شاهین ماهیار؛ بهمن فیروزمندی شیره جینی؛ هایده خمسه
چکیده
با توجه به شواهد آزمایشگاهی به دست آمده در این پژوهش، دو ترکیب «ژیپس و کلسیت» یا «ژیپس و دولومیت» در فاز غالب، به همراه «کوارتز» در اشکال مختلف بلورین و سولفیدهای چندگانه فلزی و ترکیبات ...
بیشتر
با توجه به شواهد آزمایشگاهی به دست آمده در این پژوهش، دو ترکیب «ژیپس و کلسیت» یا «ژیپس و دولومیت» در فاز غالب، به همراه «کوارتز» در اشکال مختلف بلورین و سولفیدهای چندگانه فلزی و ترکیبات سیلیکاته در فازهای کم اهمیتتر، ساختار کلی ملات در نمونههای مختلف جغرافیایی مربوط به دوره ساسانی را تشکیل میدهند. در این بررسی، آنالیز ملات قلعههای شاخص شرق مازندران و برج مقبرههای سهگانه «لاجیم»، «رسکت» و «رادکان» غربی با روش XRD مد نظر قرار گرفتند. هر سه این برجها در قرن چهارم هجری ساخته شدهاند اما در مورد تاریخ ساخت غالب قلعهها اطلاعات دقیقی در میان نیست. با توجه به زمان ساخت دقیق برج مقبرهها و مشابهت ترکیب ملات آنها با قلعههای ورازان، حمام و کنگلو از یکسو و تشابه این ساختار با نمونه ملاتهای شاخص دوره ساسانی از سوی دیگر، میتوان فرآیند تهیه ملات از سنگ گچ خام از دوره ساسانی تا اوایل دوران اسلامی در مازندران را بدون تغییر دانست و این نمونهها را به دوران گذار به سوی استفاده از ملاتهای جدیدتر منتسب کرد. آنالیز نمونههای بسیاری از قلعههای مورد بررسی، حاکی از استفاده از ملاتهای آهکی است که در دورانی جدیدتر به کار گرفته شدهاند.