حکمت¬الله ملاصالحی
چکیده
در هیچ دورهای، تاریخ و حضور تاریخی انسان در جهان چونان وجودی تاریخیشده و تاریخمند، گسترده، فراگیر و جهانشمولتر از دورة جدید، موضوعیت شناخت نداشته و ماده و موضوع معرفت نبوده است. هیچ دورهای ...
بیشتر
در هیچ دورهای، تاریخ و حضور تاریخی انسان در جهان چونان وجودی تاریخیشده و تاریخمند، گسترده، فراگیر و جهانشمولتر از دورة جدید، موضوعیت شناخت نداشته و ماده و موضوع معرفت نبوده است. هیچ دورهای کنجکاو و حساس و گشاده دست‌تر از دورة جدید، سرمایة عمر نسل‌هایی از سختکوشترین فرزندانش را هزینة بهکفآوردن و بهدستدادن معرفت و فهمی قابلقبول از موقعیت و معنای حضور و تقدیر تاریخی انسان در جهان بهکمک و بهوساطت منابع و مادههای تاریخی نکرده است. درهیچ دورهای عقبة تاریخی و پیشینة فرهنگی و سابقة اجتماعی و مواریث مدنی و معنوی مردمان از هر تیره و تبار و قومیت و ملیتی و متعلق به هر دورهای این چنین ماده و موضوع دانش و دانایی انسان نبوده است که در دورة جدید. در همین دوره شگفتیها و خلافآمدها و تناقضهای عقلانیت مدرن و عصر سیطره و سیادت یکی از آتشناکترین و جنجالیترین تمدنهای تاریخ، جامعه و جهان بشری ما شاهد رویداد بزرگ و بیسابقة دیگری نیز بودهایم؛ کشفی از جنس دیگر و کلنگی بر نوک قلم اندیشهای از جنس دیگر. برای نخستینبار قلم مورخان را میبینیم که سر از کلنگ باستان‌شناسان برکشیده است. اینک کلنگ و کمچه دانش نوبنیاد باستانشناسی چابک و چالاکتر و جهانی و جهانشمولتر از قلم مورخان، وجببهوجب و لایهبهلایه و دورهبهدوره ارض تاریخ و پیشینه تاریخی آدمیان را زیر جراحیهای بیامان خود گرفته و میکاود و دربارهاش داوری میکند. در همین عصر بهغایت طوفانی و منقلب و متحول و متورم و ملتهب است که مشاهده میکنیم آثار و اثقال و اجساد و اجسام ارض تاریخ آدمی چونان ماده و منبع شناخت و موضوع معرفت، لایهبهلایه نبش و کشف و گردآوری شده و زیر سقفهای بلند و ترکخوردة موزههای عالم مدرن به تماشا نهاده میشود. در سلسله مباحثی که از محضر خوانندة گرامی میگذرد سعی شده برخی از ابعاد این رویداد بسیار مهم و بیسابقه از منظری تاریخی ـ فلسفی غوررسی و واکاوی شود.
