امید عودباشی
چکیده
فلزگری باستانی در ایران همواره فن و صنعتی در حال تحول بوده و ابداعات متنوعی در این حوزه رخ داده که از جنبههای فنی و هنری و کاربردی منحصربهفرد و جالبتوجه است. در این مقاله تلاش شده تا شکلگیری و ...
بیشتر
فلزگری باستانی در ایران همواره فن و صنعتی در حال تحول بوده و ابداعات متنوعی در این حوزه رخ داده که از جنبههای فنی و هنری و کاربردی منحصربهفرد و جالبتوجه است. در این مقاله تلاش شده تا شکلگیری و تحولات رخ داده در فلزگری آلیاژهای مس در دوران پیش از تاریخ ایران بر اساس یافتههای باستانشناسی و مطالعات فلزگری کهن (آرکئومتالورژی) مورد مطالعه و تحلیل قرار گیرند. در این مقاله ابداعات و تحولات رخ داده در حوزه فلزگری مس و آلیاژهای آن در حدود 6500 سال (بین حدود 7000 تا 500 ق.م) مورد معرفی فنی و باستانشناسی قرار گرفتهاند. نتایج مطالعات فلزگری در ایران نشان میدهد که اولین فلز مورد استفاده، مس بوده است. روند استفاده از این فلز از دوره نوسنگی در فلات ایران آغاز شده و در طول چهار هزار سال از شکلدهی مس آزاد تا استحصال سنگ معدنهای اکسیدی و سولفیدی در دوره مسسنگی ادامه یافته است. همچنین استفاده از آلیاژهای مس ارسنیکی، برنز و برنج از دوره مسسنگی تا عصر آهن از تحولات فلزگری مس در ایران بوده است. بر اساس نتایج ایران را میتوان یکی از نواحی پیشرو و مهم در شکلگیری و توسعه فلزگری آلیاژهای مس در دوران پیش از تاریخ دانست