امید عودباشی؛ عطا حسن پور
چکیده
استفاده از برنز در تولید اشیاء در عصر آهن، در نواحی مختلف ایران معمول بوده و طی کاوشها مجموعههای بزرگی از اشیاء برنزی متعلق به این دوره بهدستآمده است. بسیاری از این اشیاء در ناحیة لرستان بهعنوان ...
بیشتر
استفاده از برنز در تولید اشیاء در عصر آهن، در نواحی مختلف ایران معمول بوده و طی کاوشها مجموعههای بزرگی از اشیاء برنزی متعلق به این دوره بهدستآمده است. بسیاری از این اشیاء در ناحیة لرستان بهعنوان اشیاء آیینی از گورهای محوطههای عصر آهن بهدستآمدهاند. در این مقاله تعدادی از اشیاء بهدستآمده از گورستان عصر آهن باباجیلان پیشکوه لرستان مورد مطالعات آزمایشگاهی قرارگرفتهاند. به این منظور، روشهای متالوگرافی و آنالیز عنصری با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به آنالیز اسپکتروسکوپی پراش انرژی پرتو ایکس (SEM-EDS) بهکارگرفته شدند. نتایج مطالعات نشان داد که اشیاء مورد مطالعه از برنز قلعی با میزان قلع متنوع ساخته شدهاند. این پدیده در برنزهای عصر آهن، موضوعی معمول بوده و نشاندهندة عدم کنترل میزان قلع در فرآیند تولید برنز است. آنالیز ریزساختار نمونهها بیانگر وجود آخالهای سولفیدی و گویچههای سربی پراکنده است. مطالعات متالوگرافی نشان داد که بهمنظور شکلدهی و ساخت، از چرخة متناوب کار سرد و تابکاری استفاده شده است.