال­های خاکستری رنگ، تدفین های مختلف الشکل، داشتن نوع زندگی بصورت نیمه کوچرو، در گستره معنوی و مذهبی ساخت و بکارگیری معبد بوده است. %U https://jarcs.ut.ac.ir/article_79771_c1704058623cbcb3fd2db5357ad3a7fc.pdf